Naczelny Sąd Administracyjny dziś ma przesądzić, do jakich spadków stosuje się zwolnienia dla tzw. zerowej grupy podatników.
ANALIZA

Na wyrok, jaki ma zapaść 12 czerwca na posiedzeniu Naczelnego Sądu Administracyjnego, czeka wielu spadkobierców. Są to osoby, które nabyły spadki po 12 maja 2006 r. Sąd przesądzi czy mogli skorzystać ze zwolnienia, jakie wprowadzono do ustawy o spadkach i darowiznach od 1 stycznia 2007 roku.

Przypomnijmy: chodzi o tzw. zerową grupę podatników, do której należą osoby z kręgu najbliższej rodziny, dla której przewidziano całkowite zwolnienie z podatku. Problem z datą 12 maja 2006 r. wywołało niefortunne sformułowanie przepisów przejściowych. Zgodnie bowiem z ustawą nowelizującą nowe korzystniejsze regulacje, co do zasady, nie mają zastosowania do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło przed wejściem w życie zmiany, czyli do spadków sprzed 2007 roku. Ale jednocześnie ustawodawca uznał, że nowe przepisy, w tym bardzo korzystne zwolnienie, ma zastosowanie również do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło po 12 maja 2006 r. Ta zawiła konstrukcja spowodowała, że podatnicy, którzy nabyli spadki po 12 maja 2006 r. domagali się prawa do objęcia ich całkowitym zwolnieniem, a fiskus odmawiał.

Kontynuacja zwolnienia

Organy podatkowe wskazywały, że przepisy przejściowe jedynie rozszerzyły z mocą wsteczną krąg podmiotów uprawnionych do korzystania ze zwolnień i ulg podatkowych obowiązujących do 31 grudnia 2007 r. o obywateli państw UE (EOG). Chodziło o obywateli UE, którzy nabyli majątek po 12 maja 2006 r., a nie zgłosili go do opodatkowania lub postępowania podatkowe były w toku w dniu wejścia znowelizowanych przepisów. I mały zapewnić zgodność polskich przepisów z prawem wspólnotowym. Należy zauważyć, że zwolnienia od podatku nabycia majątku od osób najbliższych było zasadniczym celem tej nowelizacji. Stąd data 12 maja 2006 r.

WSA: zwolnienie dla wszystkich

Problem z wykładnią przepisów przejściowych szybko przeniósł się do sądów administracyjnych, gdzie wykształciły się dwie przeciwstawne linie orzecznicze. Sądy administracyjne I instancji orzekające na korzyść podatników uznają, że nowe zwolnienie obejmuje wszystkie nabycia po 12 maja 2006 r. W ocenie tych składów orzekających wbrew twierdzeniu organów podatkowych przepis przejściowy, wskazujący moment obowiązywania zwolnienia od podatku, dotyczy wszystkich nabywców własności rzeczy lub praw majątkowych, którzy posiadali obywatelstwo polskie lub obywatelstwo jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub mieli miejsce zamieszkania na terytorium Polski lub na terytorium takiego państwa. Gdyby ustawodawca chciał ograniczyć moc wsteczną zwolnienia to by to wyraźnie zaznaczył.

Tylko dla cudzoziemców

Druga linia orzecznicza sądów I instancji jest niekorzystna dla spadkobierców. W ich ocenie przepis przejściowy sprawił jedynie, że wstecznie został poszerzony krąg adresatów zwolnień, jakie w danym momencie były zawarte we wskazanych przepisach ustawy o podatku od spadków i darowizn. Nie mogło to zaś spowodować pośredniego wejścia w życie z datą 13 maja 2006 r. nowego korzystnego zwolnienia dla wszystkich podatników. Inaczej mówiąc na mocy przepisu przejściowego obywatele państw członkowskich, mogli korzystać ze zwolnień obowiązujących do końca 2006 roku takich, jakie wówczas zawarto w art. 4 ust. 1 ustawy, zaś po 1 stycznia 2007 r. w pełnym zakresie tj. ze zwolnień ustanowionych w art. 4 ust. 1 i 4a ustawy w nowym brzmieniu.

Orzecznictwo WSA w sprawie spornych spadków sprzed 2007 roku
Wyroki korzystne:
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z 3 grudnia 2007 r., sygn. akt I SA/Bd 658/07, niepublikowany
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 16 kwietnia 2008 r., sygn. akt I SA/ Kr 1257/07, niepublikowany
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 18 kwietnia 2008 r., sygn. akt I SA/Kr 1065/07, niepublikowany
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 8 maja 2008 r., sygn. akt I SA/ Kr 1506/07, niepublikowany
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z 6 lutego 2008 r., sygn. akt SA/Ol 656/07, niepublikowany.



Wyroki niekorzystne:
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 19 grudnia 2007 r., sygn. akt III SA/Wa 1375/07, niepublikowany
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie 27 lutego 2008 r., sygn. akt III SA/Wa 2070/07, niepublikowany
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z 19 lutego 2008 r., sygn. akt I SA/Łd 1375/07, niepublikowany
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z 28 marca 2008 r., sygn. akt I SA/Łd 1447/07, niepublikowany,
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z 10 kwietnia 2008 r., sygn. akt I SA/Lu 803/07, niepublikowany,
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z 4 lutego 2008 r., sygn. akt I SA/Wr 1519/07, niepublikowany.