Nie ma znaczenia, czy funduszem emerytalnym zarządza ubezpieczyciel, czy inny podmiot. W obu przypadkach nie ma zwolnienia z VAT – uważa Priit Pikamäe, rzecznik generalny Trybunału Sprawiedliwości UE.
Jego opinia nie jest wprawdzie wiążąca dla unijnego trybunału, ale w praktyce sędziowie często kierują się wskazówkami rzeczników przy wydawaniu orzeczenia.
Opinia dotyczy Wielkiej Brytanii, która, mimo opuszczenia już Unii Europejskiej, ma obowiązek do końca 2020 r. stosować się do orzecznictwa TSUE.
Do kwietnia 2019 r. ubezpieczyciele korzystali w tym kraju ze zwolnienia z VAT, nawet jeśli świadczyli usługi poboczne, np. zarządzania funduszami emerytalnymi. Potem preferencja ta została zniesiona, co było skutkiem wyroku TSUE w sprawie polskiej spółki Aspiro (wyrok z 17 marca 2016 r., sygn. C-40/15).
Opinia rzecznika TSUE dotyczy brytyjskiego pracowniczego funduszu emerytalnego, zarządzanego przez dwie spółki powiernicze. Pobierane przez nie wynagrodzenie było w okresie od 1 stycznia 1978 r. do 30 września 2013 r. powiększane o VAT. Spółki uznały jednak, że choć nie są zakładami ubezpieczeń, to również powinny mieć prawo do zwolnienia i w związku z tym złożyły do urzędu skarbowego wniosek o zwrot zapłaconego podatku. Fiskus odmówił. Powołał się na brytyjskie przepisy, które w tym okresie przyznawały prawo do zwolnienia wyłącznie zakładom ubezpieczeń świadczącym usługę zarządzania inwestycjami.
Wątpliwości w tym zakresie nabrał sąd apelacyjny i dlatego skierował pytanie prejudycjalne do Trybunału Sprawiedliwości UE. Spytał, czy zarządzanie inwestycjami świadczone przez ubezpieczycieli oraz przez podmioty niemające takiego charakteru jest wolne od podatku na podstawie art. 135 ust. 1 lit. a unijnej dyrektywy VAT. Przepis ten mówi o zwolnieniu z VAT usług ubezpieczeniowych.
Nie ma jeszcze wyroku TSUE w tej sprawie, natomiast swoją opinię wyraził właśnie rzecznik unijnego trybunału. Powołał się na utrwalone orzecznictwo TSUE, w tym wyrok z 17 marca 2016 r. w sprawie spółki Aspiro oraz inny – z 22 października 2009 r. (sygn. C-242/08). Wynikało z nich jasno, że zwolnienie z VAT nie dotyczy wszystkich czynności ubezpieczeniowych, a wyłącznie tych, które zawierają element ryzyka, wymagają zapłaty składki i kończą się wypłatą świadczenia gwarancyjnego w przypadku urzeczywistnienia się ryzyka.
Zarządzanie funduszami emerytalnymi świadczone przez spółki nie spełnia tej definicji, bo nie wiąże się z przejęciem przez nie ryzyka w zamian za wynagrodzenie. Spółek nie wiązały z beneficjentami funduszu żadne umowy – zauważył rzecznik.
Dodał, że z preferencji przewidzianej dla transakcji ubezpieczeniowych mógłby korzystać każdy podatnik, który świadczy takie czynności niezależnie od tego, czy ma status zakładu ubezpieczeń. Spółki zarządzają jednak funduszami emerytalnymi bez odpłatnego przejęcia ryzyka ziszczenia się danego zdarzenia, a więc nie mogą korzystać ze zwolnienia z VAT – podsumował rzecznik generalny.
Opinia z 14 maja 2020 r. rzecznika generalnego TSUE, sygn. C-235/19