Osoba, która przyjmuje turystów, zapewniając im pobyt i wyżywienie, może wybrać najkorzystniejszą dla siebie formę opodatkowania. Działalność agroturystyczna prowadzona w niewielkim rozmiarze korzysta nawet ze zwolnienia z PIT.
Jednym z elementów usług turystycznych jest zapewnienie wyżywienia i pobytu osób wypoczywających. Tego typu usługami zajmują się również osoby, które wynajmują pokoje w ramach usług agroturystycznych. W zależności jednak od rozmiaru usług turystycznych związanych z zapewnieniem noclegu i wyżywienia różnie może wyglądać forma opodatkowania takiej działalności gospodarczej.

Zwolnienie dla agroturystyki

Jednym ze źródeł przychodów jest najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze, w tym również dzierżawa, poddzierżawa działów specjalnych produkcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze albo na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej, z wyjątkiem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą.
Wolne od podatku dochodowego są dochody uzyskane z tytułu wynajmu pokoi gościnnych, w budynkach mieszkalnych położonych na terenach wiejskich w gospodarstwie rolnym, osobom przebywającym na wypoczynku oraz dochody uzyskane z tytułu wyżywienia tych osób, jeżeli liczba wynajmowanych pokoi nie przekracza pięciu. Oznacza to, że ze zwolnienia korzysta tylko wynajem pokoi gościnnych, które znajdują się w budynkach mieszkalnych położonych na terenach wiejskich w gospodarstwie rolnym, czyli tzw. agroturystyka.
PRZYKŁAD: WYNAJEM POKOI TURYSTOM PRZEZ ROLNIKA
Rolnik zamierza prowadzić działalność agroturystyczną w okresie wiosenno-jesiennym polegającą na wynajmowaniu trzech pokojów oraz wyżywieniu przebywających w jego gospodarstwie gości w celach wypoczynkowych. Pokoje znajdują się w jego domu mieszkalnym. Jednocześnie uzyskuje on dochody z prac dorywczych w budownictwie, pracując na umowę zlecenia. W takiej sytuacji nie będzie obowiązku opodatkowania dochodów uzyskanych przez rolnika z wynajmu lokali turystom. Jedynie z umów zlecenia będzie musiał się rozliczyć w zeznaniu rocznym.
Zwolnienie od podatku dochodów uzyskanych z wynajmu pokoi gościnnych oraz z tytułu wyżywienia osób przebywających w tych pokojach obwarowane zostało czterema warunkami, tj.: najem musi dotyczyć pokoi gościnnych znajdujacych się w budynkach mieszkalnych, budynki mieszkalne, w których znajdują się pokoje gościnne przeznaczone na wynajem położone są na terenie wiejskim w gospodarstwie rolnym, przedmiotem usługi musi być najem pokoi gościnnych osobom przebywającym na wypoczynku, liczba wynajmowanych pokoi nie przekracza pięciu.
Jeżeli spełnione są te warunki, to również dochody uzyskane z tytułu wyżywienia osób, którym wynajęto pokoje, nie podlegają opodatkowaniu. Zatem uzyskane dochody bez względu na ich wysokość z wynajmu oraz z tytułu wyżywienia gości są wolne od podatku dochodowego. Dla działalności w tym zakresie nie jest wymagane prowadzenie urządzeń księgowych oraz dokumentacji dla celów podatku dochodowego.
Gospodarstwem rolnym, które należy rozumieć zgodnie z przepisami ustawy o podatku rolnym - jest obszar gruntów sklasyfikowanych w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne lub jako grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych, z wyjątkiem gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza, o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy, stanowiących własność lub znajdujących się w posiadaniu osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej, w tym spółki nieposiadającej osobowości prawnej.
W wynajmem pokoi dla turystów wiąże się też opodatkowanie nieruchomości, czyli budynków lub ich części związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, oraz budynków mieszkalnych lub ich części zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej. W takich przypadkach podatek od nieruchomości od powierzchni użytkowej takich budynków jest znacznie wyższy niż od powierzchni mieszkalnych niezwiązanych z działalnością gospodarczą.
Za działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, która jest podstawą naliczania podatku od nieruchomości, nie uważa się wynajmu turystom pokoi gościnnych w budynkach mieszkalnych znajdujących się na obszarach wiejskich przez osoby ze stałym miejscem pobytu w gminie położonej na tym terenie, jeżeli liczba pokoi przeznaczonych do wynajęcia nie przekracza pięciu. Oznacza to, że przy świadczeniu usług agroturystycznych nie będzie obowiązku zapłaty większego podatku.

Wynajem sezonowy

W przypadku innego wynajmu sezonowego, który nie odbywa się na terenach wiejskich w gospodarstwach rolnych lub liczba wynajmowanych pokoi przekracza pięć, zwolnienie już nie przysługuje.
Podatnik musi zgłosić fakt uzyskiwania dochodu z usług wynajmu mieszkań turystom w urzędzie skarbowym i płacić podatek. Ma do wyboru kilka możliwości w zależności od liczby wynajmowanych mieszkań. Można wybrać uproszczone formy opodatkowania: ryczałt, kartę podatkową lub rozliczać podatek na zasadach ogólnych: według skali 19, 30 i 40 proc., 19-proc. podatkiem liniowym.
Wybór karty podatkowej przysługuje tylko tym podatnikom, którzy świadczą usługi hotelarskie polegające na wynajmie pokoi gościnnych i domków turystycznych (w tym wydawanie posiłków), jeżeli łączna liczba pokoi (w tym także w domkach turystycznych) nie przekracza 12. Opodatkowanie zależy od wielkości miejscowości, w której prowadzona jest działalność. W miejscowościach do 5 tys. mieszkańców kwota miesięcznego podatku waha się w granicach 53-118 zł, przy miejscowościach o liczbie mieszkańców 5-20 tys. poda-tek może wynieść 95-206 zł, a w miastach powyżej 20 tys. podatek wynosi pomiędzy 184-370 zł. Podatek jest ustalany decyzją przez naczelnika urzędu skarbowego.
PRZYKŁAD: SPRZEDAŻ POSIŁKÓW DOMOWYCH
Osoba pracuje na etacie w jednej z miejscowości wypoczynkowych. Zarazem w celu dorobienia do pensji chce sprzedawać posiłki turystom, które będzie własnoręcznie przygotowywała w swoim mieszkaniu. Nie zamierza wynajmować kwater, a tylko zajmie się przygotowywaniem posiłków. W takim przypadku będzie mogła wybrać też opodatkowania swoich usług w formie karty podatkowej. Opodatkowanie sprzedaży posiłków domowych w mieszkaniach w formie karty podatkowej zależy od wielkości miejscowości, w której taka działalność jest prowadzona. Opodatkowaniu podlegała będzie więc sprzedaż śniadań, obiadów i kolacji, licząc w skali średniej tygodniowej: do 10 na dobę w wysokości 307 zł w miejscowości do 25 tys. oraz 324 zł w miastach powyżej 25 tys. mieszkańców lub do 20 na dobę w wysokości 423 zł w miejscowości do 25 tys. oraz 446 zł w miastach powyżej 25 tys. mieszkańców lub do 30 na dobę 485 zł niezależnie od liczby mieszkańców w miejscowości.
Stawki podatku dotyczą działalności przy zatrudnieniu nie więcej niż dwóch pracowników lub dwóch pełnoletnich członków rodziny, nie wyłączając małżonka.
Inną formą rozliczenia podatku jest opłacanie go w formie zryczałtowanej. Ryczałt od przychodów zryczałtowanych wynosi 17 proc. przychodów ze świadczenia usług: hoteli (PKWiU grupa 55.1), świadczonych przez obiekty noclegowe turystyki oraz inne miejsca krótkotrwałego zakwaterowania (PKWiU grupa 55.2).
PRZYKŁAD: DOKUMENTOWANIE SPRZEDAŻY
Podatnik prowadzi działalność polegającą na wynajmie pokoi gościnnych i wybrał opodatkowanie kartą podatkową. Nie jest podatnikiem VAT. Prowadzący działalność opodatkowaną w formie karty podatkowej są zwolnieni od obowiązku prowadzenia ksiąg, składania zeznań podatkowych oraz wpłacania zaliczek na podatek dochodowy. Są jednak obowiązani wydawać na żądanie klienta rachunki i faktury, o których mowa w odrębnych przepisach, stwierdzające sprzedaż wyrobu, towaru lub wykonanie usługi, oraz przechowywać w kolejności numerów kopie tych rachunków i faktur w okresie pięciu lat podatkowych, licząc od końca roku, w którym wystawiono rachunek lub fakturę.
Z uwagi na to, że osoba, która wynajmuje pokoje gościnne opodatkowane kartą, nie jest podatnikiem VAT, nie ma prawa do wystawiania faktur VAT. Powinna natomiast wystawić na żądanie turysty rachunek. Nie ma takiego obowiązku, jeżeli żądanie zostało zgłoszone po upływie trzech miesięcy od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.
W tym miejscu należy zwrócić uwagę, że przy takim sezonowym wynajmie pokoi dla turystów mogą wystąpić rozbieżności co do stawki ryczałtu. Należy pamiętać, że wynajem prywatnych mieszkań może być też objęty ryczałtem według stawki 20 proc. do wysokości stanowiącej równowartość 4 tys. euro, a od nadwyżki ponad tę kwotę stawka wynosi 8,5 proc.
Organy podatkowe konsekwentnie jednak odmawiają możliwości opodatkowania takimi stawkami wynajmu sezonowego, nawet gdy pokoje gościnne wynajmowane są turystom w domu jednorodzinnym lub mieszkaniu w bloku. Kwalifikują takie domy lub mieszkania jako inne miejsca krótkotrwałego zakwaterowania i nakazują opodatkowanie 17-proc. stawką.

Zasady ogólne

Osoby, które zajmując się wynajmowaniem lokali turystom, nie wybrały opodatkowania w formie karty podatkowej lub ryczałtu ewidencjonowanego, będą rozliczały dochody z prowadzonej działalności na zasadach ogólnych. Jednak i w tym przypadku istnieje możliwość wyboru.
Podatnicy mogą wybrać sposób opodatkowania dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej 19-proc. podatkiem liniowym. W tym przypadku są obowiązani do złożenia właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego do 20 stycznia roku podatkowego pisemnego oświadczenia o wyborze tego sposobu opodatkowania, a jeżeli podatnik rozpoczyna prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej w trakcie roku podatkowego - do dnia poprzedzającego dzień rozpoczęcia tej działalności, nie później jednak niż w dniu uzyskania pierwszego przychodu.
Wybór sposobu opodatkowania dokonany w oświadczeniu dotyczy również lat następnych, chyba że podatnik, w terminie do 20 stycznia roku podatkowego, zawiadomi w formie pisemnej właściwego naczelnika urzędu skarbowego o rezygnacji z tego sposobu opodatkowania lub złoży w tym terminie pisemny wniosek lub oświadczenie o zastosowaniu form opodatkowania określonych w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym.
Ważne!
Zwolnienie z PIT usług wynajmu mieszkań w ramach agroturystyki dotyczy jedynie pokoi gościnnych znajdujących się w budynku mieszkalnym i nie obejmuje domków turystycznych jako samodzielnych obiektów
ZASTOSOWANIE 17-PROC. STAWKI
Miejsca krótkotrwałego zakwaterowania opodatkowane 17-proc. ryczałtem:
• usługi świadczone przez domy wycieczkowe, schroniska młodzieżowe i górskie,
• usługi świadczone przez kempingi i pola przeznaczone dla samochodowych przyczep kempingowych,
• usługi krótkotrwałego zakwaterowania pozostałe (usługi świadczone przez ośrodki wczasowe oraz domy wypoczynkowe, usługi wynajmu umeblowanych lokali krótkotrwałego zakwaterowania).
Podstawa prawna
• Art. 10 ust. 1 pkt 6, art. 21 ust. 1 pkt 43 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
• Art. 12 ust. 1 pkt 2 lit. d), art. 23 ust. 1a ustawy z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. nr 144, poz. 930 z późn. zm.).
• Art. 1a ust. 2 ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz.U. z 2006 r. nr 121, poz. 844 z późn. zm.).