Estonia zachęca do podejmowania pracy w tym kraju. Oferowane preferencje to 22-proc. podatek liniowy, bardzo niskie składki na ubezpieczenia społeczne oraz szeroki katalog ulg i zwolnień. Dostępność tych ostatnich jest jednak uzależniona od statusu rezydencji podatkowej osoby oddelegowanej.

Podobnie jak w innych krajach, tak i w Estonii osoby uznane za estońskich rezydentów podatkowych podlegają opodatkowaniu od całości swoich światowych dochodów w tym kraju.
Rezydencja podatkowa
Osoby zakwalifikowane jako estońscy nierezydenci podatkowi podlegają opodatkowaniu jedynie od dochodów mających swe źródło w Estonii (np. dochodów za pracę wykonywaną na terytorium Estonii czy też osiąganych z nieruchomości położonych w tym kraju).
- Zgodnie z wewnętrznymi zasadami obowiązującymi w Estonii, za osoby posiadające miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w tym kraju uznawane są te, których długość pobytu w Estonii przekracza 182 dni w 12-miesięcznym okresie oraz urzędnicy państwowi oddelegowani do wykonywania pracy za granicą - tłumaczy Joanna Narkiewicz-Tarłowska, starszy menedżer, doradca podatkowy PricewaterhouseCoopers.
Polacy oddelegowani do wykonywania pracy w Estonii nie muszą posiadać wiz, by wjechać do tego kraju. Może się jednak okazać, że wymagane będzie wystąpienie do estońskich władz o zezwolenie na pobyt w Estonii w związku z wykonywaną na terenie tego kraju pracą, co powinno nastąpić w ciągu trzech miesięcy od dnia przyjazdu do Estonii. Wymóg taki nie będzie jednak istniał, w szczególności, w odniesieniu do pracowników sezonowych oraz osób zatrudnionych na terytorium innego państwa członkowskiego, które przebywają w Estonii przynajmniej przez jeden dzień w tygodniu.
W estońskim systemie podatkowym przewidziany jest szeroki wachlarz ulg i zwolnień. Według informacji Joanny Stolarek, starszego konsultanta PricewaterhouseCoopers, osoby uznane za estońskich rezydentów podatkowych mogą nie tylko korzystać z rozliczenia wspólnie z małżonkiem, ale dodatkowo wiele rodzajów osiąganych przez nie dochodów może zostać zwolniona z opodatkowania (tj. wyłączona z dochodu brutto, który stanowi w Estonii podstawę opodatkowania).
- Będą to w szczególności: kwalifikowane dochody z zagranicznych umów o pracę, dywidendy krajowe czy tzw. kwalifikowane dywidendy zagraniczne, niektóre tzw. kwalifikowane przychody z kapitałów pieniężnych - wskazuje Joanna Stolarek.
Dochody z zagranicznych umów o pracę będą zwolnione z opodatkowania w przypadku łącznego spełnienia dwóch warunków:
  •  dana osoba przebywa za granicą w związku z wykonywaną tam przez nią pracą dłużej niż 182 dni w 12-miesięcznym okresie,
  •  dochód z tej umowy podlega opodatkowaniu za granicą, a osoba zainteresowana może przedstawić dokumenty (w formie pisemnej) wskazujące wysokość zagranicznego podatku dochodowego.
Dodatkowo, nie podlegają estońskiemu PIT wypłacane rezydentom podatkowym świadczenia w naturze (np. zwrot wydatków na zakwaterowanie, używanie samochodu służbowego w celach prywatnych, zwrot wydatków poniesionych w związku z podróżą służbową, pokrycie niektórych wydatków na edukację), które będą jednak opodatkowane na poziomie spółki.
WAŻNA LICZBA
22 proc. - to stawka liniowa podatku dochodowego od osób fizycznych obowiązująca w Estonii.
Dwie kategorie
Oprócz podstawowego odliczenia od dochodu brutto w wysokości około 1530 euro estońscy rezydenci podatkowi mogą dodatkowo korzystać z następujących dwóch kategorii zwolnień, do których, w szczególności, należą:
  •  określone opłaty obowiązkowe, które podlegają odliczeniu bez limitów (np. obowiązkowe składki wpłacane do zagranicznych systemów ubezpieczeń społecznych, składki z tytułu ubezpieczenia na wypadek bezrobocia itp.),
  •  odliczenia limitowane, do których należą, w szczególności, odsetki od kredytów przeznaczonych na zakup nieruchomości na własne potrzeby mieszkaniowe, określone darowizny, składki na związki zawodowe, wydatki na edukację itd.
Jednocześnie, prawo estońskie nie przewiduje żadnych szczególnych ulg i zwolnień dla nierezydentów.
- Warto wiedzieć, że obywatele państw członkowskich Unii Europejskiej traktowani jako estońscy nierezydenci podatkowi, którzy osiągają w tym kraju co najmniej 75 proc. swoich dochodów, mogą złożyć zeznania podatkowe przewidziane dla estońskich rezydentów podatkowych, co umożliwi im korzystanie z opisanych ulg i odliczeń - przypomina Joanna Narkiewicz-Tarłowska.
Obowiązki podatników
Rokiem podatkowym w Estonii jest rok kalendarzowy. Osoby uznane za estońskich rezydentów podatkowych są zobowiązane do złożenia zeznania podatkowego do właściwego urzędu skarbowego w terminie do 31 marca następnego roku. Na jego podstawie estoński urząd skarbowy przygotuje dokument szacujący należności podatkowe danej osoby za rok podatkowy (tzw. income tax assessment). Ten dokument powinien zostać dostarczony podatnikowi na co najmniej 30 dni przed terminem zapłaty podatku, który przypada na 1 lipca następnego roku podatkowego.
- Podatnicy, mający zastrzeżenia do wysokości należnego podatku mogą, w ciągu 30 dni od otrzymania dokumentu, złożyć odwołanie do władz skarbowych lub sądu administracyjnego - dodaje Joanna Stolarek.
Jej zdaniem, co do zasady, od dochodów osiąganych przez osoby będące estońskimi nierezydentami podatkowymi podmioty dokonujące wypłat są zobowiązane pobrać należny podatek, który musi zostać zadeklarowany i wpłacony na konto właściwego urzędu skarbowego do dziesiątego dnia następnego miesiąca. Stawki pobieranego podatku są przy tym uzależnione od rodzajów osiąganych dochodów (np. 15 proc. od dochodów osiąganych przez artystów i sportowców, 22 proc. od wygranych w loteriach czy przyznanych nagród). Niekiedy jednak podatnicy są zobowiązani do samodzielnego rozliczenia osiąganych dochodów (np. ze sprzedaży lub zamiany nieruchomości położonych w Estonii, majątku ruchomego podlegającego rejestracji w Estonii itd).
Biorąc pod uwagę fakt, że w przypadku estońskich nierezydentów podatkowych, podatek pobrany u źródła w ciągu roku będzie podatkiem należnym do zapłaty, nie będą oni, co do zasady, zobowiązani do składania rocznego zeznania podatkowego.
- Obowiązek taki będzie jednak spoczywał na tych, którzy osiągnęli w ciągu roku dochody, od których nie pobrano podatku u źródła (np. przychody z kapitałów pieniężnych czy działalności gospodarczej prowadzonej na terytorium Estonii) - wyjaśnia Joanna Narkiewicz-Tarłowska.
Przepisy prawa nie nakładają ani na osoby przyjeżdżające do Estonii, ani na opuszczające ten kraj obowiązku zarejestrowania i wyrejestrowania się z estońskiego systemu podatkowego.
- Niemniej jednak praktyka wskazuje, że w celu uniknięcia potencjalnych sporów z władzami podatkowymi w zakresie statusu rezydencji podatkowej w Estonii i daty jego zakończenia warto poinformować je o swoim planowanym wyjeździe - zauważa Joanna Narkiewicz-Tarłowska.
ILE WYNOSZĄ SKŁADKI UBEZPIECZENIOWE
W Estonii składki na ubezpieczenia społeczne należne od wynagrodzenia pracownika są znacznie niższe niż w Polsce i wynoszą 0,6 proc. wynagrodzenia brutto. Pracodawca jest natomiast zobowiązany do uiszczenia składek ubezpieczeniowych wynoszących w sumie 33,3 proc. wynagrodzenia brutto pracownika (tj. 20 proc. na ubezpieczenie emerytalne, 13 proc. na ubezpieczenie zdrowotne i 0,3 proc. na ubezpieczenie na wypadek bezrobocia).
CZY OPODATKOWANE SĄ ŚRODKI TRANSPORTU
Zgodnie z przepisami estońskiego prawa, mienie prywatne przywożone na terytorium Estonii, z wyjątkiem środków transportu, nie podlega VAT. Jednocześnie, osoby oddelegowane do Estonii mogą, przez nieprzerwany okres dwunastu miesięcy, bez przeszkód używać na terytorium tego kraju samochodów zarejestrowanych w Polsce. Po jego upływie są one natomiast zobowiązane do ich zarejestrowania w estońskim rejestrze samochodów.
EWA MATYSZEWSKA
PODSTAWA PRAWNA
■ Art. 24 umowy sporządzonej w Tallinie dnia 9 maja 1994 r. między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Estońską w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku (Dz.U. z 2005 r. nr 77, poz. 388).