Składek członków stowarzyszenia nie można traktować jako wynagrodzenia za realizację celów statutowych, gdyż ich wnoszenie nie stanowi odpłatnej usługi.

STAN FAKTYCZNY
Spór dotyczył rozliczeń podatkowych stowarzyszenia zrzeszającego taksówkarzy. Kierowcy zrzeszeni w stowarzyszeniu świadczyli na rzecz klientów stowarzyszenia bezgotówkowe usługi przewozu pasażerów. Zlecenia na przewozy osób taksówkarze otrzymywali za pośrednictwem centrali radio-taxi. Pasażerowie nie ponosili opłat za świadczone usługi. Po wykonaniu usługi kierowcy wystawiali dowody przekazywane na koniec miesiąca stowarzyszeniu, które na ich podstawie obciążało klientów kosztami świadczonych usług. Kierowcom wykonującym usługi wypłacano kwoty stanowiące wartość wykonanych przez nich przewozów. Prawo do korzystania ze zleceń stowarzyszenia mieli kierowcy, którzy wnieśli opłatę wpisowego w kwocie 1 tys. zł. Zlecenia otrzymywali kierowcy, którzy terminowo uiszczali określoną w statucie miesięczną składkę członkowską w kwocie 400-420 zł. W ocenie organu podatkowego stowarzyszenie wykonywało czynności podlegające opodatkowaniu VAT.
UZASADNIENIE
Jak zauważył sąd, organy podatkowe uznały, że wydatki poniesione na zorganizowanie sieci radiowej, wynagrodzenia zatrudnionych telefonistek i dysponentek, opłaty za najem powierzchni i telefonów na lotnisku, reklamy w kalendarzu i jednym z klubów były ukierunkowane na podwyższenie dochodów członków stowarzyszenia. Ponadto wskazały, że poza zadaniami statutowymi stowarzyszenie wykonywało odpłatną działalność usługową. Płatność za te usługi następowała z części składek członkowskich, pokrywających wydatki stowarzyszenia.
Jak podkreślił sąd, organy skupiły się na wykazaniu, że usługa przyjmowania od klientów zleceń przewozu i przekazywania ich drogą radiową członkom stowarzyszenia jest usługą odpłatną. Organ I instancji autorytatywnie stwierdził, że usługa ta nie jest związana z celami statutowymi skarżącego. Nie wyjaśnił jednak, jakimi przesłankami kierował się stawiając taką tezę. Organy obu instancji zgodnie powołały się na opinię GUS, według której usługi obsługi centrali wzywania radio-taxi są klasyfikowane do grupowania PKWiU 63.21.25-00.90 jako „Usługi wspomagające transport drogowy pozostałe, gdzie indziej niesklasyfikowane”. Zdaniem organów, co do zasady, usługi obsługi centrali wzywania radio-taxi podlegają opodatkowaniu VAT.
Zdaniem sądu stanowisko organów podatkowych w powyższym zakresie jest błędne. Jak zauważył sąd, koniecznym warunkiem opodatkowania usługi jest, aby była ona świadczona odpłatnie. Aby z kolei ustalić, czy świadczona przez stowarzyszenie usługa przyjmowania i przekazywania członkom skarżącego drogą radiową zleceń od klientów jest usługą płatną, opłacaną ze składek członkowskich, a także czy mieści się w celach statutowych skarżącego, niezbędne jest sięgnięcie do przepisów prawa o stowarzyszeniach. W oderwaniu bowiem od regulacji prawnych dotyczących zasad funkcjonowania i finansowania stowarzyszeń nie można dokonać prawidłowej analizy niniejszego problemu.
Sieć radiowa stanowi pomoc w wykonywaniu zawodu i sprzyja działalności gospodarczej członków, a podjęcie inicjatywy jej stworzenia stanowi wspieranie organizatorskie pracy zawodowej członków skarżącego stowarzyszenia. Nie można zgodzić się, że omawiana usługa nie jest związana z celami statutowymi skarżącego.
Dla sądu oczywiste było też to, że składki członkowskie są opłacane przez członków z racji przynależności do stowarzyszenia i tworzą one majątek, który służy realizacji celów statutowych. Nie ma żadnych podstaw prawnych, by twierdzić, że składki stanowią wynagrodzenie za realizację celów statutowych. O odpłatności usługi można by mówić wówczas, gdyby stowarzyszenie w zamian za korzyści finansowe świadczyło usługi realizowane w ramach celów statutowych na rzecz innych osób niż członkowie stowarzyszenia.
Wyrok WSA w Warszawie z 18 września 2006 r.
SYGN. AKT III SA/Wa 1976/06, niepublikowany
ALEKSANDRA TARKA