Jeżeli usługa świadczona pomiędzy podmiotami powiązanymi może być uznana za koszt uzyskania przychodu, to należy poddać badaniu wysokość poniesionych na nią wydatków. W jaki sposób można określić cenę takiej usługi?

HANNA LITWIŃCZUK
profesor Uniwersytetu Warszawskiego
Określenie ceny usługi może nastąpić w dwojaki sposób, a mianowicie przy zastosowaniu jednostkowego rozliczenia lub translokacji kosztów (Cost-Sharing). Przpomnijmy, że przy rozliczeniu jednostkowym sytuacja podmiotu powiązanego jako odbiorcy konkretnej, bezpośrednio na niego zafakturowanej usługi może być porównana z sytuacją podmiotu niezależnego nabywającego podobną usługę, co pozwala na ustalenie ceny wolnorynkowej tej usługi. Cena ta może być ustalona przy zastosowaniu jednej z trzech metod, a mianowicie: metody porównywalnej ceny niekontrolowanej, metody ceny odprzedaży oraz metody rozsądnej marży (koszt plus). Metoda porównywalnej ceny niekontrolowanej może być stosowana do wszystkich usług, które mogą być nabywane na rynku, np. usług materialnych, usług marketingowych, usług polegających na prowadzeniu na zlecenie prac badawczo-rozwojowych, usług świadczonych w ramach wolnych zawodów.
Metoda ceny odprzedaży może być stosowana w przypadkach dalszego przekazania do używania dóbr niematerialnych (udzielenie sublicencji) lub też dalszego przekazania rzeczy do używania (np. subleasing, poddzierżawa). Metoda rozsądnej marży (koszt plus) stosowana jest najczęściej w tych przypadkach, gdy nie występuje żadna cena rynkowa jako punkt odniesienia, np. w przypadku usług związanych ze specyfiką grupy. Niektóre podmioty powiązane posiadają wyodrębnione organizacyjnie centralne oddziały zajmujące się świadczeniem określonych usług (np. badawczo-rozwojowych, doradczych, księgowych) dla pozostałych podmiotów powiązanych. Drugi z wymienionych wyżej sposobów - translokacja kosztów polega na zryczałtowanym rozliczeniu usług pomiędzy podmiotami powiązanymi na bazie kosztów. Podstawę prawną stanowi umowa o podziale kosztów (Cost-Sharing-Arrangement). Przy translokacji kosztów nie jest możliwe bezpośrednie odniesienie wydatków przypisanych poszczególnym członkom porozumienia do ceny, jaką za podobne usługi zapłaciłyby podmioty niezależne. Pożądane jest natomiast zbadanie, czy ustalona wysokość wydatków i ich podział jest uzasadniony i miarodajny, tj. czy podmiot niepowiązany przystąpiłby na analogicznych warunkach do porozumienia.
Not. KT
Hanna Litwińczuk, profesor Uniwersytetu Warszawskiego / DGP