Straty poniesione z tytułu inwestycji w instrumenty finansowe mogą zmniejszyć wysokość zobowiązania podatkowego z tych źródeł w ciągu pięciu kolejnych lat, w których inwestor osiągnie zyski.
Rozliczanie strat z tytułu inwestycji giełdowych (m.in. ze sprzedaży papierów wartościowych, instrumentów pochodnych czy realizacji praw z nich wynikających) opiera się na takiej samej zasadzie, jak w przypadku rozliczania straty poniesionej przez podatnika prowadzącego działalność gospodarczą.
Odpowiednie przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych określają, że o wysokość straty ze źródła przychodów, poniesionej w roku podatkowym, można obniżyć dochód uzyskany z tego źródła w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych, z tym że wysokość obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50 proc. kwoty tej straty. Reguła ta w praktyce często budzi jednak wiele wątpliwości.
Podstawowym warunkiem jest to, że strata może być odliczona tylko od dochodów z tego samego źródła. Jeżeli więc inwestor uzyskuje również innego rodzaju dochody - np. ze stosunku pracy, najmu mieszkania czy prowadzonej działalności, to nie ma prawa wzajemnego łączenia tak poniesionych strat, aby w końcowym rozrachunku móc zmniejszyć ogólny ciężar podatkowy ze wszystkich rodzajów osiągniętych w danym roku podatkowym przychodów. Inwestor może więc na przykład wzajemnie rozliczać dochody i straty uzyskane ze sprzedaży papierów wartościowych i instrumentów pochodnych oraz udziałów w spółce z o.o. Nie może jednak dochodów czy strat z tych źródeł łączyć np. ze stratami czy zyskami uzyskanymi w związku z uczestnictwem w otwartych funduszach inwestycyjnych.
Drugi warunek określa, że maksymalna wysokość wykazanej w deklaracji straty z lat poprzednich nie może przekroczyć uzyskanego w danym roku podatkowym dochodu. Jeżeli więc w przyszłych okresach rozliczeniowych dochód inwestora jest niewystarczająco wysoki, aby odliczyć dopuszczalną połowę kwoty straty z poprzednich lat, to inwestor może w rozliczeniu przyjąć dowolne proporcje rozliczeniowe - tak aby optymalnie wykorzystać przysługujący mu limit. Może więc przyjąć, że w pierwszym roku odliczy 20 proc., w drugim kolejne 20 proc., w trzecim ponownie 20 proc., a w czwartym zakończyć rozliczenie danej straty odliczając pozostałe 40 proc., pod warunkiem oczywiście, że w każdym z tych lat osiągnie jakikolwiek dochód. Z reguły jednak inwestorzy w pełni wykorzystują limit i już w pierwszym zyskownym roku odliczają 50 proc. straty z roku poprzedniego.
Stratę wykazaną w zeznaniu PIT-38 za 2008 r. inwestor będzie mógł rozliczać z dochodami osiągniętymi w latach 2009-2013. Stratę wykazaną w zeszłorocznym zeznaniu może uwzględnić, począwszy już od tego okresu rozliczeniowego aż do 2012 roku. W przypadku jednak, gdy w 2008 roku inwestor nie osiągnął żadnego dochodu, to w zeznaniu za ten rok nie przepisuje kwoty starej straty.
PRZYKŁAD
Inwestor w 2007 r. wykazał stratę w wysokości 5000 zł. W 2008 r. również poniósł stratę na poziomie 12 000 zł. Skumulowana strata z dwóch lat inwestycji wynosi już 17 000 zł. W rozliczeniu za 2008 r. inwestor nie wykazuje jednak straty za 2007 r., ponieważ nie osiągnął dochodu. Zakładając, że w 2009 r. inwestor sprzeda akcje po cenie wyższej niż zakupił, to rozliczenie może wyglądać następująco:
5000 zł - strata za 2007 r.
12 000 zł - strata za 2008 r.
15 000 zł - dochód za 2009 r.
Rozliczenie strat z lat poprzednich:
(5000 zł x 50 proc. + 12 000 zł x 50 proc.) = 2500 zł + 6000 zł = 8500 zł
Podstawa opodatkowania po uwzględnieniu strat:
15 000 zł - 8500 zł = 6500 zł
Podatek należny:
19 proc. x 6500 zł = 1235 zł
Pozostałą część straty z 2007 r. (tj. pozostałe 2500 zł) inwestor będzie mógł odliczyć od dochodu osiągniętego w latach 2010-2012 (maksymalnie 2500 zł w jednym roku).
Pozostałą część straty z 2008 r. (tj. pozostałe 6000 zł) inwestor będzie mógł rozliczyć do 2013 r. włącznie (maksymalnie 6000 zł w jednym roku).
WYSOKOŚĆ PODATKU
19 proc.
wynosi stawka podatku dochodowego od przychodów z odpłatnego zbycia papierów wartościowych i instrumentów pochodnych
Podstawa prawna
Art. 9 ust. 3, art. 45 ust. 1a pkt 1 oraz ust. 4 pkt 2, art. 30b ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).