Podatnik nie może czekać z wystawieniem faktury za usługi do momentu, aż jego kontrahent zaakceptuje rozliczenia dotyczące wysokości udzielanych bonusów – wynika z wyroku NSA.
Spór z fiskusem toczył autoryzowany dealer samochodów. We wniosku o interpretację wyjaśnił, że otrzymuje on bonusy jakościowe od importera. Na ich wysokość wpływa m.in.: wskaźnik satysfakcji klientów, brak przestoju pojazdów, realizacja wydatków marketingowych, czy szkolenia pracowników.
Bonusy są przyznawane za konkretne okresy (miesięczne, kwartalne, roczne). Warunki współpracy z importerem przewidują jednak, że ostateczną informację na temat wysokości premii dealer otrzymuje dopiero po zakończeniu danego okresu rozliczeniowego.
W praktyce wygląda to tak, że dealer przedstawia zestawienie należności z tytułu bonusów za dany okres – coś na wzór protokołu odbioru robót funkcjonującego np. w branży budowlanej. Importer je weryfikuje i wypłaca premie.
Wątpliwości dotyczyły tego, jak w takiej sytuacji rozumieć moment wykonania usługi, a tym samym jaka powinna być data na fakturze i kiedy powstaje obowiązek podatkowy w świetle art. 19a ust. 1 ustawy o VAT.
Dealer uważał, że powinien to być dzień, w którym otrzymuje on od kontrahenta (importera) informację o zatwierdzeniu przyznanego bonusu i jego wysokości. Słowem, powinien umieszczać na fakturze datę wykonania usługi zgodną z datą otrzymania informacji (akceptacji bonusu). Dyrektor izby skarbowej stwierdził natomiast, że wykonanie usługi następuje już w momencie „zakończenia realizacji czynności” przez usługodawcę. Zaakceptowanie przez importera przedstawionego mu rozliczenia nie przesuwa obowiązku podatkowego – wyjaśnił.
Uznał zatem, że dealer powinien zapewnić obieg dokumentacji umożliwiającej ustalenie podstawy opodatkowania i podatku należnego, aby sprostać wymogom ustawodawcy w tym zakresie.
Podatnik przegrał w sądach obu instancji. WSA w Gdańsku orzekł, że proces weryfikowania wysokości bonusów nie stanowi świadczenia usługi. Nie ma więc znaczenia dla oceny, kiedy świadczenie zostało zrealizowane. – Jest ono spełnione z momentem upływu ustalonego okresu, który podlega rozliczeniu – orzekł WSA.
Tego samego zdania był Naczelny Sąd Administracyjny. Jak wyjaśnił sędzia Alojzy Skrodzki, ewentualne ustalenia umowne nie mogą prowadzić do zmiany zasad i obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego. – Strony powinny unormować zasady rozliczeń w taki sposób, aby zapewnić wystawienie przez usługodawcę faktury w terminie przewidzianym w przepisach, czyli nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym wykonano usługę – powiedział sędzia.
Z problemem, kiedy powstaje obowiązek podatkowy, boryka się także branża budowlana. Na rozstrzygnięcie czeka w Trybunale Sprawiedliwości UE pytanie, które 28 listopada 2017 r. skierował w tej sprawie Naczelny Sąd Administracyjny (sygn. akt I FSK 65/16). TSUE ma odpowiedzieć, czy obowiązek podatkowy powstaje już w momencie fizycznego zakończenia robót budowlanych (lub budowlano -montażowych), czy dopiero w momencie zaakceptowania wykonania robót przez zamawiającego, co jest wyrażone w protokole zdawczo-odbiorczym.