Poza unikaniem podwójnego opodatkowania, aktami prawnymi UE i wewnętrznym prawem podatkowym poszczególnych państw bardzo istotny wpływ na kształt międzynarodowego prawa podatkowego ma orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (ETS). Jak orzeczenia ETS przekładają się na praktykę?
Wiele ważnych wyroków ETS weszło już do kanonu międzynarodowego prawa podatkowego. Jednym z takich orzeczeń był wyrok z 17 października 1996 r. w tzw. sprawie Denkavit. Sprawa ta dotyczyła wykładni jednego z warunków Dyrektywy 90/435/EWG z 1990 roku mówiącego o wspólnym systemie opodatkowania stosowanym w przypadku spółek dominujących i spółek zależnych różnych państw członkowskich, czyli tzw. Parent-Subsidiary Directive. Dyrektywa ta przewiduje - pod pewnymi warunkami - zwolnienie od opodatkowania podatkiem dochodowym pobieranym u źródła, czyli przez płatnika, dywidend wypłacanych przez spółkę z siedzibą w jednym państwie członkowskim UE na rzecz wspólnika (akcjonariusza) mającego siedzibę w innym państwie członkowskim UE.
Jednym z warunków takiego zwolnienia jest nieprzerwane, bezpośrednie posiadanie przez wspólnika (akcjonariusza) określonego minimalnego procenta udziałów (akcji) - obecnie co najmniej 10 proc. - w spółce wypłacającej dywidendy, przez okres co najmniej dwóch lat. Wątpliwości interpretacyjne, które musiał rozstrzygnąć ETS w tzw. sprawie Denkavit, dotyczyły rozumienia warunku nieprzerwanego dwuletniego okresu posiadania udziałów (akcji) w kapitale drugiej spółki, a więc odpowiedzi na pytanie, czy ze zwolnienia podatkowego spółka dominująca może skorzystać jeszcze przed upływem dwuletniego okresu utrzymywania udziałów (akcji), czy też do skorzystania ze zwolnienia uprawnia ją dopiero upływ tego terminu. Trybunał orzekł, że warunek ten jest spełniony już z chwilą objęcia udziałów (akcji) w spółce wypłacającej dywidendy, a tym samym nie jest konieczne wypełnienie tego warunku przed ewentualnym skorzystaniem przez wspólnika (akcjonariusza) ze zwolnienia dywidend od opodatkowania. Odrębną kwestią jest kontrola dotrzymania przez spółkę otrzymującą dywidendę warunku utrzymania udziałów w spółce zależnej przez minimalny okres dwóch lat i ewentualne negatywne skutki podatkowe niedotrzymania tego warunku. Odzwierciedleniem tego orzeczenia ETS w polskim prawie jest art. 22 ust. 4b ustawy o CIT, zgodnie z którym zwolnienie dywidend od podatku pobieranego u źródła przysługuje spółce dominującej również w przypadku, gdy okres dwuletniego posiadania udziałów (akcji) upływa po dniu uzyskania dochodów z tytułu dywidendy. Jednocześnie w przypadku niedotrzymania tego warunku spółka, która skorzystała ze zwolnienia, jest zobowiązana do zapłaty należnego podatku wraz z odsetkami za zwłokę.
dr Janusz Fiszer
partner White & Case, docent UW