Dywidenda niewypłacona wspólnikom stanowi - co do zasady - przychód spółki z tytułu nieodpłatnych świadczeń. Przychód z tego tytułu powstaje jednak dopiero w momencie, kiedy roszczenie o wypłatę dywidendy stanie się wymagalne.
JAKI PROBLEM ROZSTRZYGNĘŁA IZBA
Zgromadzenie wspólników spółki podjęło uchwałę o podziale zysku za 2006 rok i przeznaczeniu części tego zysku na wypłatę dywidendy. Umowa spółki ani też uchwała zgromadzenia wspólników nie określają terminu wypłaty dywidendy. Ze względu na konieczność zapewnienia bieżącej obsługi finansowej firmy, po podjęciu uchwały wypłata dywidendy nie została zrealizowana. Czy spółka uzyskała przychód z tytułu nieodpłatnych świadczeń w związku z niewypłaceniem dywidend, a jeżeli tak, to jaki jest moment i wysokość powstania przychodu?
ODPOWIEDŹ IZBY
Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych przychodem, z zastrzeżeniem art. 12 ust. 3 i 4 oraz art. 13 i 14 ustawy o CIT, jest w szczególności wartość otrzymanych nieodpłatnie świadczeń. Ustawa o CIT, zaliczając nieodpłatne świadczenie do okoliczności kształtujących podstawę opodatkowania, nie precyzuje, co należy rozumieć przez sformułowanie nieodpłatne świadczenie, ograniczając się jedynie do wskazania sposobu ustalania wartości nieodpłatnych świadczeń według ich charakteru. W ustawie o CIT brak również definicji pojęcia nieodpłatności bądź odpłatności. Stosując zasady wykładni gramatycznej, odpłacać to oddawać komuś coś w zamian, odpłatny zaś to taki, za który się płaci, wymagający zapłacenia, zwrotu kosztów. Nieodpłatny zaś to niewymagający zapłacenia, ponoszenia lub zwrotu kosztów. Zatem przez nieodpłatne świadczenia należy rozumieć te wszystkie zdarzenia prawne lub gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, czyli niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu przysporzenie w majątku podatnika, mające konkretny wymiar finansowy. Do zdarzeń tych należy zaliczyć również niewypłacenie przez spółkę należnego udziału w przeznaczonym do podziału zysku (dywidendy) i pozostawienie go do dyspozycji spółki - jeśli z tego tytułu spółka nie ponosi żadnych kosztów wobec udziałowców. Stan taki powoduje po stronie spółki korzyść, a więc przychód, którego wielkość odpowiada wysokości niewypłaconych odsetek.
Konieczne w omawianej sprawie jest również odniesienie się do unormowań, dotyczących prawa do dywidendy przysługującej udziałowcom, zawartych w kodeksie spółek handlowych. Zgodnie z regulacjami kodeksowymi wspólnik ma prawo do udziału w zysku wynikającym z rocznego sprawozdania finansowego i przeznaczonym do podziału uchwałą zgromadzenia wspólników. Uprawnionymi do dywidendy za dany rok obrotowy są wspólnicy, którym udziały przysługiwały w dniu powzięcia uchwały o podziale zysku.
Oznacza to, że w następstwie podjęcia uchwały o przeznaczeniu zysku spółki do podziału wspólnicy nabywają roszczenie o wypłatę dywidendy. Do powstania roszczenia o wypłatę dywidendy konieczne jest jednak kumulatywne spełnienie następujących przesłanek: osiągnięcie przez spółkę zysku, stwierdzenie tej okoliczności w sprawozdaniu finansowym spółki oraz podjęcie przez zgromadzenie wspólników uchwały o przeznaczeniu zysku do podziału pomiędzy wspólników. W razie ziszczenia się tych przesłanek, po stronie wspólnika powstaje roszczenie o wypłatę dywidendy. Wymagalność tego roszczenia uzależniona jest od nadejścia terminu spełnienia świadczenia, tj. terminu wypłaty dywidendy. Zgromadzenie wspólników, podejmując uchwałę o podziale zysku osiągniętego przez spółkę, może również określić termin jego wypłaty. W przypadku określenia w uchwale o przeznaczeniu rocznego zysku do podziału w spółce daty wypłaty zysku, niezależnie, na jak odległy dzień została ona wskazana, za dzień wymagalności roszczenia o wypłatę dywidendy należy uznać tę właśnie datę.
Zatem dywidenda niewypłacona wspólnikom stanowi - co do zasady - przychód spółki z tytułu nieodpłatnych świadczeń. Przychód z tego tytułu powstaje jednak dopiero w momencie, kiedy roszczenie o wypłatę dywidendy stanie się wymagalne. Z kolei roszczenie to staje się wymagalne w terminie zakreślonym bądź to w umowie spółki bądź w stosownej uchwale zgromadzenia wspólników.
W analizowanym przypadku roszczenie o wypłatę dywidendy nie stało się wymagalne, a co za tym idzie, spółka nie uzyskała w zaprezentowanym stanie faktycznym przychodu z tytułu nieodpłatnych świadczeń w związku z niewypłaceniem dywidendy wspólnikom. Przychód w rozumieniu art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o CIT powstanie dopiero wówczas, gdy nie dojdzie do wypłaty dywidendy po terminie jej wymagalności.
Decyzja w sprawie interpretacji prawa podatkowego dyrektora Izby Skarbowej w Rzeszowie z 4 stycznia 2008 r. (nr L.IS.I/1/4231/12/2007).