Spółka pomyłkowo postawiła środek trwały w stan likwidacji i wyksięgowała z ewidencji środków trwałych oraz z ewidencji księgowej. Nie dokonała jednak jego fizycznej likwidacji i w dalszym ciągu był wykorzystywany w działalności gospodarczej. Jakimi zapisami przywrócić środek trwały do ewidencji księgowej? Czy naliczyć odpisy amortyzacyjne za okres, w którym środek trwały był wyksięgowany?
Dziennik Gazeta Prawna
Likwidacja oznacza trwałe wycofanie środka trwałego z użytkowania wywołane jego zużyciem fizycznym lub moralnym, nieprzydatnością, zdarzeniem losowym, kradzieżą lub sprzedażą. Dlatego też jednostka nie powinna dokonywać likwidacji i wyksięgowania z ewidencji bilansowej środka trwałego, jeśli jest nadal przez nią wykorzystywany w prowadzonej działalności gospodarczej.
Ustawa o rachunkowości ściśle określa, jak korygować błędy księgowe. W przypadku prowadzenia ksiąg rachunkowych za pomocą komputera, a także wtedy gdy korektę błędnych zapisów przeprowadza się już po zamknięciu ksiąg miesiąca, w którym błędy te popełniono. Stwierdzone błędy w zapisach księgowych mogą być poprawiane przez wprowadzenie do ksiąg rachunkowych dowodu zawierającego korekty błędnych zapisów, dokonywane tylko zapisami dodatnimi lub tylko zapisami ujemnymi.
W ustawie o rachunkowości nie występuje pojęcie zapisu technicznego. Niemniej jednak zapis techniczny stosowany jest w praktyce, przede wszystkim w sytuacji, gdy na skutek korekty błędnych zapisów na kontach obroty na tych kontach mogą dostarczać fałszywych informacji o przebiegu operacji gospodarczej i o sytuacji samej jednostki.
Zapisu technicznego dokonuje się po obu stronach tego samego konta w tej samej kwocie z tym samym znakiem (– lub +). Celem tego zapisu jest zachowanie czystości obrotów na koncie księgowym oraz przywrócenie jego pierwotnego charakteru, jeśli np. w wyniku korekty błędnych zapisów konto kosztów wykazuje obroty po stronie Ma, bądź konto przychodów wykazuje obroty po stronie Wn.
W związku z tym, że wycofanie z użytkowania środka trwałego nastąpiło pomyłkowo, jednostka jest zobowiązana do korekty uprzednio dokonanych zapisów w księgach bieżącego okresu sprawozdawczego. Jednostka w księgach powinna przywrócić wartość początkową środka trwałego i kwotę odpisów umorzeniowych według stanu przed wprowadzeniem błędnego zapisu. Przy czym wskazane jest dokonanie korekty popełnionego błędu stornem czerwonym, co wyeliminuje z obrotów kont kwoty błędnie zaksięgowane i dzięki temu zostanie zachowana czystość obrotów na tych kontach. Jednocześnie należy wprowadzić pojedynczym zapisem kwotę odpisów amortyzacyjnych nienaliczonych w bieżącym roku obrotowym.
Ewidencja księgowa wycofanego środka trwałego z używania i postawienia w stan likwidacji została ujęta w księgach rachunkowych, zapisami:
1) LT – wyksięgowanie środka trwałego z ewidencji bilansowej (postawienie w stan likwidacji):
a) wartość początkowa środka trwałego: Ma konto 01 „Środki trwałe”,
b) dotychczasowe odpisy umorzeniowe: Wn konto 07-1 „Odpisy umorzeniowe środków trwałych”,
c) niezamortyzowana wartość środka trwałego: Wn konto 76-1 „Pozostałe koszty operacyjne”.
2) Zapis jednostronny – ujęcie w ewidencji pozabilansowej środka trwałego postawionego w stan likwidacji: Wn konto 09 „Środki trwałe w likwidacji”.
Zmiana decyzji firmy w tym zakresie wymaga odwrotnych zapisów w księgach. Ponowne wprowadzenie do ewidencji środka trwałego następuje według pierwotnej wartości początkowej – tej samej, po której dany środek trwały został wprowadzony do ewidencji po raz pierwszy. Jest to bowiem cały czas ten sam środek trwały. Ponowne wprowadzenie środka trwałego do ewidencji może się odbyć na podstawie dokumentu OT. Przyjęcie środka trwałego powinno nastąpić w takiej wartości początkowej, w jakiej został on wyksięgowany z ewidencji. Można to zrobić zapisem odwrotnym.
PRZYKŁAD
Maszyna
Spółka w czerwcu 2017 r. postawiła w stan likwidacji maszynę o wartości początkowej 20 000 zł oraz dotychczasowym umorzeniu 14 000 zł i wyksięgowała z ewidencji środków trwałych, jak również z ewidencji księgowej. Maszyna była amortyzowana liniowo według stawki amortyzacyjnej 14 proc. W listopadzie 2017 r. stwierdzono błąd, ponieważ maszyna w dalszym ciągu była eksploatowana. Spółka dokonała korekty zapisów dotyczących likwidacji środka trwałego oraz zaksięgowała odpisy amortyzacyjne za okres od lipca do listopada 2017 r. w wysokości 1166,65 zł, tj. 5 miesięcy × 233,33 zł/miesiąc = 1166,65 zł. Jednostka prowadzi ewidencję kosztów wyłącznie w układzie rodzajowym (zespół 4).
Objaśnienia do schematu:
Księgowanie w czerwcu 2017 r.
1. LT – likwidacja środka trwałego:
a) wartość początkowa kwota 20 000 zł strona Ma konto 01 „Środki trwałe”,
b) wartość umorzenia kwota 14 000 zł strona Wn konto 07-1 „Odpisy umorzeniowe środków trwałych”,
c) niezamortyzowana wartość środka trwałego kwota 6000 zł: Wn konto 76-1 „Pozostałe koszty operacyjne”.
2. Zapis jednostronny – ujęcie w ewidencji pozabilansowej środka trwałego postawionego w stan likwidacji kwota 20 000 zł: Wn konto 09 „Środki trwałe w likwidacji”.
Księgowanie w listopadzie 2017 r.
3. PK – korekta likwidacji środka trwałego (storno czerwone):
a) korekta wartości początkowej kwota 20 000 zł strona Ma konto 01 „Środki trwałe”,
b) korekta wartości umorzenia 14 000 zł strona Wn konto 07-1 „Odpisy umorzeniowe środków trwałych”,
c) korekta niezamortyzowanej wartości środka trwałego kwota 6000 zł: Wn konto 76-1 „Pozostałe koszty operacyjne”.
4. Zapis jednostronny – ujęcie w ewidencji pozabilansowej środka trwałego postawionego w stan likwidacji kwota 20 000 zł: Wn konto 09 „Środki trwałe w likwidacji”.
5. PK – odpisy amortyzacyjne za okres od lipca do listopada 2017 r.: 5 miesięcy x 233,33 zł/miesiąc = 1166,65 zł.
Podstawa prawna
Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1047).