Każde naruszenie reguł wskazanych w przepisach ustawy o rachunkowości skutkuje nieważnością badania z mocy prawa niezależnie od stopnia naruszenia przepisów. Potwierdziło to Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na pytanie samorządu biegłych rewidentów.
Chodzi o interpretację art. 66 ust. 6 ustawy o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2019 poz. 351; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 568). Zgodnie z tym przepisem nieważne z mocy prawa jest badanie sprawozdania finansowego przeprowadzone z naruszeniem:
– art. 69 ust. 6, 7 i 9, art. 70, art. 72 ust. 2, art. 135 ust. 2 i art. 136 ustawy o biegłych rewidentach (t.j. Dz.U. z 2020 r. 1415),
– art. 4 i art. 5 oraz art. 17 ust. 1 akapit drugi i ust. 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 537/2014 z 16 kwietnia 2014 r. w sprawie szczegółowych wymogów dotyczących ustawowych badań sprawozdań finansowych jednostek interesu publicznego, uchylającego decyzję Komisji 2005/909/WE w przypadku badania ustawowego jednostki zainteresowania publicznego w rozumieniu art. 2 pkt 9 ustawy o biegłych rewidentach. Chodzi m.in. o niezależność i przeprowadzanie usług niedozwolonych w audytowanej spółce.
Ministerstwo Finansów wyjaśniło, że każde naruszenie tych przepisów prowadzi do nieważności badania niezależnie od stopnia. Dlatego w każdej sytuacji trzeba zbadać, czy naruszenie było, czy też nie.
Resort podkreślił też, że ustawa o biegłych rewidentach nie przewiduje procedury unieważnienia badania. W związku z tym nieważność z mocy prawa należałoby traktować jako powodującą skutek wstecz (ex tunc). Ministerstwo też wskazało, że oświadczenia, o których mowa w ustawie o biegłych rewidentach, powinny być oceniane w konkretnych okolicznościach danej sprawy. „W związku z tym nie można z góry przyjąć założenia, iż oświadczenie składane przez firmę audytorską (dla celów dokumentacji wewnętrznej oraz wobec stron trzecich) należałoby uznać za składanie fałszywych oświadczeń w przypadku gdyby doszło do naruszeń przepisów skutkujących nieważnością badania z mocy prawna” – podkreśliło MF.
Co więcej, dokumentacja naruszeń (z art. 66 ust. 6 ustawy o rachunkowości) powinna być przechowywana przez co najmniej pięć lat, a nawet dłużej, gdy zostanie wszczęte postępowanie dyscyplinarne lub postępowania w sprawie odpowiedzialności firmy audytorskiej.
Resort odniósł się też do art. 82 ustawy o biegłych rewidentach, który mówi o obowiązku przekazywania akt z badania nowej firmie audytorskiej. Przyznał, że nie jest to warunek uzależniony od ważności badania.
Źródło: Pismo z 26 października 2020 r. Agnieszki Stachniak, zastępcy dyrektora departamentu Efektywności Wydatków Publicznych i Rachunkowości w MF nr DWR6.5201.23.2020
