Spółki udzielające sobie wzajemnie poręczeń mają przysporzenie, bo nie muszą ponosić takich kosztów jak w sytuacji, gdy poręczycielem jest podmiot zewnętrzny – orzekł NSA.
Sprawa dotyczyła dwóch spółek z grupy kapitałowej. Przystąpiły one do wewnątrzgrupowej polityki zabezpieczania zobowiązań kredytowych. Zgodnie z nią każdy z uczestników może zarówno otrzymać poręczenie od innej spółki z grupy, jak i sam go udzielić. Ma to na celu zwiększenie bezpieczeństwa finansowego poszczególnych podmiotów i ich zdolności kredytowych.
Spółki uważały, że wzajemne poręczenia zobowiązań kredytowych nie są świadczeniem ani nieodpłatnym, ani częściowo odpłatnym. Nie podlegają więc opodatkowaniu CIT.
Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach stwierdził jednak, że nie ma pewności, czy w przypadku spółek faktycznie dojdzie do wzajemnego świadczenia. Jeżeli świadczenia nie są ekwiwalentne, to powstanie przychód podatkowy – uznał organ.
Zgodził się z nim WSA w Opolu. Stwierdził, że samo zobowiązanie się spółki do zaoferowania poręczenia na żądanie któregokolwiek z członków grupy nie jest równoznaczne z jego przyjęciem przez wierzyciela. To on ocenia, czy poręczenie jest wystarczające do zabezpieczenia długu. Nie można więc mówić o wzajemności świadczeń – orzekł sąd.
Wskazał też, że zgodnie z aktualną linią orzeczniczą poręczenie ustanowione bez wynagrodzenia jest dla dłużnika przychodem z nieodpłatnych świadczeń w rozumieniu art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o CIT.
Sąd przywołał również interpretację ogólną ministra finansów z 27 kwietnia 2012 r. (nr DD5/033/2/DZQ/2012/DD-134). Wynikało z niej, że udzielenie poręczenia skutkuje przyjęciem przez poręczającego ryzyka niewywiązania się dłużnika ze zobowiązania względem wierzyciela. Ryzyko to ma określoną cenę, jaką uzyskujący poręczenie w normalnych warunkach rynkowych musiałby zapłacić poręczycielowi.
Tego samego zdania był Naczelny Sąd Administracyjny. Sędzia Maciej Jaśniewicz wyjaśnił, że w tej sprawie nie można mówić o ekwiwalentności świadczeń.
Dodał też, że w razie realizacji poręczenia spółki nie będą mogły zaliczyć wydatku do kosztów uzyskania przychodu. Wynika to wprost z art. 16 ust. 1 pkt 10 lit. b) ustawy o CIT.
orzecznictwo
Wyroki NSA z 30 maja 2019 r., sygn. akt II FSK 1773/17 oraz II FSK 1774/17. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia
