Przedsiębiorca niebędący zarejestrowanym podatnikiem VAT (korzysta ze zwolnienia na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o VAT) zamierza rozszerzyć działalność gospodarczą o świadczenie usług stałego pośrednictwa.
Ma to się odbywać na podstawie umowy agencyjnej za wynagrodzeniem, a przy zawieraniu umów na rzecz oraz w imieniu zleceniodawcy – w zakresie sprzedaży metali oraz kamieni szlachetnych, w tym biżuterii, złota, srebra, monet kolekcjonerskich oraz przerabiania złomu inwestycyjnego (tj. w obrocie towarami wymienionymi w załączniku nr 12 do ustawy o VAT). Czy wynagrodzenie (prowizja), jakie otrzyma przedsiębiorca z tytułu takiego pośrednictwa, będzie miało wpływ na możliwość korzystania ze zwolnienia, o którym mowa w art. 113 ust. 1 ustawy o VAT?
Stosownie do art. 113 ust. 1 ustawy o VAT zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 tys. zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku.
Zgodnie z art. 113 ust. 2 ustawy o VAT do wartości ww. sprzedaży nie wlicza się:
1) wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów oraz sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju oraz sprzedaży wysyłkowej na terytorium kraju;
2) odpłatnej dostawy towarów i odpłatnego świadczenia usług, zwolnionych od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3 ustawy o VAT, z wyjątkiem:
a) transakcji związanych z nieruchomościami,
b) usług, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12 i 38–41 ustawy o VAT,
c) usług ubezpieczeniowych
– jeżeli czynności te nie mają charakteru transakcji pomocniczych;
3) odpłatnej dostawy towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.
Jeżeli wartość sprzedaży zwolnionej od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o VAT przekroczy kwotę 200 tys. zł, zwolnienie traci moc, począwszy od czynności, którą przekroczono tę kwotę (art. 113 ust. 5 ustawy o VAT).
Uwaga: W przypadku gdy między podatnikiem, o którym mowa w art. 113 ust. 1 lub 9 ustawy o VAT, a kontrahentem istnieje związek, o którym mowa w art. 32 ust. 2–4 ustawy o VAT, który wpływa na wykazywaną przez podatnika w transakcjach z tym kontrahentem wartość sprzedaży w ten sposób, że jest ona niższa niż wartość rynkowa, dla określenia momentu utraty mocy zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 113 ust. 5 i ust. 10 ustawy o VAT, uwzględnia się wartość rynkową tych transakcji (art. 113 ust. 12 ustawy o VAT).
Zatem podatnicy wykonujący działalność gospodarczą, która mieści się we wskazanych limitach, co do zasady mogą korzystać ze zwolnienia podmiotowego i nie mają obowiązku rejestracji jako podatnicy VAT czynni. Jest ono jednak uwarunkowane nie tylko wysokością dokonywanej sprzedaży, ale również przedmiotem wykonywanych czynności. W art. 113 ust. 13 ustawy o VAT ustawodawca wymienia kategorie towarów oraz usług, w odniesieniu do których zwolnienie podmiotowe nie ma zastosowania. Oznacza to, że podatnicy dokonujący dostaw towarów oraz świadczenia usług wymienionych w tym przepisie muszą już od daty pierwszej sprzedaży być czynnymi zarejestrowanymi podatnikami VAT. Wśród takich czynności jest m.in. dostawa wyrobów (złomu) z metali szlachetnych lub z udziałem tych metali, które zostały enumeratywnie wymienione w załączniku nr 12 do ustawy o VAT (art. 113 ust. 13 pkt 1 lit. a ustawy o VAT).
W związku z tym przedsiębiorca ma wątpliwości, czy okoliczność, że przedmiotem usług pośrednictwa będą również towary wymienione w załączniku nr 12 do ustawy o VAT, wpłynie na jego prawo do korzystania ze zwolnienia wynikającego z art. 113 ust. 1 ustawy o VAT.
W analizowanej sprawie należy stwierdzić, iż przedsiębiorca będzie miał prawo do skorzystania ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o VAT, gdyż czynności, jakie będzie wykonywał, nie stanowią dostawy towarów wymienionych w załączniku nr 12 do ustawy o VAT. Będzie on bowiem świadczył na rzecz zlecającego usługi pośrednictwa w dostawie tych towarów, przy czym wynagrodzeniem przedsiębiorcy będzie prowizja. Ponieważ w załączniku nr 12 ustawy o VAT wyraźnie wskazano, że zwolnienie nie ma zastosowania do podatników dokonujących dostawy towarów wymienionych w tym załączniku, wyłączenie to nie może dotyczyć podmiotu, który takiej dostawy nie będzie wykonywał. W konsekwencji świadczenie przez przedsiębiorcę usług pośrednictwa w sprzedaży metali oraz kamieni szlachetnych, w tym biżuterii, złota, srebra, monet kolekcjonerskich oraz przerabianie złomu inwestycyjnego, prowadzonego w imieniu i na rzecz zlecającego, nie spowoduje automatycznej utraty prawa do korzystania ze zwolnienia podmiotowego.
Uwaga: Przedsiębiorca utraci prawo do zwolnienia od podatku dopiero w przypadku wykonania jakiejkolwiek czynności wymienionej w art. 113 ust. 13 ustawy o VAT lub jeżeli wartość sprzedaży przekroczy kwotę 200 tys. zł (począwszy od czynności, którą przekroczono tę kwotę).
Zaprezentowane stanowisko podzielają organy podatkowe (zob. interpretacja indywidualna dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 24 sierpnia 2017 r., nr 0115-KDIT1-3.4012.380.2017.1.BJ).
WAŻNE Przez umowę agencyjną przyjmujący zlecenie (agent) zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, do stałego pośredniczenia za wynagrodzeniem, a przy zawieraniu z klientami umów na rzecz dającego zlecenie przedsiębiorcy albo do zawierania ich w jego imieniu – art. 758 par. 1 kodeksu cywilnego.
Podstawa prawna
Art. 113 i załącznik nr 12 do ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1221 ze zm.).
Art. 758 par. 1 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1025 ze zm.).
