- Wiadomo już, że zwolnienie z VAT można zastosować, jeżeli np. jedna osoba zarówno opiekuje się pacjentem, jak i sprząta przy jego łóżku - mówi Marek Kowalski w rozmowie z DGP.
Minister finansów wydał interpretację ogólną (nr PT1.8101.5.2017.PSG.622), w której wyjaśnił, jakie czynności stanowią usługi ściśle związane z medycznymi i jakie podmioty mogą je świadczyć, żeby można było zastosować zwolnienie z VAT. To dobra interpretacja dla szpitali?
Bardzo dobra, bo wyjaśnia narastający problem odmiennych decyzji, jakie usługi są zwolnione z VAT oraz jakie podmioty mają prawo do świadczenia takich usług. Cały problem wziął się z tego, że do różnych usług wykonywanych na rzecz i na terenie podmiotów leczniczych przyporządkowane są inne stawki VAT: usługi sprzątania są z 23 proc. VAT, catering – z 8 proc., natomiast opieka nad pacjentem jest zwolniona z podatku. Nieporozumienie interpretacyjne budził podział czynności, które można traktować jako bezpośrednio związane z ratowaniem zdrowia i życia oraz profilaktyki. Nie było więc wiadomo, jaką zastosować stawkę VAT, jeżeli np. jedna osoba zarówno opiekowała się pacjentem, jak i wykonywała określone czynności przy jego łóżku.
Do tej pory urzędnicy skarbowi różnie interpretowali przepisy. Często skutkowało to doliczaniem 23 proc. lub 8 proc. VAT. Nowo wydana interpretacja ogólna, przez wskazanie charakteru usług ściśle związanych z leczeniem oraz podanie konkretnych przykładów, nie pozostawia wątpliwości, jakie czynności są związane z opieką nad pacjentem i w związku z tym podlegają zwolnieniu. Co więcej, interpretacja potwierdza możliwość wykonywania usług zarówno przez szpitale, inne zakłady opieki zdrowotnej, jak również funkcjonujące niezależne podmioty, świadczące usługi w zakresie opieki medycznej. Aczkolwiek status usługodawcy nie jest wyłącznym warunkiem decydującym o stawce zwolniony; decyduje o tym charakter usługi i określona klasyfikacja wykonywanych czynności. Kilka lat temu ustawa o działalności leczniczej (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1638 ze zm.) wprowadziła pojęcie niepublicznych zakładów opieki zdrowotnej, które też mogą korzystać ze zwolnienia z VAT w przypadku świadczenia usług pomocowych przy łóżku pacjenta.
Minister finansów jasno jednak wskazał, że preferencja dotyczy tylko tych podmiotów, które świadczą usługi w zakresie opieki medycznej służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia. Również Wojciech Śliż, dyrektor departamentu VAT w Ministerstwie Finansów potwierdził, że zwolnienie dotyczy w zasadzie tylko sytuacji gdy „szpitale będą świadczyć usługę na rzecz szpitala”.
To duże uproszczenie. Interpretacja bardzo precyzyjnie definiuje dwa rodzaje podmiotów, które mają prawo świadczyć usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia. Oczywiście są to publiczne i niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej, jak wskazuje dyrektor Wojciech Śliż, ale też (czemu interpretacja ogólna poświęca znacznie więcej miejsca) podmioty usługowe, które na zasadach outsourcingu wykonują usługi w zakresie opieki medycznej na terenie i na rzecz jednostek leczniczych, będące nieodzowną, ściśle związaną częścią procesu leczenia. Interpretacja definiuje czynności stanowiące element procesu poprawy zdrowia. Czynności niesłużące poprawie zdrowia nie są objęte zwolnieniem z VAT.
W przypadku przychodni nie mam wątpliwości, że świadczą one usługi medyczne. Ale czy można to samo powiedzieć o NZOZ-ach, które de facto zajmują się tylko cateringiem bądź sprzątaniem w szpitalach?
Pytanie, co jest „usługą w zakresie opieki medycznej”? Jest nią każda usługa, która wpływa na kondycję pacjenta. Minister finansów podał w interpretacji ogólnej wiele przykładów usług „ściśle związanych” z medycznymi. Zwolnienie uzależnione jest przede wszystkim od charakteru usług i okoliczności faktycznych, w szczególności: medycznego charakteru usługi, a w przypadku usług ściśle związanych z medycznymi – ich niezbędności w procesie profilaktyki, zachowania, poprawiania i przywracania zdrowia. Dodatkowo zwolnienie nie jest wyłączone w przypadku relacji prywatny usługodawca – publiczny usługobiorca. Status prawny usługodawcy nie ma tu znaczenia. Status podmiotu leczniczego usługodawcy może wskazywać na spełnianie warunków zwolnienia, ale nie jest decydujący. Decydujący jest charakter świadczonych usług, ściśle związanych z profilaktyką, zachowaniem, poprawianiem i przywracaniem zdrowia. Usługą w zakresie opieki medycznej w rozumieniu interpretacji ogólnej jest więc wszystko to, co wpływa na poprawę zdrowia. Dobitnie potwierdza to również orzecznictwo TSUE przywołane w interpretacji ogólnej.
Ścielenie łóżek i wyrzucanie śmieci także?
Interpretacja ogólna MF jednoznacznie potwierdza, że wszystkie czynności pomocnicze, związane z procesem poprawy i przywracania zdrowia, podlegają zwolnieniu z VAT.
A co w sytuacji, gdy firma sprzątająca zmienia formę działalności na NZOZ tylko po to, żeby uzyskać zwolnienie?
Usługi sprzątania były i dalej są objęte stawką VAT 23 proc. Natomiast usługi, które w sposób bezpośredni związane są z procesem poprawy i profilaktyki zdrowia, jednoznacznie wymienione w interpretacji ogólnej MF, są zwolnione z VAT.
