Czy ewentualne różnice kursowe mają wpływ na określanie wartości początkowej środków trwałych? Czy ulokowanie środków kredytowych do czasu ich wykorzystania na rachunku przedsiębiorcy powoduje, że naliczane na tym rachunku odsetki są przychodem podatnika?

Witold Adamowicz
ekspert podatkowy, starszy konsultant, Pricewaterhouse-Coopers
Zacznijmy od udzielenia odpowiedzi na pierwsze pytanie. Zarówno cenę nabycia środków trwałych, jak i koszt ich wytworzenia koryguje się o różnice kursowe, naliczone do dnia przekazania do używania danego środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej. Wynika to z przepisów zawartych w art. 16g ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz art. 22g ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
W praktyce nie wszyscy przedsiębiorcy wiedzą, co oznacza stwierdzenie, że cenę nabycia środków trwałych oraz koszt ich wytworzenia, koryguje się o różnice kursowe. Jeżeli na koszcie nabycia środków trwałych wyrażonym w walucie występują ujemne różnice kursowe, to wartość początkowa takich środków jest zwiększana, tzn. koszt z tytułu takiej różnicy kursowej nie stanowi kosztu uzyskania przychodów w momencie zapłaty zobowiązania, ale stanowić będzie koszt podatkowy poprzez odpisy amortyzacyjne dokonywane od tak nabytych środków trwałych w następnych okresach. Natomiast dodatnie różnice kursowe powodują zmniejszenie wartości początkowej środków trwałych, co oznacza, że przychód z tytułu takiej dodatniej różnicy kursowej nie stanowi bezpośrednio przychodu podatkowego podatnika, ale zmniejsza podatkowe odpisy amortyzacyjne w latach następnych. Wyjaśnijmy również, jaki okres należy brać pod uwagę przy ustalaniu różnic kursowych korygujących wartość początkową środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych. Otóż chodzi o okres między dniem zarachowania zobowiązania a dniem oddania środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej do używania. Przy korekcie wartości początkowej o różnice kursowe nie ma znaczenia fakt, czy są one zrealizowane czy też tylko naliczone, co stanowi w pewien sposób odstępstwo od zasady kasowej przy rozpoznawaniu różnic kursowych dla celów podatkowych.
Wyjaśnijmy teraz, jak prawidłowo rozliczać wytworzenie lub nabycie środka trwałego finansowane kredytem. Niekiedy zdarza się, że wytworzenie środka trwałego jest finansowane z kredytu bankowego. Również w tym przypadku mamy pewne odstępstwo od zasady kasowej przy rozpoznawaniu kosztu odsetek. Oznacza to, że zarówno zapłacone, jak i tylko naliczone odsetki powinny korygować wartość początkową wytwarzanego lub nabywanego środka trwałego.
Ponadto może się zdarzyć, że oprócz odsetek należnych bankowi z tytułu udzielonego kredytu, podatnik może otrzymać odsetki z tytułu ulokowania środków kredytowych do czasu ich wykorzystania. Powstaje w takiej sytuacji problem, jak przedsiębiorca powinien potraktować takie odsetki. Wyjaśnijmy, że definicja kosztu wytworzenia odnosi się wyłącznie do kosztów finansowych, nie wspominając o ewentualnej korekcie z tytułu uzyskanych przychodów finansowych. Oznacza to - i z takimi wyjaśnieniami urzędów skarbowych można się spotkać - że wspomniany przychód z tytułu odsetek stanowi bezpośrednio przychód podatkowy podatnika w momencie postawienia odsetek do jego dyspozycji. Nie będzie zaś wpływał na wartość początkową wytworzonego środka trwałego.
(KT)
PODSTAWA PRAWNA
■ Art. 16g ust. 3-5 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 z późn. zm.).
■ Art. 22g ust. 3-5 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).