Firma, która kupiła budynek obciążony cudzym długiem i spłaciła to zobowiązanie, by uniknąć zajęcia komorniczego, nie ujmie wydatku w podatkowych kosztach – wynika z wyroku NSA.
Spór w tej sprawie toczyła firma, która kupiła budynek od innego przedsiębiorstwa. Cena za budynek została obniżona o wartość ustanowionych na nim hipotek. Firma świadomie wynegocjowała niższą cenę zakupu, brała bowiem pod uwagę to, że będzie musiała spłacić hipoteki. Kupiony budynek wykorzystywała w działalności gospodarczej, dokonując odpisów amortyzacyjnych od wartości odpowiadającej cenie nabycia, czyli kwocie faktycznie za niego zapłaconej.
Problem pojawił się, gdy bank, na rzecz którego ustanowione były hipoteki, zmienił właściciela, a nowy sprzedał wierzytelności zabezpieczone hipotekami funduszowi sekurytyzacyjnemu. Ten domagał się przed sądem natychmiastowej ich spłaty. Doprowadziło to ostatecznie do zawarcia porozumienia między funduszem a firmą, która nabyła budynek. W efekcie spłaciła ona zobowiązania poprzedniego właściciela, by uchronić się przed egzekucją komorniczą i nie stracić miejsca prowadzenia działalności. Wydatek na spłatę hipotek chciała ująć w podatkowych kosztach.
Przeciwny temu był dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu. Przypomniał, że zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 10 lit. b ustawy o CIT, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na spłatę innych zobowiązań, w tym z tytułu udzielonych gwarancji i poręczeń. Dyrektor izby uznał, że odpowiedzialność nabywcy budynku – jako dłużnika hipotecznego – miała identyczny charakter jak wymieniona w przepisie gwarancja czy poręczenie.
Firma przegrała w sądach obu instancji. Jak wyjaśnił WSA w Poznaniu, firma, nabywając nieruchomość, przyjęła na siebie odpowiedzialność za cudzy dług, a jego spłata ma podatkowo ten sam skutek co uregulowanie zobowiązań tytułu gwarancji czy poręczenia.
Uzasadniając wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego, sędzia Jerzy Płusa powiedział, że sąd kasacyjny miał w tej sprawie pewne wątpliwości. Ostatecznie jednak doszedł do wniosku, że spłata ciążących na budynku hipotek nie mieści się w kosztach uzyskania przychodu. Zobowiązania hipoteczne należy bowiem uznać za zbliżone do zobowiązań z tytułu poręczeń i gwarancji – uznał NSA.
Wyrok NSA z 20 grudnia 2018 r., sygn. akt II FSK 3653/16.
