Amortyzacja jest jednym z elementów, który w okresie spowolnienia gospodarczego może być wykorzystany do planowania podatkowego. Jak skorzystać z amortyzacji w rozliczeniu podatku dochodowego?
Możliwość obniżenia stawek amortyzacyjnych, w sytuacji gdy podatnik ponosi straty podatkowe, pozwala na zmniejszenie tych strat oraz na obciążenie wyniku podatkowego wyższymi stawkami w okresie uzyskiwania dochodów do opodatkowania. W podatku dochodowym od osób prawnych możliwość taką przewiduje art. 16i ust. 5 ustawy o CIT. Stanowi on, że podatnicy mogą obniżać podane w wykazie stawek amortyzacyjnych stawki dla poszczególnych środków trwałych. Zmiany stawki dokonuje się począwszy od miesiąca, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji albo od pierwszego miesiąca każdego następnego roku podatkowego. Możliwość zmiany dotyczy zatem tylko środków trwałych, do których stosuje się tzw. stawki ustawowe, a zatem znajdujące się w załączniku nr 1 do ustawy o CIT. Wskazany przepis może powodować wiele pytań.
Jedną z najistotniejszych kwestii, jaka się pojawiła w praktyce podatkowej, była odpowiedź na pytanie, czy wyrażenie zmiana stawki oznacza wyłącznie jej obniżenie, czy też możliwość jej podwyższenia? Na początku oprócz stanowisk zakładających możliwość zarówno obniżenia, jak i podwyższenia pojawiły się głosy o niemożliwości podwyższenia stawki uprzednio obniżonej, np. interpretacja Izby Skarbowej we Wrocławiu z 10 września 2003 r. (nr PDIII-423/82/03).
Stanowiska takie nie wydawały się przekonujące co najmniej z dwóch powodów: wyrażenie zmiana stawki powinno być interpretowane według wykładni językowej, jako możliwość zarówno jej podwyższenia, jak i obniżenia; interpretacja taka jest oczywiście sprzeczna z wolą twórcy przepisów wyrażoną w uzasadnieniu do zmian wprowadzających możliwość zmiany stawki. Otóż jak czytamy w uzasadnieniu, wprowadzono też możliwość zmniejszenia stawek amortyzacyjnych z wykazu w dowolnej wysokości oraz w wybranym przez podatnika momencie. Taka zmiana była podyktowana koniecznością dostosowania ustaw podatkowych z rozwiązaniami przyjętymi w ustawie o rachunkowości oraz stworzenia mocniejszego instrumentu polityki podatkowej prowadzonej przez podatników. Podatnicy będą mogli w okresie ponoszenia strat podatkowych zaplanować maksymalne obniżone stawki amortyzacyjnej i powrócić do stawek, tj. wyższych kosztów podatkowych, w okresie osiągania dochodów, a tym samym odpowiednio wpływać na wysokość straty podatkowej i dochodu do opodatkowania.
Obecnie wydaje się, że polityka organów podatkowych w sposób jednoznaczny potwierdza możliwość zarówno obniżenia, jak i podwyższenia stawek amortyzacji.
Robert Pasternak
partner Kancelarii Prawniczej Deloitte Legal