Za osobę posiadającą w Polsce miejsce zamieszkania dla celów podatkowych uważa się taką, która przebywa w Polsce przez więcej niż 183 dni w roku kalendarzowym albo posiada w Polsce centrum interesów osobistych lub gospodarczych.
Jak wyjaśnia Joanna Stolarek, starszy konsultant w PricewaterhouseCoopers, w przypadku Polaków wykonujących pracę za granicą pierwszy z wymienionych warunków nie będzie, co do zasady, spełniony. Biorąc również pod uwagę fakt, że osoby te wykonują pracę w Belgii, nie powinny być one również uznawane za posiadające w Polsce centrum interesów gospodarczych, chyba że oprócz wynagrodzenia za pracę osiągałyby one istotne przychody z innych źródeł na terytorium Polski (np. działalności gospodarczej, kapitałów pieniężnych itp.).
- Zakres obowiązku podatkowego tych osób będzie więc w głównej mierze uzależniony od tego, czy posiadają one w Polsce centrum interesów osobistych (np. czy członkowie ich najbliższej rodziny towarzyszą im w okresie oddelegowania za granicę itp.). W przypadku gdyby i ten warunek nie został spełniony, osoby oddelegowane byłyby uznane za nieposiadające w Polsce miejsca zamieszkania dla celów podatkowych. W konsekwencji cieszyłyby się one ograniczonym obowiązkiem podatkowym, którego skutkiem jest podleganie w Polsce opodatkowaniu jedynie w zakresie dochodu za pracę tutaj świadczoną lub osiąganego ze źródeł położonych w Polsce - podkreśliła Joanna Stolarek.

Miejsce zamieszkania

Ustalenie rezydencji podatkowej w Belgii odbywa się na podobnych zasadach, jak w Polsce. Za rezydenta belgijskiego uważa się osobę posiadającą w Belgii stałe miejsce zamieszkania (w tym zakresie zasadnicze znaczenie ma miejsce przebywania członków najbliższej rodziny osoby oddelegowanej) lub ustanowienie przez osobę oddelegowaną jej centrum interesów ekonomicznych na terytorium Belgii. Zgodnie z tymi zasadami - jak wytłumaczyła w rozmowie z nami Katarzyna Wiechowska, doradca podatkowy, starszy menedżer w PricewaterhouseCoopers - belgijskimi rezydentami podatkowymi będą w szczególności osoby, których członkowie najbliższej rodziny przebywają w Belgii, a w przypadku osób niepozostających w związku małżeńskim - takie, które posiadają w Belgii miejsce zamieszkania oraz centrum interesów gospodarczych.

Dochody z pracy

Eksperci PricewaterhouseCoopers podkreślają, że dochody osiągane z tytułu pracy wykonywanej przez osobę oddelegowaną na terytorium Belgii będą, co do zasady, podlegały opodatkowaniu w tym kraju, chyba że długość jej pobytu w Belgii nie przekroczyłaby 183 dni w 12-miesięcznym okresie rozpoczynającym się lub kończącym w danym roku podatkowym oraz podstawą jej zatrudnienia byłaby polska umowa o pracę (chodzi tu o spełnienie warunków określonych w artykule 15 ustęp 2 polsko-belgijskiej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania).
- Wówczas wynagrodzenie osoby oddelegowanej mogłoby podlegać opodatkowaniu jedynie w Polsce. Gdyby jednak wymienione warunki nie zostały spełnione, dochód mógłby podlegać opodatkowaniu zarówno w Belgii, jak i w Polsce (ze względu na polską rezydencję podatkową). W takim przypadku, zgodnie z postanowieniami przedmiotowej umowy, podatek zapłacony w Belgii od dochodu za pracę tam wykonywaną mógłby (do określonego limitu) zostać odliczony od dochodu podlegającego opodatkowaniu w Polsce - argumentuje Katarzyna Wiechowska.
Przychodem pracownika ze stosunku pracy są, co do zasady, wszystkie elementy wynagrodzenia zapewniane mu przez pracodawcę. Z informacji ekspertów PricewaterhouseCoopers wynika, że należą do nich w szczególności: wynagrodzenie zasadnicze, premie, używanie samochodu służbowego dla celów prywatnych, przychody z realizacji opcji związane z pracą wykonywaną w Belgii itp.

Odliczenia podatkowe

Podatnik pracujący w Belgii może po spełnieniu wymaganych warunków skorzystać z ulg podatkowych, przewidzianych w tym państwie. Prawo belgijskie przewiduje możliwość pomniejszenia osiąganego wynagrodzenia brutto o koszty uzyskania przychodu.
- Mogą być one określone w wysokości kosztów rzeczywiście poniesionych (pod warunkiem że są one poparte odpowiednią dokumentacją) bądź też określone w sposób zryczałtowany (w takim wypadku maksymalne odliczenie wynosi 3,290 euro w odniesieniu do 2007 roku i 3380 euro w 2008 roku) - podpowiada Joanna Stolarek.
Dodaje też, że dochody osiągane przez małżonków podlegają odrębnemu opodatkowaniu, jednak w sytuacji, w której tylko jeden z małżonków osiągnął przychód, istnieje możliwość skorzystania z preferencyjnej metody jego opodatkowania. Sprowadza się ona do zastosowania fikcji polegającej na przyjęciu, że 30 proc. osiągniętego przez jednego z małżonków dochodu (do kwoty 8720 euro rocznie w 2007 roku i 8880 euro rocznie w 2008 roku) zostaje przypisana do drugiego z małżonków, co umożliwia im dwukrotne skorzystanie z kwoty wolnej od opodatkowania wynoszącej 6040 euro (6150 euro w 2008 roku).
Warto też wiedzieć, że belgijski rok podatkowy trwa od 1 stycznia do 31 grudnia.

Przywileje dla nierezydentów

Co ciekawe, w Belgii nierezydenci mogą korzystać z pewnych udogodnień podatkowych. Prawo belgijskie zapewnia bowiem, pod pewnymi warunkami, preferencyjne zasady opodatkowania dochodów niektórych osób czasowo oddelegowanych do wykonywania pracy w Belgii (tzw. special expatriate tax regime). Dotyczy to członków wyższej kadry zarządzającej oraz osób niepełniących co prawda funkcji menedżerskich, ale posiadających szczególną wiedzę lub umiejętności.
Katarzyna Wiechowska wskazuje, że podstawowymi warunkami uprawniającymi do skorzystania z omawianego reżimu są czasowe przebywanie na terytorium Belgii, posiadanie ograniczonego obowiązku podatkowego w Belgii, a także złożenie odpowiedniego wniosku, co powinno nastąpić w terminie sześciu miesięcy liczonych od pierwszego dnia miesiąca następującego po przyjeździe do Belgii. Niedochowanie tego terminu wiąże się, co do zasady, z pozostawieniem wniosku bez rozpoznania. Rozpatrując wniosek władze skarbowe badają wszelkie okoliczności, osobiste i gospodarcze towarzyszące oddelegowaniu danej osoby ubiegającej się o objęcie jej omawianym reżimem. Przedmiotem zainteresowania organów podatkowych są tutaj nie tylko fakt posiadania nieruchomości czy podlegania ubezpieczeniom społecznym za granicą, ale także takie okoliczności, jak przedłużenie ważności karty kredytowej posiadanej za granicą czy długość trwania umowy o pracę. Złożeniu wniosku powinno towarzyszyć przedstawienie władzom skarbowym wielu dokumentów, w tym kopii paszportu, kopii listu oddelegowującego czy oświadczenia o doświadczeniu zdobytym u poprzednich pracodawców.
Wydaje się, że zasadniczą korzyścią wynikającą z podlegania preferencyjnemu reżimowi podatkowemu jest zwolnienie z opodatkowania części świadczeń zapewnianych pracownikowi przez pracodawcę. Charakter oraz wysokość przyznawanych zwolnień zależy od tego, czy gwarantowane pracownikowi wynagrodzenie jest wynagrodzeniem netto czy brutto. Do świadczeń korzystających ze zwolnienia należą w szczególności wydatki poniesione przez pracodawcę w związku z przyjazdem pracownika do Belgii oraz opuszczeniem przez niego tego kraju, zapewnieniem pracownikowi zakwaterowania w trakcie oddelegowania czy wykształcenia jego dzieci uczęszczających do szkół podstawowych i średnich.
Dodatkową korzyścią dla osób korzystających z preferencyjnego reżimu jest także podleganie przez nie obowiązkowi podatkowemu w Belgii jedynie od dochodów za pracę świadczoną w tym kraju, a w konsekwencji zwolnienie z opodatkowania w Belgii części dochodu odpowiadającej pracy wykonywanej poza jej granicami.
Trzeba jednak wiedzieć, że władze skarbowe uważnie sprawdzają dowody potwierdzające wykonywanie pracy za granicą. Przedmiotem ich zainteresowania są np.: bilety lotnicze wraz z kartą pokładową, rachunki za hotele czy restauracje, podsumowania ze spotkań, w których dany pracownik uczestniczył raporty przygotowane przez pracownika (uczestnika spotkania) dla spółki mającej swą siedzibę poza terytorium Belgii; potwierdzenie płatności dokonanych kartą kredytową.
Podstawa prawna
Konwencja między Rzeczypospolitą Polską a Królestwem Belgii w sprawie unikania podwójnego opodatkowania oraz zapobiegania oszustwom podatkowym i uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku podpisana w Warszawie 20 sierpnia 2001 r. (Dz.U. z 2004 r. nr 211, poz. 2139).