Czy spółka może odliczyć VAT z tytułu zakupu mieszkania służbowego dla pracowników. Jak należy dokumentować rozliczenia z tytułu napraw towarów dokonanych przez nabywców w porozumieniu ze sprzedawcami. Czy sprzedaż wysyłkową z terytorium kraju należy ewidencjonować na kasie rejestrującej. Kiedy można odliczyć VAT z faktury zaliczkowej wystawionej przed jej opłaceniem.
Spółka wysyła często pracowników w podróże służbowe do Warszawy. W związku z tym zamierza kupić w stolicy mieszkanie, w którym będą mogli nocować. Czy z tytułu zakupu takiego lokalu spółce będzie przysługiwać prawo do odliczenia VAT?
Prawo do odliczenia przysługuje podatnikom VAT w zakresie, w jakim nabywane przez nich towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych (art. 86 ust. 1 ustawy o VAT). Dla istnienia prawa do odliczenia podatku naliczonego nie jest przy tym konieczny bezpośredni związek między zakupami a wykonywanymi przez podatnika czynnościami opodatkowanymi. Może to być również związek pośredni, o ile dokonywane zakupy związane są bezpośrednio z działalnością opodatkowaną podatnika (zob. przykładowo wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 29 marca 2011 r., sygn. I FSK 571/10).
Taki właśnie związek istnieje w przypadku nabywania mieszkań, które będą przez podatników wykorzystywane do wykonywania w ramach prowadzonej działalności gospodarczej czynności opodatkowanych. Dotyczy to również lokali, które mają służyć jako mieszkanie służbowe dla pracowników podatnika. Potwierdził to dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 25 września 2015 r. (nr ILPP2/4512-1-489/15-2/EN), w której czytamy, że „podatek naliczony wynikający z faktur dokumentujących nabycie lokali mieszkalnych oraz wyposażenia do tych lokali mieszkalnych w celu udostępnienia ich pracownikom – specjalistom wyłonionym w procesie rekrutacji, a pochodzącym z odległych regionów – jest związany pośrednio z opodatkowaną działalnością gospodarczą Wnioskodawcy. W ocenie tut. Organu poniesione wydatki nie mają bezpośredniego odzwierciedlenia w osiąganych obrotach, jednakże ich poniesienie warunkuje uzyskanie obrotu opodatkowanego podatkiem od towarów i usług. Zatem – na mocy art. 86 ust. 1 ustawy [o VAT] – Wnioskodawcy przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia lokali mieszkalnych oraz podstawowego wyposażenia do tych lokali”. Oznacza to, że z tytułu zakupu wskazanego mieszkania spółce będzie przysługiwało prawo do odliczenia (o ile działalność spółki jest opodatkowana).
Podstawa prawna
Art. 86 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1221 ze zm.).
Jesteśmy dystrybutorem urządzeń skrawających. Najczęściej po reklamacji naprawiamy towary we własnym zakresie. Jednak zdarza się, że w porozumieniu z nami nabywcy towarów samodzielnie dokonują napraw towarów. W jaki sposób nabywcy powinni nas obciążać w takich przypadkach? Fakturami VAT czy notami obciążeniowymi bez VAT?
Nie zawsze kwoty, którymi obciążają podatników kontrahenci, stanowią wynagrodzenia dotyczące czynności podlegających opodatkowaniu VAT. Charakteru takiego np. nie mają najczęściej odszkodowania i kary umowne. Powoduje to, że w związku z obciążaniem kontrahentów kosztami odszkodowań i kar umownych nie dochodzi do dokonywania czynności podlegających opodatkowaniu VAT (zob. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 1 kwietnia 2008 r., sygn. akt III SA/Wa 2166/07, interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 24 stycznia 2013 r., nr IPPP1/443-1194/12-2/MPe, czy interpretacja indywidualna dyrektora IS w Katowicach z 14 stycznia 2015 r., nr IBPP1/443-1312/14/AW). Dotyczy to m.in. obciążania odszkodowaniami i karami umownymi dostawców wadliwych towarów.
Od dokonywania takich obciążeń odróżnić jednak należy czynności dokonywane za wynagrodzeniem przez nabywców towarów w zakresie obsługi reklamacji. Takie czynności uważa się bowiem za podlegające opodatkowaniu VAT odpłatne świadczenie usług. Jak czytamy w interpretacji indywidualnej dyrektora IS w Katowicach z 14 kwietnia 2015 r. (nr IBPP2/4512-75/15/IK), „gdy dostawca/usługodawca zareaguje na zgłoszenie reklamacyjne/gwarancyjne, nie kwestionując swojej odpowiedzialności za wadę, ale ustalając z Wnioskodawcą, że na jego koszt, wadę tę usunie Wnioskodawca, ze strony Wnioskodawcy dojdzie do świadczenia usług na rzecz dostawcy/usługodawcy. W tej sytuacji nie można mówić o rekompensacie (odszkodowaniu). Dostawca/usługodawca jako zleceniodawca stanie się odbiorcą świadczenia polegającego na usunięciu na jego koszt wady przez Wnioskodawcę lub innego podwykonawcę. Wykonanie świadczenia nastąpi na podstawie umowy cywilnoprawnej, zatem otrzymane przez Wnioskodawcę kwoty uznać należy za wynagrodzenie z tego tytułu”.
Tego typu przypadek ma właśnie miejsce we wskazanych przypadkach, tj. gdy nabywcy w porozumieniu z dystrybutorem samodzielnie naprawiają reklamowane towary. Powoduje to, że w przypadkach takich nabywcy towarów świadczą dla dystrybutora usługi (najczęściej opodatkowane VAT według stawki 23 proc.), które powinni dokumentować fakturami.
Podstawa prawna
Art. 8 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1221 ze zm.).
Spółka prowadzi sprzedaż wysyłkową z terytorium kraju w rozumieniu art. 2 pkt 23 ustawy o VAT. Podatek z tytułu tej sprzedaży jest rozliczany w Polsce, gdyż sprzedaż nie przekroczyła limitów obowiązujących w innych państwach członkowskich. Czy sprzedaż ta musi być ewidencjonowana za pomocą kasy rejestrującej?
Na podstawie art. 111 ust. 1 ustawy o VAT podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób prywatnych (tj. osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych) są obowiązani prowadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących. Jednocześnie przez sprzedaż w rozumieniu VAT rozumie się przede wszystkim odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju (art. 2 pkt 22 ustawy o VAT). W konsekwencji obowiązek ewidencjonowania obejmuje odpłatne dostawy towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju na rzecz osób prywatnych.
Teoretycznie dotyczy to również sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju (sprzedaż wysyłkowa z terytorium kraju to szczególny rodzaj transakcji wewnątrzwspólnotowej – art. 2 pkt 23 ustawy o VAT), której miejsce świadczenia na podstawie art. 23 ust. 2 ustawy o VAT znajduje się na terytorium kraju. Nie ma bowiem przepisu wyłączającego w takich przypadkach stosowanie art. 111 ust. 1 ustawy o VAT, a jednocześnie dokonywane w ramach sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju dostawy towarów – na podstawie art. 23 ust. 2 ustawy o VAT – stanowią odpłatne dostawy towarów na terytorium kraju. Stanowią zatem sprzedaż w rozumieniu VAT, a w konsekwencji w rozumieniu art. 111 ust. 1 ustawy o VAT.
Organy podatkowe reprezentują jednak w tej kwestii odmienne, korzystne dla podatników stanowisko. Uważają one bowiem, że ze względu na bezwzględny obowiązek dokumentowania sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju fakturami (co wynika z art. 106b ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT) nie jest konieczne ewidencjonowanie takiej sprzedaży za pomocą kas rejestrujących. Stanowisko takie zajął np. dyrektor Izby Slkarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 27 stycznia 2017 r. (nr 3063-ILPP2-2.4512.217.2016.1.MR) oraz dyrektor KIS w interpretacjach indywidualnych z 12 maja 2017 r. (nr 1061-IPTPP3.4512.70.2017.2.IŻ) oraz z 16 maja 2017 r. (nr 1462-IPPP2.4512.127.2017.1.IZ). Jak czytamy w drugiej ze wskazanych interpretacji: „celem wprowadzenia obowiązku ewidencjowania obrotu przy zastosowaniu kas rejestrujących było zobowiązanie podatników do ewidencjonowania tej sprzedaży, która nie jest dokumentowana w żaden inny sposób, a więc nie ma możliwości sprawdzenia, czy dana transakcja faktycznie miała miejsce. Tym samym uzasadnione jest przyjęcie, że wprowadzając zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania za pomocą kasy rejestrującej, ustawodawca zwolnieniem objął te czynności, które są już w jakiś sposób udokumentowane, a więc istnieje możliwość ustalenia podstawy opodatkowania. (...) Zauważyć należy, że w przypadku sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju, skoro ustawodawca zobowiązał sprzedawców do wystawienia faktur do każdej sprzedaży bez względu na to, kto jest nabywcą (tj. podatnik podatku od wartości dodanej niemający obowiązku rozliczenia wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, czy też inny podmiot niebędący tym podatnikiem) ewidencja sprzedaży jest prowadzona. Zatem sprzedaż wysyłkowa dokonywana przez Wnioskodawcę z terytorium kraju na rzecz nabywców z innych niż Polska państw członkowskich Unii Europejskiej nie będzie objęta obowiązkiem ewidencjonowania za pomocą kasy rejestrującej”.
A zatem w świetle wyjaśnień organów podatkowych sprzedaży wskazanej w treści pytania nie trzeba ewidencjonować za pomocą kasy rejestrującej. Zastrzec jednak należy, że nie wynika to z przepisów wprost, czli jest wskazane, aby spółka wystąpiła z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej w tym zakresie (najprawdopodobniej będzie ona korzystna).
Podstawa prawna
Art. 2 pkt 22 i 23, art. 23, art. 106b ust. 1 pkt 2 oraz art. 111 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1221 ze zm.).
Otrzymałem w maju fakturę zaliczkową, którą opłaciłem w czerwcu. Kiedy mam prawo do odliczenia VAT z takiej faktury?
Zgodnie z art. 86 ust. 10 ustawy o VAT prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy. Aby jednak odliczenie VAT mogło być zrealizowane, konieczne jest otrzymanie faktury. Ustawodawca zastrzegł bowiem, że odliczenie nie może być dokonane wcześniej niż w deklaracji za okres rozliczeniowy (miesiąc/kwartał), w którym podatnik otrzymał fakturę.
Dlatego też należy uznać, że o terminie odliczenia podatku naliczonego z faktury otrzymanej od kontrahenta krajowego, który opodatkował swoją sprzedaż, decydują trzy parametry:
- powstał obowiązek podatkowy w stosunku do nabywanych towarów i usług,
- doszło do faktycznego nabycia tych towarów i usług,
- podatnik jest w posiadaniu faktury dokumentującej transakcję.
Zgodnie natomiast z art. 19a ust. 8 ustawy o VAT, jeżeli przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi otrzymano całość lub część zapłaty, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, wkład budowlany lub mieszkaniowy przed ustanowieniem spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w odniesieniu do otrzymanej kwoty (z wyjątkami niemającymi zastosowania w opisanej sytuacji).
Z art. 106b ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT wynika, że podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą otrzymanie takiej zapłaty (z wyjątkami niemającymi zastosowania w opisanej sytuacji).
Zgodnie z art. 106i ust. 2 ustawy o VAT fakturę taką wystawia się nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym otrzymano całość lub część zapłaty od nabywcy. Jednocześnie ust. 7 pkt 2 tego artykułu przewiduje, że faktury nie mogą być wystawione wcześniej niż 30. dnia przed otrzymaniem, przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi, całości lub części zapłaty.
Mając powyższe na uwadze, jeżeli nabywca jest w posiadaniu faktury zaliczkowej, która nie spowodowała powstania obowiązku podatkowego, to nie ma on prawa do odliczenia tej kwoty. Stanowisko takie potwierdził dyrektor IS w Warszawie w piśmie z 6 maja 2015 r., nr IPPP1/4512-146/15-2/AP, w którym możemy przeczytać: „(…) Skoro nie ma wątpliwości, iż otrzymane Faktury Zaliczkowe dotyczyć będą rzeczywistych transakcji (tj. zapłaty przed dokonaniem dostawy lub wykonaniem usługi), dla których powstał lub powstanie obowiązek podatkowy, to prawo do odliczenia podatku naliczonego z tych Faktur Zaliczkowych powstanie pod warunkiem spełnienia obu tych przesłanek łącznie, w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym Spółka otrzyma Fakturę Zaliczkową lub powstanie obowiązek podatkowy z tytułu otrzymania zapłaty, której dotyczy Faktura Zaliczkowa, w zależności od tego, która z tych przesłanek zostanie spełniona później (…)”.
Otrzymanie faktury zaliczkowej bez wpłaty zaliczki i powstania obowiązku podatkowego nie uprawnia więc do odliczenia VAT. Tym samym w opisanej sytuacji odliczenia można dokonać dopiero w czerwcu.
Podstawa prawna
Art. 19a ust. 8, art. 86 ust. 10, 106b ust. 1 pkt 4, art. 106i ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1221 ze zm.).