Likwidacji nie ulega obowiązek składania deklaracji VAT-7 jako takiej, a tylko jej nazwa.
Od przyszłego roku deklaracja VAT-7 ma zostać zastąpiona raportowaniem elektronicznym – zmodyfikowaną strukturą JPK_VAT. Nowe regulacje obejmą od stycznia 2020 r. dużych podatników, a od lipca 2020 r. pozostałych.
Obecnie każdy podatnik VAT ma obowiązek przesyłać co miesiąc plik JPK_VAT zawierający informacje o pojedynczych transakcjach z danego miesiąca oraz deklarację VAT-7 zawierającą dane zagregowane dla poszczególnych typów transakcji. Nowy JPK_VAT ma łączyć oba te dokumenty w jeden elektroniczny, co miałoby się przełożyć na skrócenie czasu poświęcanego co miesiąc na rozliczenia VAT. Zniknie też obowiązek archiwizacji dwóch dokumentów. Zintegrowanie deklaracji i pliku JPK pozwoli urzędom skarbowym na szybszą ich analizę.
Niestety korzyści z tej zmiany odniosą raczej bardzo mali podatnicy, wystawiający niewielką ilość faktur. Dla dużych wdrożenie nowego JPK_VAT może się wiązać z istotnymi kosztami, a także utrudnieniem procesu comiesięcznego raportowania.

Nie będzie tak prosto

W praktyce, wbrew pozorom, likwidacji nie ulega obowiązek składania deklaracji VAT-7 jako takiej, a tylko jej nazwa. Całość danych zawartych dotychczas w deklaracji zostaje przeniesiona do pliku JPK_VAT. Oznacza to, że o ile nominalnie będzie to jeden dokument, faktycznie podatnik będzie musiał włożyć w jego przygotowanie tyle samo pracy, co wcześniej w JPK_VAT i VAT-7 łącznie.
Dodatkowo należy podkreślić, że obecnie deklaracja VAT-7 może być składana elektronicznie,(np. przez e-deklaracje) co sprawia, że można ją wypełnić bez użycia narzędzi do generowania plików xml. Wypełnienie tych samych informacji w pliku JPK_VAT będzie wymagało użycia takiego narzędzia (zarówno do przygotowania pliku, jak i do jego odczytania, np. w celu weryfikacji poprawności danych). Może to wywołać sporo problemów.
Będą to w pierwszej kolejności problemy techniczne – dane zagregowane często znajdują się w innych systemach niż dane szczegółowe i w wielu przypadkach problematyczne będzie ich automatyczne ujęcie w JPK_VAT (np. gdy podatnik łączy w Excelu dane pochodzące z wielu źródeł).
Wielu podatników korzysta także obecnie z narzędzi do wypełniania deklaracji VAT-7 zawierających formuły usprawniające weryfikację i akceptację. Będzie to istotnie utrudnione po wdrożeniu proponowanych rozwiązań.
Przy okazji połączenia deklaracji VAT-7 z JPK_VAT rozszerzany jest też zakres danych do raportowania. Mają to być w szczególności pola określające dla każdej transakcji formę i termin płatności, typ dokumentu czy kod grupy towarowej (dla transakcji sprzedażowych). Dominująca większość podatników nie posiada w swoich systemach księgowych tego typu informacji, a ich obowiązkowe umieszczenie w pliku JPK_VAT wymagałoby daleko idących zmian w systemach księgowych. Niezasadne wydaje się też obciążanie podatników kosztami gromadzenia i ewidencjonowania tych informacji w sytuacji, gdy nie są one bezpośrednio podstawą do kalkulacji podatku.
Jednocześnie Ministerstwo Finansów nie przewiduje zastąpienia przez JPK_VAT informacji podsumowującej VAT-UE, mimo że dominująca większość danych w tych dwóch raportowaniach będzie się powtarzać (zlikwidowany zostanie tylko obowiązek składania informacji podsumowujących w obrocie krajowym VAT-27).

Potrzebny czas

W marcu zostały opublikowane wyniki konsultacji nowych struktur logicznych JPK V7M i JPK V7K, w których łącznie ponad 50 podmiotów zgłosiło bardzo daleko idące uwagi i propozycje zmian. Wiele z nich musi zostać ujętych w finalnych strukturach logicznych, aby w ogóle mogły one funkcjonować. Wiele powinno zostać ujętych, aby rzeczywiście osiągnąć efekt ułatwienia życie podatnikom, a nie jego skomplikowania.
Trzeba mieć nadzieję, że nowa wersja struktury logicznej zostanie opublikowana jak najszybciej, pozostawiając podatnikom (ale też organom podatkowym) odpowiednio dużo czasu na dostosowanie swoich systemów księgowych i procedur do nowych obowiązków. Jak kończy się wdrażanie raportowania w formacie xml, bez odpowiedniego czasu na testy nowych rozwiązań, pokazuje przykład raportowania MDR (wydawanie numerów NSP jest już opóźnione w niektórych przypadkach o trzy miesiące, o czym pisał DGP w artykule „Kolejny problem ze schematami podatkowymi: Są już trzymiesięczne opóźnienia”, DGP nr 96/2019).

W razie błędu

Duży znak zapytania dotyczy sprawdzania poprawności plików na etapie ich wysyłki do MF. Z zaproponowanego kształtu struktur logicznych wynika, że podatnik będzie musiał osobno wpisywać dane dla poszczególnych transakcji, a osobno dane zagregowane (nie będą one automatycznie kalkulowane po stronie organów podatkowych). Jeżeli przy wysyłce JPK_VAT będzie weryfikowane, czy dane szczegółowe są spójne z danymi zagregowanymi, podatnik może mieć problem z zadeklarowaniem zobowiązania w VAT (obecnie w takich przypadkach ma możliwość złożenia deklaracji, a później, po znalezieniu błędu, jej skorygowania). Należy przypomnieć, że sankcje za niezłożenie deklaracji mogą być dużo większe niż sankcje za złożenie jej z błędem.
Poważne wątpliwości wiążą się też z propozycją MF, aby karać podatników za każdy, nieusunięty w terminie 14 dni od wezwania, błąd w JPK_VAT. Sankcja nie jest wysoka (500 zł), ale biorąc pod uwagę ilość danych w plikach JPK oraz brak precyzyjnych wyjaśnień, co należy uznać za błąd, może się okazać, że będzie to istotny problem dla podatników.
Ministerstwo Finansów nie wskazało też nadal, w jaki sposób będzie podatników informowało o błędach. W świetle zobowiązania podatników do przekazywania plików w formacie xml zasadne byłoby oczekiwanie, że informacja o błędach też będzie podatnikowi przekazywana w tym formacie, co umożliwiłoby automatyzację poprawy błędów. Dotychczas jednak korespondencja z organami podatkowymi w zakresie JPK_VAT odbywała się na wiele różnych sposobów (w tym: e-mailowo, w plikach PDF lub skanach pism).

Co dalej

Bardzo pozytywnie należy ocenić odroczenie wdrożenia przepisów, aby wszystkie strony mogły przygotować się zarówno technicznie, jak i proceduralnie do nowego raportowania i aby zastąpić plikiem JPK_VAT również informację podsumowującą VAT-UE. Chodzi przecież o to, aby nowa wersja struktury logicznej JPK była jak najlepiej dostosowana do rzeczywistości gospodarczej, a jej wdrożenie przebiegało sprawnie i profesjonalnie.