Wierzytelności nieściągalne mogą być kosztem podatkowym, jeśli wcześniej były przychodem, a ich nieściągalność będzie udokumentowana.
Według ogólnej zasady wynikającej z ustawy o PIT podatnicy nie mogą zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako nieściągalne. Zaliczą jednak takie wierzytelności, gdy zostały one uprzednio zarachowane jako przychody należne, a ich nieściągalność została udokumentowana. Jak podkreśla Dominika Żurawska, konsultant w Grant Thornton Frąckowiak, ustawodawca wymienił formy udokumentowania takiej nieściągalności. Jedną z nich jest protokół sporządzony przez podatnika. W protokole tym podatnik powinien porównać wartość wierzytelności z przewidywanymi kosztami procesowymi i egzekucyjnymi.
Z porównania tego powinno wynikać, że przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem wierzytelności byłyby równe lub wyższe od wartości samej wierzytelności.
– To na podatniku ciąży obowiązek wyliczenia w protokole wysokości wydatków niezbędnych do poniesienia w celu dochodzenia wierzytelności – podkreśla Dominika Żurawska.
Dodaje, że kosztami procesowymi i egzekucyjnymi będą m.in. koszty postępowania przed sądem, koszty klauzuli wykonalności, koszty egzekucji komorniczej, koszty sporządzenia aktualnych dokumentów, np. odpis z Krajowego Rejestru Sądowego. Przewidywaną wysokość tych wydatków można określić na podstawie przepisów o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Przewidywane w protokole koszty mogą również uwzględniać wydatki podatnika na zewnętrzną kancelarię prawną, która ewentualnie zajmowałaby się obsługą podatnika w zakresie dochodzenia takiej wierzytelności. Jakie wartości należy brać pod uwagę przy określaniu ewentualnych kosztów zewnętrznej kancelarii prawnej?
Dominika Żurawska odpowiada, że wcześniejsze interpretacje organów podatkowych wskazywały na konieczność skalkulowania kosztów na obsługę prawną na podstawie rozporządzeń ministra sprawiedliwości normujących wysokość opłat za czynności adwokatów i radców prawnych. Oznaczałoby to, że szacowany koszt obsługi prawnej nie mógłby zostać określony przez podatnika w protokole w wysokości wyższej niż urzędowa stawka wynagrodzenia profesjonalnego pełnomocnika za czynności przed sądem. Ograniczenie to nie znajduje jednak potwierdzenia w przepisach, które nie wprowadzają żadnych limitów w tym zakresie. Obecnie organy podatkowe w interpretacjach zajmują bardziej liberalne stanowisko w tym zakresie (np. interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 21 stycznia 2009 r., nr ILPB3/ 423-694/08-3/DS).
Ważne!
Zgodnie z najnowszymi interpretacjami organów podatkowych, do kosztów procesowych i egzekucyjnych związanych z dochodzeniem wierzytelności można zaliczyć koszty wynagrodzenia kancelarii prawnej z tytułu obsługi procesu windykacyjnego, ustalone na podstawie ceny rynkowej stosowanej przez tę kancelarię.