Wejście do Unii Europejskiej spowodowało możliwość ubiegania się przez polskie podmioty o środki finansowe (dofinansowanie) z wielu różnych źródeł. Jednym z nich jest możliwość uzyskania refundacji wywozowych związanych z użyciem w eksportowanych produktach cukru pochodzącego z terenu Wspólnoty. Zasadność otrzymanych refundacji jest badana w trakcie kontroli przez organy celne. Jak taka kontrola przebiega?
ROBERT PASTERNAK
partner w Deloitte Legal
Organami orzekającymi o konieczności zwrotu oraz karze są prezes Agencji Rynku Rolnego (PARR) jako organ pierwszej instancji oraz minister rolnictwa i rozwoju wsi jako organ drugiej instancji.
Postępowanie przed PARR zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o Agencji Rynku Rolnego i organizacji niektórych rynków rolnych (dalej: ustawa o ARR) odbywa się według przepisów kodeksu postępowania administracyjnego (k.p.a.). Jednak od 6 grudnia 2006 r. przepisy k.p.a. stosuje się z wyłączeniem kilku podstawowych zasad dotyczących prowadzenia postępowania, w szczególności postępowania dowodowego. I tak nie stosuje się art. 7 stanowiącego m.in., że w toku postępowania organy administracji publicznej podejmują wszelkie kroki niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego; art. 9 ustalającego obowiązek organów do udzielania informacji faktycznej i prawnej, w tym czuwania, żeby strony i inne osoby uczestniczące w postępowaniu nie poniosły szkody z powodu nieznajomości prawa; art. 10, zgodnie z którym organy administracji publicznej są zobowiązane zapewnić stronom czynny udział w każdym stadium postępowania, a przed wydaniem decyzji umożliwić im wypowiedzenie się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań; art. 75 par. 1 stanowiącego, że jako dowód należy dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem; art. 77 par. 1, zgodnie z którym organ administracji publicznej jest zobowiązany w sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy, oraz art. 81 stanowiącego, że okoliczność faktyczna może być uznana za udowodnioną, jeżeli strona miała możność wypowiedzenia się co do przeprowadzonych dowodów. W praktyce wskazane wyłączenia w drastyczny sposób ograniczają prawa strony w postępowaniu i przerzucają na stronę postępowania ciężar aktywnego działania zarówno na etapie kontroli, jak i postępowania. Na szczęście na etapie postępowania organ musi wciąż informować stronę o wszczęciu postępowania, zapewnić dostęp do akt sprawy, uwzględnić żądanie strony dotyczące przeprowadzenia dowodu, jeżeli przedmiotem dowodu jest okoliczność mająca znaczenie dla sprawy. Organ musi także dokonywać oceny na podstawie całokształtu materiału dowodowego, czy dana okoliczność została udowodniona.