Na czym polega transgraniczny podział spółek i jakie są jego konsekwencje podatkowe? Jak uregulowano tę kwestię w przepisach unijnych?



W Dyrektywie 90/434/EEC znowelizowanej w 2005 roku (dalej nazywana dyrektywą) wyróżnia się podział (division) oraz podział przez wydzielenie (partial division).
Podział jest to zdarzenie, w którego wyniku spółka w momencie jej rozwiązania bez likwidacji przenosi ogół swoich aktywów i pasywów na dwie lub więcej istniejących lub nowo utworzonych spółek w zamian za proporcjonalny przydział swoim wspólnikom udziałów w kapitale spółki przejmującej i ewentualnie dopłaty gotówkowej.
Na przykład spółka A z siedzibą w państwie X jest podzielona między spółkę B, także z siedzibą w państwie X, oraz spółkę C z siedzibą w państwie Y. W wyniku tego zdarzenia wspólnicy spółki A nabywają akcje spółek B i C, a dotychczasowy majątek spółki A staje się częściowo majątkiem spółki B, a częściowo majątkiem zakładu (w rozumieniu umów o unikaniu podwójnego opodatkowania) spółki C na terytorium państwa Y.
Z kolei podział przez wydzielenie jest to zdarzenie, w którego wyniku spółka bez jej rozwiązania przenosi jedną lub kilka zorganizowanych części przedsiębiorstwa na jedną lub więcej istniejących lub nowo utworzonych spółek, pozostawiając przynajmniej jedną zorganizowaną część przedsiębiorstwa (branch of activity) w spółce przenoszącej, w zamian za proporcjonalny przydział swoim wspólnikom udziałów stanowiących kapitał spółek przejmujących aktywa i pasywa i ewentualnie dopłaty gotówkowej.
Na przykład spółka B z siedzibą w państwie Y ulega podziałowi przez wydzielenie. Jedna zorganizowana część przedsiębiorstwa spółki B pozostaje w tej spółce, druga zaś - zostaje przeniesiona na spółkę A z siedzibą w państwie X i staje się zakładem tej spółki na terytorium państwa Y. Wspólnicy spółki B nabywają udziały spółki A.
Skutki podatkowe transgranicznego podziału są analogiczne do skutków podatkowych transgranicznej fuzji. Oznacza to, że nie może on powodować opodatkowania różnicy pomiędzy: wartością rzeczywistą a wartością do celów podatkowych przeniesionych aktywów i pasywów majątkowych spółki dzielonej, a także wartością udziałów posiadanych przez wspólników spółki dzielonej przed podziałem i wartością udziałów objętych po podziale. Podział jest neutralny podatkowo dzięki mechanizmowi odroczenia opodatkowania.