Artykułu 7 ust. 2 ustawy o VAT nie stosuje się do przekazywanych prezentów o małej wartości i próbek, jeżeli przekazanie to następuje na cele związane z działalnością gospodarczą podatnika (art. 7 ust. 3, 4 i 7 ustawy o VAT). Wyłączenie to nie znajduje zastosowania w analizowanym przypadku.
Przedsiębiorca (podatnik VAT czynny) prowadzi sklep ze sprzętem komputerowym. Na początku stycznia 2020 r. nabył siedem laptopów. Cena zakupu brutto jednego laptopa wynosiła 1230 zł, w tym VAT 230 zł (łącznie 8610 zł brutto, w tym kwota netto 7000 zł, VAT 1610 zł). VAT od zakupu tych laptopów (1610 zł) został w całości odliczony w deklaracji VAT-7 za styczeń 2020 r. Ponadto w styczniu 2020 r. przedsiębiorca zaliczył wydatki na nabycie tych towarów handlowych (laptopów) w koszty uzyskania przychodów w łącznej wysokości 7000 zł. Do końca kwietnia 2020 r. przedsiębiorcy udało się sprzedać sześć laptopów. Cena sprzedaży każdego wyniosła 1845 zł brutto (cena netto 1500 zł, VAT 345 zł). Pozostał jeden niesprzedany. Przedsiębiorca 18 maja 2020 r. zawarł w formie pisemnej umowę darowizny tego komputera z pobliską szkołą publiczną prowadzoną przez gminę. Laptop został przekazany 18 maja 2020 r. Przedsiębiorca rozlicza PIT na zasadach podatku liniowego, prowadząc podatkową księgę przychodów i rozchodów metodą kasową. VAT i zaliczki na PIT opłaca on za okresy miesięczne. Jak powinien rozliczyć tę darowiznę na gruncie VAT i PIT?
VAT
Opodatkowaniu VAT podlega m.in. odpłatna dostawa towarów na terytorium kraju (art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT). Na podstawie art. 7 ust. 2 ustawy o VAT przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:
1) przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
2) wszelkie inne darowizny
– jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.
Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że przedsiębiorcy przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego od nabycia laptopa, który 18 maja 2020 r. został podarowany szkole. Należy zatem uznać, że przekazanie tego komputera w drodze darowizny stanowi nieodpłatną dostawę towarów podlegającą opodatkowaniu VAT na podstawie art. 7 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT.
Uwaga! Artykułu 7 ust. 2 ustawy o VAT nie stosuje się do przekazywanych prezentów o małej wartości i próbek, jeżeli przekazanie to następuje na cele związane z działalnością gospodarczą podatnika (art. 7 ust. 3, 4 i 7 ustawy o VAT). Wyłączenie to nie znajduje zastosowania w analizowanym przypadku.
Zgodnie z art. 19a ust. 1 ustawy o VAT obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów. W analizowanym przypadku obowiązek podatkowy w VAT powstanie w dacie przekazania laptopa szkole, tj. 18 maja 2020 r.
W przypadku dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 2 ustawy o VAT, podstawą opodatkowania jest cena nabycia towarów lub towarów podobnych, a gdy nie ma ceny nabycia – koszt wytworzenia, określone w momencie dostawy tych towarów (art. 29a ust. 2 ustawy o VAT). Podstawą opodatkowania darowizny laptopa będzie więc cena zakupu (netto), tj. 1000 zł. Nie ma znaczenia wartość rynkowa laptopa w dniu dokonania darowizny.
Dostawy laptopów objęte są podstawową stawką VAT wynoszącą obecnie 23 proc. (art. 41 ust. 1 w zw. z art. 146aa ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT). Do darowizny laptopa dla szkoły nie stosuje się stawki VAT w wysokości 0 proc. przewidzianej dla dostaw sprzętu komputerowego (m.in. jednostki centralne komputerów, serwery, monitory, zestawy komputerów stacjonarnych) na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 26 w zw. z ust. 13–15 ustawy o VAT.
Jednak od 22 kwietnia 2020 r. – na podstawie par. 10a ust. 1 rozporządzenia ministra finansów w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku od towarów i usług, oraz warunków stosowania stawek obniżonych – do 30 czerwca 2020 r. obniżoną do 0 proc. stawkę podatku stosuje się do dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT, której przedmiotem są komputery przenośne, wyłącznie laptopy i tablety, na rzecz:
1) placówek oświatowych;
2) organizacji humanitarnych, charytatywnych lub edukacyjnych oraz operatora OSE, o którym mowa w ustawie z 27października 2017r. o Ogólnopolskiej Sieci Edukacyjnej (Dz.U. poz. 2184; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 695) – w celu dalszego nieodpłatnego przekazania placówkom oświatowym;
3) organów prowadzących szkołę lub placówkę, o których mowa w art. 4 pkt 16 ustawy z 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1148; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 374; dalej: prawo oświatowe) – w celu dalszego nieodpłatnego przekazania prowadzonym placówkom oświatowym.
Przez placówkę oświatową rozumie się publiczne i niepubliczne jednostki, o których mowa w art. 2 pkt 1–4 i 7 prawa oświatowego (m.in. szkoły podstawowe), uczelnie w rozumieniu ustawy z 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (t.j. Dz.U. z 2020r. poz. 85; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 695) oraz placówki opiekuńczo-wychowawcze w rozumieniu ustawy z 9 czerwca 2011r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1111; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 1818) – zob. par. 10a ust. 3 rozporządzenia.
Stosownie do par. 10a ust. 2 rozporządzenia obniżoną stawkę podatku stosuje się pod warunkiem zawarcia pisemnej umowy darowizny między podatnikiem dokonującym dostawy tej towarów oraz:
1) placówką oświatową – w przypadku nieodpłatnej dostawy dla placówek oświatowych;
2) podmiotem takim jak: organizacja humanitarna, charytatywna lub edukacyjna oraz operator OSE;
3) organem prowadzącym szkołę lub placówkę (z umowy musi wynikać, że laptopy i tablety zostaną dalej nieodpłatnie przekazane placówce oświatowej prowadzonej przez ten organ).
W analizowanym przypadku przedsiębiorca przekazał 18 maja 2020 r. szkole laptop na podstawie pisemnej umowy darowizny zawartej z tą szkołą. Zatem właściwą stawką do darowizny laptopa na rzecz szkoły będzie stawka 0 proc. Podatek należny wyniesie 0 zł. W deklaracji VAT-7 przedsiębiorca powinien wykazać jedynie podstawę opodatkowania w wysokości 1000 zł w poz. 13 (dostawa towarów oraz świadczenie usług na terytorium kraju, opodatkowane stawką 0 proc.).
Nieodpłatnych dostaw towarów nie dokumentuje się fakturą. Na udokumentowanie tej dostawy, w celu ujęcia jej w ewidencji VAT oraz JPK_VAT, przedsiębiorca powinien wystawić dokument wewnętrzny (odpowiednik dawnej faktury wewnętrznej).
Darowizna jest opodatkowana VAT według stawki 0 proc., zatem nabyty laptop nadal służy czynnościom opodatkowanym VAT i brak jest podstaw do korekty odliczonego (w styczniu 2020 r.) podatku naliczonego od nabycia tego laptopa.
PIT
Podarowanie laptopa szkole podstawowej nie wiąże się z powstaniem po stronie przedsiębiorcy przychodu podatkowego. Z kolei kosztami uzyskania przychodu są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 ustawy o PIT (art. 22 ust. 1 ustawy o PIT). Zatem, aby dany wydatek mógł zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodu, musi spełniać łącznie następujące przesłanki:
• być poniesiony w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu,
• nie być wymieniony w art. 23 ustawy o PIT, wśród wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów,
• być należycie udokumentowany.
Stosownie do art. 23 ust. 1 pkt 11 ustawy o PIT nie uważa się zaś za koszty uzyskania przychodów darowizn i ofiar wszelkiego rodzaju, z tym że kosztem uzyskania przychodów są koszty wytworzenia lub cena nabycia produktów spożywczych, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 16 ustawy o VAT, przekazanych na rzecz organizacji pożytku publicznego w rozumieniu przepisów ustawy o działalności pożytku publicznego, z przeznaczeniem wyłącznie na cele działalności charytatywnej prowadzonej przez te organizacje.
Jak wyjaśnił dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 21 kwietna 2017 r., nr 0461-ITPB1.4511.117.2017.1.PSZ „(…) w związku z darowizną składników majątku przedsiębiorstwa, wydatki na zakup przekazanych towarów handlowych, nie mogą stanowić kosztów uzyskania przychodów. Wobec powyższego, o kwotę odpowiadającą cenie zakupu przekazanych towarów (ujętych w podatkowej księdze przychodów i rozchodów) – w dacie ich przekazania – winna Pani skorygować koszty uzyskania przychodów (…)”.
Zatem z uwagi na dokonanie darowizny tego laptopa na rzecz szkoły przedsiębiorca powinien 18 maja 2020 r. skorygować (zmniejszyć) koszty uzyskania przychodów o kwotę 1000 zł, tj. o wydatki poniesione na nabycie tego laptopa ujęte w kosztach podatkowych w styczniu 2020 r. Rozliczenie zaliczki na styczeń pozostaje bez zmian.
Schemat rozliczenia darowizny laptopa na rzecz szkoły*
1. JAKI PODATEK
PIT:
Przychody: nie wystąpią
Koszty uzyskania przychodów: (‒) 1000 zł (przedsiębiorca musi o 1000 zł zmniejszyć koszty podatkowe w maju 2020 r.)
VAT:
Podatek należny: nie wystąpi (stawka podatku wynosi 0 proc.)
Podatek naliczony: nie wystąpi obowiązek korekty podatku naliczonego w związku z darowizną laptopa na rzecz szkoły
2. W JAKIEJ DEKLARACJI WYKAZAĆ PODATEK
PIT: Przedsiębiorca nie ma obowiązku składać deklaracji zaliczkowej, powinien jednak w maju 2020 r. zmniejszyć koszty podatkowe o 1000 zł.
VAT: W deklaracji VAT-7 wykazujemy podstawę opodatkowania według stawki 0 proc. (poz. 13), tj. 1000 zł.
3. TERMIN ZŁOŻENIA DEKLARACJI
PIT-36L: do 30 kwietnia 2021 r.
VAT-7 i JPK_VAT(3): 25 czerwca 2020 r.
* W schemacie rozliczenia pominięte zostały inne zdarzenia/czynności.
Podstawa prawna
• art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 7 ust. 2, art. 19a ust. 1, art. 29a ust. 2, art. 41 ust. 1, art. 83 ust. 1 pkt 26, ust. 13–15, art. 146aa ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 106; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 568)
• par. 10a rozporządzenia ministra finansów z 25 marca 2020 r. w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku od towarów i usług, oraz warunków stosowania stawek obniżonych (Dz.U. poz. 527; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 736)
• rozporządzenie ministra finansów z 20 kwietnia 2020 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku od towarów i usług, oraz warunków stosowania stawek obniżonych (Dz.U. poz. 715)
• art. 22 ust. 1, art. 23 ust. 1 pkt 11 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1387; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 695)
