Czy podatnik zwolniony podmiotowo z VAT musi przechowywać otrzymane faktury VAT i inne dokumenty sprzed zwolnienia tak jak każdy inny podatnik VAT czynny?

TOMASZ ROLEWICZ
ekspert podatkowy, starszy konsultant Pricewaterhouse- Coopers
Z jednej strony, przepis art. 112 ustawy o VAT ogranicza obowiązek przechowywania do ewidencji prowadzonych dla celów rozliczania VAT oraz wszystkich dokumentów z tym związanych. Z drugiej jednak strony, par. 23 ust. 1 rozporządzenia ministra finansów z 25 maja 2005 r. wskazuje, iż podatnicy (w tym zwolnieni podmiotowo od VAT) są obowiązani przechowywać oryginały i kopie faktur oraz faktur korygujących, a także duplikaty tych dokumentów do czasu upływu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego. Innymi słowy, wspomniany przepis rozporządzenia rozciąga obowiązek przechowywania dokumentów na oryginały, kopie i duplikaty faktur oraz faktur korygujących, niezależnie od tego, czy dokumenty te są związane z prowadzoną przez podatnika ewidencją czy też nie (a więc szerzej niż art. 112 ustawy o VAT).
Ze względu na fakt, że podatnikom zwolnionym podmiotowo od VAT nie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego, nie są oni również zobowiązani do prowadzenia ewidencji zakupów i podatku naliczonego. Dlatego można by uznać, że faktury VAT otrzymywane przez podatników podmiotowo zwolnionych od VAT nie są związane z rozliczeniem VAT, ani też nie są związane z ewidencją prowadzoną przez tych podatników dla potrzeb podatku VAT. Dlatego stosownie do postanowień samego art. 112 ustawy o VAT podatnik podmiotowo zwolniony od VAT nie byłby zobowiązany do przechowywania takich otrzymanych faktur VAT.
Niemniej jednak taki obowiązek istnieje w świetle postanowień par. 23 ust. 1 wskazanego powyżej rozporządzenia, który nakazuje podatnikom przechowywać w szczególności oryginały faktur.
Po przekroczeniu limitu obrotów w kwocie 10 tys. euro nastąpi utrata zwolnienia podmiotowego i podatnik będzie uprawniony (pod pewnymi warunkami, jak np. sporządzenie spisu z natury) do odliczenia podatku naliczonego z części faktur VAT dokumentujących zakupy dokonane przed dniem utraty zwolnienia. W takim wypadku, dokonując odliczenia podatku naliczonego, podatnik winien posiadać faktury VAT, w związku z którymi zamierza odliczyć podatek naliczony. Dokonanie w takiej sytuacji odliczenia podatku naliczonego bez fizycznego posiadania faktur dokumentujących kwoty podatku naliczonego wiązałoby się z zakwestionowaniem prawa do odliczenia przez organ podatkowy i w konsekwencji może wiązać się z ustaleniem 30-proc. sankcji VAT.
Należy również mieć na względzie fakt, iż podatnicy, którzy są zwolnieni podmiotowo od VAT, są z reguły podatnikami podatków dochodowych (głównie podatku dochodowego od osób fizycznych lub ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych).
W takim przypadku stosowne regulacje odnoszące się do zasad rozliczania tych podatków nakładają obowiązek prowadzenia odpowiednich ewidencji (np. podatkowa księga przychodów i rozchodów, ewidencja przychodów lub wykaz środków trwałych), a co za tym idzie - nakładają także obowiązek przechowywania dokumentów oraz dowodów, na podstawie których dokonywane są wpisy do ewidencji (np. dowody zakupu towarów lub środków trwałych) do czasu upływu okresu przedawnienia zobowiązania podatkowego.
(SVB)
PODSTAWA PRAWNA
■ Art. 112 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.).
■ Par. 23 ust. 1 rozporządzenia ministra finansów z 25 maja 2005 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 95, poz. 798).