Ustawa o PIT nie precyzuje kręgu podmiotów zobowiązanych do wystawienia PIT-8C. Szczególne problemy mogą pojawić się w zakresie dochodów kapitałowych. Niewystawienie informacji PIT-8C nie zwalnia podatnika ze złożenia zeznania rocznego.
ANALIZA
Informację PIT-8C o uzyskanych przychodach sporządzają podmioty, które wypłaciły podatnikowi w ciągu roku podatkowego określone świadczenia, ale na podstawie przepisów nie są zobowiązane do poboru podatku czy zaliczek od tych należności. Oznacza to, że informację PIT-8C sporządzają i przekazują podatnikowi oraz właściwemu urzędowi skarbowemu podmioty niebędące płatnikami podatku z określonych źródeł przychodów, w szczególności z kapitałów pieniężnych oraz tzw. przychodów z innych źródeł wymienionych w art. 20 ust. 1 ustawy o PIT (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).

Zakres podmiotowy

Zgodnie z art. 39 ust. 3 ustawy o PIT, w odniesieniu do wypłaty świadczeń ze źródła przychodów kapitałowych (art. 30b ust. 2) podmiotami zobowiązanymi do sporządzenia imiennej informacji o wysokości dochodu (PIT-8C) są osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej.
Zdaniem Katarzyny Wojtowicz-Janickiej, eksperta z Europejskiego Centrum Doradztwa i Dokumentacji Podatkowej (ECDDP), przepis art. 39 ust. 3 ustawy o PIT nakazujący wykazywać w informacji PIT-8C dochody z art. 30b ust. 2 nie określa wprost adresata tego obowiązku informacyjnego.
- Problem ten ma doniosłe znaczenie prawne, gdyż niezłożenie organowi podatkowemu takiej informacji jest obwarowane sankcją karną skarbową - dodaje ekspert.

Zasada pośrednictwa

Mając na uwadze cel wprowadzenia obowiązku sporządzania PIT-8C określony w uzasadnieniu do ustawy o PIT, obowiązek wystawienia tej imiennej informacji ciąży na podmiotach, za pośrednictwem których podatnik dokonuje odpłatnego zbycia papierów wartościowych. Właśnie z tego względu PIT-8C kojarzony jest przede wszystkim z drukiem wystawianym inwestorom przez podmioty zajmujące się działalnością maklerską. Kto jednak wystawia PIT-8C, gdy obrót papierami wartościowymi jest dokonywany z udziałem zagranicznego pośrednika i domu maklerskiego, który posiada pełnomocnictwo do rachunku klienta?
Zdaniem Szymona Czerwińskiego, starszego konsultanta w Accreo Taxand, nie powinno ulegać wątpliwości, że biuro, będąc jedynie pełnomocnikiem, nie może zostać zakwalifikowane jako podmiot pośredniczący między stronami transakcji - nie działa ono bowiem w swoim, lecz w imieniu klienta, a co za tym idzie, nie ma obowiązku przekazywania PIT-8C. Takie stanowisko przyjął WSA w Krakowie w orzeczeniu z 16 lutego 2007 r. (sygn. I SA/Kr 1543/06).

Podmioty zagraniczne

Z tego wyroku można wnioskować, że obowiązek wystawienia PIT-8C ciąży wyłącznie na pośredniku, nawet jeśli jest on podmiotem zagranicznym. W praktyce jednak próba wyegzekwowania wystawiania PIT-8C przez zagraniczny podmiot dla polskiego podatnika może okazać się niewykonalna.
W opinii Katarzyny Wojtowicz-Janickiej z ECDDP zakres podmiotowy art. 39 ust. 3 wyklucza przyjęcie, że taki obowiązek ciąży na zagranicznych podmiotach.
- Zdają się z tym też zgadzać organy podatkowe, które wskazują, że nieprzesłanie PIT-8C przez zagraniczną instytucję (a także każdą inną) nie zwalnia podatnika z obowiązku złożenia zeznania rocznego PIT-38 - mówi ekspert.
Oznacza to, że podatnik powinien rozliczyć się na podstawie innych dokumentów dotyczących osiągniętego w roku podatkowym przychodu i poniesionych kosztów uzyskania przychodów. Potwierdził to m.in. Pierwszy Urząd Skarbowy w Białymstoku w postanowieniu z 19 maja 2006 r. (sygn. RO-XV/ 415/PDOF134/280/AM/06).



Brak pośrednika

Konsekwencją nieprecyzyjnych przepisów określających podmioty wystawiające PIT-8C są sytuacje, w których żadnemu z zaangażowanych podmiotów nie będzie można przypisać roli pośrednika. Na przykład kto wystawia PIT-8C w sytuacji sprzedaży akcji lub udziałów polskiej spółki należących do jej pracowników zagranicznemu podmiotowi? Czy polską spółkę można uznać za pośrednika transakcji? Czy organy mogą próbować nałożyć obowiązek na nabywcę akcji lub udziałów?
Zdaniem Grzegorza Gniadka, starszego konsultanta podatkowego w BDO Numerica, polska spółka nie będzie zobowiązana do wystawienia informacji PIT-8C.
- W tym przypadku spółka nie występuje jako strona niniejszej transakcji, nie jest również pełnomocnikiem żadnej ze stron - wyjaśnia ekspert.
W zeznaniu rocznym PIT-38, do złożenia którego są zobowiązani podatnicy uzyskujący przychody z tytułu zbycia akcji lub udziałów, wyraźnie wskazane są przychody wynikające z tej informacji (część C, poz. 2).
W omawianym przypadku - zdaniem Grzegorza Gniadka - sam podatnik będzie zobowiązany do określenia przychodu z tytułu zbycia akcji, a następnie uwzględnienia tych danych w zeznaniu PIT-38 jako inne przychody. Tak więc tu informacja PIT 8C nie będzie w ogóle wystawiana.

Obowiązek podatnika

Wszelkie okoliczności, w których nie można wskazać podmiotu właściwego do wystawienia PIT-8C lub potencjalnym wystawcą tej informacji jest podmiot zagraniczny, nie wpływają na ocenę praw i obowiązków podatkowych polskiego podatnika, który jest zobowiązany do obliczenia dochodu i podatku na podstawie własnych wyliczeń.
Jak przypomina Katarzyna Wojtowicz-Janicka z ECDDP, niezłożenie zeznania PIT-38 w terminie do 30 kwietnia nie wyklucza odpowiedzialności karnej skarbowej podatnika. Z obowiązku tego nie zwalniają podatnika również przypadki, w których nie otrzymał PIT-8C lub otrzymał ten druk z opóźnieniem.
Zdaniem Szymona Czerwińskiego z Accreo Taxand brak jasnych kryteriów określających katalog podmiotów zobowiązanych do przesłania PIT-8C może negatywnie rzutować na sytuację podatników, którzy nie będą w stanie jednoznacznie określić wysokości osiągniętych dochodów, zwłaszcza gdy podmiotem zobowiązanym (lub uznawanym przez organy za taki) będzie osoba zagraniczna, która obowiązku przesłania informacji może najzwyczajniej nie przestrzegać.
Czy podatnicy mogą egzekwować od podmiotów wypłacających im należności wystawienie PIT-8C? Trudno wskazać podstawę prawną, na bazie której podatnicy mogliby wymóc uzyskanie informacji od podmiotów zobowiązanych. Możliwość taka z całą pewnością istnieje na płaszczyźnie cywilnoprawnej.
2 marca
mija termin wysłania PIT-8C do podatnika i urzędu skarbowego