Małżonkowie, którzy prowadzą odrębne praktyki lekarskie, mogą korzystać wspólnie z części składników majątku - lokalu, samochodu itp. i odrębnie rozliczać takie wydatki w koszty.
Zdarza się, że małżeństwo lekarzy decyduje się na prowadzenie prywatnej praktyki lekarskiej. Z formalnego punktu widzenia mogą to robić w formie spółki cywilnej albo innej osobowej czy nawet kapitałowej, jednak z praktycznego punktu widzenia najwygodniejszym rozwiązaniem jest prowadzenie praktyki przez każdego odrębnie.

Dowolne proporcje

Ponieważ do tak prowadzonej praktyki wykorzystywane są często składniki majątku stanowiące własność wspólnoty małżeńskiej, np. lokal, w takim wariancie prowadzenia działalności mogą pojawić się wątpliwości, czy i jak związane z tym wydatki wliczać w koszty oraz jak je dokumentować.
Podatnicy wykorzystujący do działalności określone składniki majątku mają prawo wliczać w koszty uzyskania przychodu wydatki na wspólne składniki majątku. Powinni je rozliczać w proporcjach odpowiadających własności. Jednak jeśli zostanie wniesiony składnik majątku stanowiący uprzednio własność wspólnoty małżeńskiej, małżonkowie mogą ustalić dla celów rozliczania w koszty udziały inne niż pół na pół.
Wspomniana zasada odnosi się do wydatków na zakup środka trwałego, jak i wydatków związanych z jego eksploatacją. W przypadku najpoważniejszych składników majątku: lokalu, samochodu itp., możemy mieć do czynienia z dwiema podstawowymi okolicznościami.

Jedna lub dwie ewidencje

Po pierwsze, taki składnik majątku jest wnoszony do prowadzonej działalności. Małżonkowie prowadzący odrębne praktyki także w tym przypadku mają prawo wliczać w koszty amortyzację wniesionego do działalności lokalu czy samochodu. Mogą to zrobić na dwa sposoby. Jeden z nich polega na tym, że dla wspólnego składnika majątku założą odrębną ewidencję środków trwałych. W niej ustalą wartość początkową, roczną stawkę amortyzacji itd. A w konsekwencji wysokość odpisu amortyzacyjnego.
Następnie wystawiać będą dowody wewnętrzne (dwa odrębne), by na ich podstawie wpisywać koszt amortyzacji do odrębnych ksiąg przychodów i rozchodów, uwzględniając wskaźnik odsetka kosztów odpowiadający wcześniej ustalonemu udziałowi we własności. Nie ma jednak przeszkód, by w ewidencjach środków trwałych prowadzonych odrębnie przez każdego z nich wpisać współwłasność takiego środka trwałego, przyjmując jako wartość początkową procentowy udział w pełnej wartości lokalu czy samochodu. W takim przypadku amortyzacja dotyczyć będzie współwłasności, a wpisy do ksiąg u każdego z podatników będą dokonywane na podstawie ich odrębnych ewidencji środków trwałych.
Podobnie będzie, gdy prowadzący odrębne praktyki podatnicy zdecydują się na wspólny zakup nowego składnika majątku. Mogą skorzystać ze wspólnej faktury dokumentującej wydatek i na jej podstawie założyć oraz prowadzić wspólną ewidencję środków trwałych dla tego składnika majątku. Mogą też, na podstawie odrębnych faktur, wpisać wspólną inwestycję do prowadzonych odrębnie ewidencji.

Rozliczanie wydatków bieżących

Wyłącznie w oparciu o ustalony umownie udział we współwłasności i niezależnie od wyboru jednego ze wspomnianych wariantów rozliczania amortyzacji, podatnicy mają prawo wliczać w koszty swoich praktyk bieżące wydatki na eksploatację lokalu czy samochodu. Ewidencjonują je w księdze przychodów na podstawie otrzymywanych faktur czy rachunków.
Jeśli otrzymują odrębne (dwie) faktury odpowiadające ustalonemu udziałowi we własności, dokonują zapisów w księgach bezpośrednio na ich podstawie. Gdy jednak otrzymują jedną wspólną fakturę kosztową, powinni odpowiednio ją opisać, wystawić dwa odrębne dowody wewnętrzne i na ich podstawie dokonywać zapisów w swoich księgach przychodów i rozchodów.
JAK TO ZROBIĆ...
Rozliczamy wspólny lokal
PROBLEM: Małżonkowie będący lekarzami mają oddzielne praktyki. Każdy z nich jest zarejestrowany jako inny podmiot gospodarczy, prowadzi swoją księgę przychodów. Działalność odbywa się w jednym gabinecie. Związane z tym wydatki chcą wliczać w koszty.
ROZWIĄZANIE: W pierwszej kolejności osoby prowadzące odrębną praktykę, a korzystające ze wspólnych składników majątku powinny określić w umowie, jaki jest ich procentowy udział we własności takiego składnika majątku. Udział ten będzie jednocześnie odpowiadał wskaźnikowi udziału w kosztach wliczanych w koszty praktyki. Następnie decydują, czy dla celów księgowych będą prowadzili wspólną dokumentację dla takich składników majątku, czy będą odrębnie rozliczać koszty. Od tego zależy sposób ewidencjonowania wydatków w księdze przychodów i rozchodów.