W praktyce gospodarczej spółki powiązane często zawierają porozumienia o wspólnym zarządzaniu płynnością finansową w ramach grupy kapitałowej tzw. cash pooling. Takie powiązania kapitałowe między spółkami są często kontrolowane przez organy podatkowe. Jak wygląda rozliczenie podatkowe takich porozumień?
ANDRZEJ DĘBIEC
partner, Kancelaria Lovells
System cash pooling opiera się na założeniu, że jedna ze spółek bądź też bank zarządza środkami finansowymi jego uczestników, koordynuje wszelkie działania związane ze wzajemnymi rozliczeniami spółek, m.in. odpowiednie naliczanie i przekazywanie odsetek oraz przekazywanie środków spółkom, które nie spłaciły zadłużenia.
W związku z powyższym może pojawić się ryzyko, że otrzymane przez uczestnika porozumienia cash pooling środki, na pokrycie salda debetowego, uznane zostaną za jego przychód. Rozwiązania tego problemu poszukiwać należy w regulacjach ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz orzecznictwie sądów administracyjnych. W myśl art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT przychodami są m.in. otrzymane środki i wartości pieniężne. Zgodnie z orzecznictwem Naczelnego Sądu Administracyjnego do przychodów tych należy zaliczyć jedynie takie wartości, które powiększają aktywa majątkowe podatnika, a więc którymi może rozporządzać jak własnymi (SA/Sz 1305/97). Środki otrzymane przez poszczególne spółki w ramach systemu cash pooling nie powiększają ich aktywów, nie mamy bowiem tutaj do czynienia z definitywnym przysporzeniem majątkowym. Spółki nie mają możliwości swobodnego rozporządzania tymi środkami. Przychodem uczestników systemu cash pooling będą wyłącznie odsetki uzyskane z przekazywanych na rachunek pool leadera nadwyżek finansowych. Zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 2 ustawy o CIT odsetki te będą przychodem w momencie ich otrzymania.
Jeśli natomiast chodzi o koszty podatkowe, to uczestnicy systemu mogą zaliczyć do nich wszelkie wydatki poniesione na rzecz banku lub pool lidera w związku z zawartym porozumieniem. Może to dotyczyć prowizji, innych płatności przewidzianych umową oraz odsetek związanych z korzystaniem ze środków innych uczestników systemu, celem pokrycia swojego zadłużenia. Wydatki te, jako związane z działalnością gospodarczą spółek, mają związek z ich działalnością gospodarczą, a zatem można uznać, iż co do zasady są ponoszone w celu uzyskania przychodu.