Nowelizacja ustawy o VAT wprowadziła zmiany w opodatkowaniu użytkowania wieczystego. Uregulowano wprost, że oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste, a także zbycie prawa użytkowania wieczystego stanowi dostawę towarów. W jaki sposób ustalać podstawę opodatkowania przy wieczystym użytkowaniu?
TOMASZ MICHALIK
doradca podatkowy, partner MDDP
Zgodnie z art. 29 ust. 5 ustawy o VAT w przypadku dostawy budynków lub budowli lub ich części z podstawy opodatkowania nie wyodrębnia się wartości gruntu. To w praktyce sprawia, że grunt dzieli los budynku lub budowli. Jeśli więc np. dostawa budynku jest zwolniona od podatku, wówczas zwolnienie rozciąga się także na wartość gruntu. Tymczasem zgodnie z ust. 5a dodanym do art. 29 nowelizacją ustawy o VAT, która weszła w życie 1 grudnia 2008 r., powyższej reguły określonej w ust. 5 nie stosuje się do czynności oddania w użytkowanie wieczyste gruntu, dokonywanego z równoczesną dostawą budynków lub budowli trwale z gruntem związanych albo części takich budynków lub budowli.
Wynika to, jak można sądzić, stąd, że ustawodawca określił w art. 19 ust. 16b ustawy o VAT szczególny moment powstania obowiązku podatkowego dla ustanowienia użytkowania wieczystego gruntu, który odnosi się do otrzymania całości lub części płatności oraz do upływu terminu płatności poszczególnych opłat pobieranych z tego tytułu. Gdyby więc ustawodawca uznał ten przypadek za analogiczny z regulowanym przepisem ust. 5, wówczas dokonując dostawy budynku i jednoczesnego ustanowienia użytkowania wieczystego gruntu, na którym znajduje się ów budynek, podatnik musiałby do podstawy opodatkowania dostawy budynku przyjąć pełną wartość wszystkich opłat, które zostaną pobrane z tytułu ustanowienia użytkowania wieczystego. To zaś w praktyce byłoby niemożliwe do wykonania, zważywszy na to, że opłata roczna może podlegać zmianom. W konsekwencji w przypadku oddania gruntu w użytkowanie wieczyste podatnik odrębnie traktować będzie dostawę budynku, budowli lub ich części i odrębnie ustanowienie użytkowania wieczystego pod względem obowiązku podatkowego, podstawy opodatkowania i stawki podatku. Warto przy tym zaznaczyć, że art. 29 ust. 5a ustawy o VAT odnosi się jedynie do oddania gruntu w użytkowanie wieczyste, nie odnosi się natomiast do zbycia prawa użytkowania wieczystego. Stąd należy przyjąć, że jakkolwiek konstrukcja art. 29 ust. 5 ustawy o VAT nie daje w tej mierze jednoznacznej odpowiedzi, to w przypadku dostawy budynków, budowli lub ich części dokonywanej wraz ze zbyciem prawa użytkowania wieczystego gruntu zastosowanie znajdzie reguła określona w art. 29 ust. 5 ustawy o VAT. Zatem wartości prawa użytkowania gruntu podatnik nie będzie wyodrębniał z podstawy opodatkowania dostawy budynków, budowli lub ich części.