● Czy można dokonać zapłaty na rzecz kontrahenta wykonawcy
● Kiedy powstanie obowiązek podatkowy przy odsprzedaży raportu handlowego firmie z innego państwa członkowskiego UE
● Jakie będą skutki w VAT darowizny nieruchomości, jeśli podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia
● Wykonawca robót budowlanych zwrócił się do nas z prośbą, aby zapłata za wystawioną przez niego fakturę na kwotę 20 000 zł netto + 4600 zł VAT została dokonana na rachunek bankowy jego kontrahenta (wobec którego posiada zobowiązanie). Czy jest to dopuszczalne? Czy będziemy mogli zaliczyć kwotę netto wynikającą z otrzymanej faktury do kosztów uzyskania przychodów?
W świetle obowiązujących przepisów (w szczególności prawa cywilnego oraz prawa podatkowego) nie ma przeszkód, aby wierzyciel wskazał jako właściwy do zapłaty inny rachunek bankowy (względnie rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową) niż posiadany przez siebie, w tym rachunek swojego kontrahenta (np. będącego wierzycielem wierzyciela). A zatem wskazany sposób zapłaty jest jak najbardziej dopuszczalny i prawidłowy.
Dokonanie zapłaty na wskazany rachunek spowoduje wygaśnięcie zobowiązania wobec wykonawcy usługi i nie wywoła żadnych nadzwyczajnych skutków podatkowych, w szczególności nie wyłączy możliwości odliczenia podatku z otrzymanej faktury oraz zaliczenia udokumentowanego nią kosztu do podatkowych kosztów uzyskania przychodów (o ile zapłaty dokonacie państwo ze swojego firmowego rachunku bankowego).
Wyjaśnić jednocześnie należy, że z początkiem 2017 r. nastąpiło obniżenie limitu, o którym mowa w art. 22 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Spowodowało to, że obecnie znacznie częściej niż do końca 2016 r. przedsiębiorcy są zobowiązani do dokonywania i przyjmowania płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą za pośrednictwem rachunku płatniczego. Obowiązek taki obecnie istnieje, jeżeli:
1) stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca, oraz
2) jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza równowartość 15 000 zł, przy czym transakcje w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania transakcji.
Obniżeniu wskazanego limitu towarzyszyło dodanie art. 22p ustawy o PIT oraz art. 15d ustawy o CIT, które zawierają przepisy wyłączające możliwość zaliczania do kosztów uzyskania przychodów płatności dokonanych z naruszeniem obowiązku dokonywania i przyjmowania płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą za pośrednictwem rachunku płatniczego.
Dokonanie zapłaty na wskazany przez kontrahenta rachunek bankowy osoby trzeciej nie stanowi jednak naruszenia tego obowiązku. Potwierdził to dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 31 marca 2017 r. (nr 1061-IPTPB1.4511.15.2017.1.KU). Czytamy w niej, że „Dokonując zakupu samochodów osobowych poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej o wartości przewyższającej 15 000 zł i dokonując zapłaty za zakupione samochody zgodnie z wymogami sprzedającego, tj. za pośrednictwem rachunku płatniczego osoby trzeciej wskazanej przez sprzedającego, stosownie do postanowień przepisu art. 22p ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wnioskodawca będzie mógł zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów w prowadzonej działalności gospodarczej, pod warunkiem poprawnego udokumentowania poniesionych wydatków”. A zatem – o ile zapłaty na wskazany przez wykonawcę rachunek bankowy jego kontrahenta dokonacie państwo ze swojego rachunku firmowego – koszt wynikający z otrzymanej faktury będziecie państwo mogli zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów, mimo że płatność dotyczy transakcji o wartości przekraczającej 15 000 zł.
Podstawa prawna
Art. 22 ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1829 ze zm.).
Art. 15d ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1888 ze zm.).
Art. 22p ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 2032 ze zm.).
● W sierpniu 2017 r. polska spółka (zarejestrowana jako podatnik VAT UE) kupiła raport handlowy od niemieckiej firmy. Raport ten polska spółka odsprzedała w listopadzie 2017 r. litewskiej firmie (również zarejestrowanej jako podatnik VAT UE). Czy polska spółka powinna naliczyć podatek VAT? Kiedy rozpoznać powstanie obowiązku podatkowego z tytułu odsprzedaży usługi – w czerwcu (w dacie udostępnienia raportu polskiej spółce) czy we wrześniu (w dacie udostępnienia raportu przez polską spółkę)?
Opodatkowaniu VAT w Polsce podlega m.in. odpłatne świadczenie usług na terytorium Polski (zob. art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT). A contrario nie podlega opodatkowaniu VAT w Polsce odpłatne świadczenie usług poza terytorium Polski. O tym, czy świadczenie usług ma miejsce na terytorium kraju, decydują przepisy o miejscu świadczenia usług, tj. przede wszystkim przepisy art. 28a–28o ustawy o VAT. Ze wskazanych przepisów wynika zasada, że miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatników (w uproszczeniu – firm) jest miejsce, w którym podatnicy będący usługobiorcami posiadają siedzibę działalności gospodarczej (zob. art. 28b ust. 1 ustawy o VAT). Zasada ta będzie obowiązywać również w omawianym przypadku (z treści pytania nie wynika bowiem, aby miał miejsce jeden z przypadków, o których mowa w art. 28b ust. 2–4 ustawy o VAT), a zatem miejsce świadczenia usługi udostępnienia raportu dla firmy litewskiej będzie się znajdować poza terytorium Polski. W konsekwencji świadczenie takiej usługi nie będzie podlegać opodatkowaniu VAT w Polsce. Oznacza to, że jej świadczenie należy:
1) udokumentować fakturą bez danych dotyczących stawki i kwoty podatku (zob. art. 106a pkt 2 lit. b w zw. z art. 106e ust. 5 pkt 2 ustawy o VAT) oraz wyrazami „odwrotne obciążenie” (zob. art. 106e ust. 1 pkt 18 ustawy o VAT) i numerami VAT obu stron transakcji (zob. art. 106e ust. 1 pkt 24 ustawy o VAT),
2) wykazać w poz. 11 i 12 deklaracji VAT-7/VAT-7K oraz w części E informacji podsumowującej VAT-UE (jest to bowiem świadczenie usługi, o której mowa w art. 100 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT).
W przypadku usług, których miejsce świadczenia znajduje się poza terytorium kraju, na podstawie przepisów art. 28b ustawy o VAT odpowiednio stosuje się przepisy art. 19a ust. 1–3 i 8 ustawy o VAT (zob. art. 109 ust. 3a ustawy o VAT). W konsekwencji obowiązek podatkowy z tytułu świadczenia tych usług powstaje:
1) z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty przez polskiego podatnika świadczącego usługę – w zakresie, w jakim taka zapłata jest otrzymywana przed wykonaniem usług (zob. art. 19a ust. 8 ustawy o VAT), przy czym usługi te uznaje się za wykonane z upływem poszczególnych okresów rozliczeniowych (zob. art. 19a ust. 3 zdanie pierwsze ustawy o VAT),
2) z chwilą wykonania usług – w pozostałym zakresie (zob. art. 19a ust. 1 ustawy o VAT).
W przedstawionej sytuacji chwilą wykonania usługi będzie udostępnienie raportu litewskiej firmie (nie ma znaczenia moment udostępnienia raportu polskiej spółce). W konsekwencji obowiązek podatkowy z tytułu świadczenia tej usługi powstanie:
1) w dacie otrzymania zapłaty – jeżeli polska firma otrzyma zapłatę przed udostępnieniem raportu litewskiej firmie,
2) w dacie udostępnienia raportu litewskiej firmie – w przeciwnym razie.
Podstawa prawna
Art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 19a ust. 1 i 8, art. 28b, art. 100 ust. 1 pkt 4, art. 106e oraz art. 109 ust. 3a ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1221 ze zm.).
● W 2013 r. ojciec nabył grunt z wybudowaną na nim halą produkcyjną i odliczył podatek VAT z tytułu zakupu. Od tego czasu wykorzystuje halę na potrzeby prowadzonej działalności opodatkowanej. Planuje darować grunt wraz z halą synowi. Jakie skutki VAT wystąpią z tego tytułu?
Z art. 7 ust. 2 ustawy o VAT wynika, że za podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT dostawę towarów rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa (w szczególności m.in. przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika), jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.
Wyjaśnić jednocześnie należy, że w przypadku dostawy budynków lub budowli trwale związanych z gruntem albo części takich budynków lub budowli z podstawy opodatkowania nie wyodrębnia się wartości gruntu (art. 29a ust. 8 ustawy o VAT). Brzmienie tego przepisu powoduje, że w przypadku dostaw gruntów zabudowanych nie dochodzi do podlegających odrębnemu opodatkowaniu dostaw gruntów, lecz grunty podlegają opodatkowaniu w ramach dostaw budynków lub budowli. Dotyczy to również dostaw nieodpłatnych.
Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT zwalnia się od podatku VAT dostawę budynków, budowli lub ich części, jeżeli od ich pierwszego zasiedlenia w rozumieniu VAT upłynęły co najmniej dwa lata. Dominuje przy tym stanowisko, że pojęcie pierwszego zasiedlenia w rozumieniu VAT należy rozumieć szeroko, tj. jako pierwsze zajęcie/używanie budynku lub budowli. Stanowisko takie prezentują zarówno sądy administracyjne (zob. przykładowo wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 14 maja 2014 r., sygn. akt I FSK 382/14, wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z 31 maja 2016 r., sygn. akt I SA/Bd 157/16 czy wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 20 kwietnia 2017 r., sygn. akt I SA/Kr 91/17), jak i organy podatkowe (zob. przykładowo interpretację indywidualną dyrektora IS w Warszawie z 30 grudnia 2016 r., nr 1462-IPPP3.4512.799. 2016.2.ISK, interpretację indywidualną dyrektora IS w Poznaniu z 12 stycznia 2017 r., nr 3063-ILPP3.4512.110.2016.3.JK, interpretację indywidualną dyrektora IS w Bydgoszczy z 23 stycznia 2017 r., nr 0461-ITPP3.4512.849.2016.1.MZ czy interpretację indywidualną dyrektora IS w Łodzi z 26 stycznia 2017 r., nr 1061-IPTPP3.4512.698.2016.1.ALN). Prawidłowość tego stanowiska potwierdził również Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z 16 listopada 2017 r. w sprawie C-308/06.
Powoduje to, że w przedstawionym stanie faktycznym darowizna nieruchomości z punktu widzenia VAT stanowić będzie dla ojca nieodpłatną dostawę towarów zwolnioną z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT. Jednocześnie w związku z tą darowizną ojciec będzie zobowiązany do dokonania korekty części podatku odliczonego przy nabyciu tej nieruchomości przypadającą na pozostały okres korekty. Okres ten w przypadku nieruchomości wynosi 10 lat (zob. art. 91 ust. 2 i 4–6 ustawy o VAT), a więc – jeżeli jej darowizna zostanie dokonana jeszcze w 2017 r. – przedmiotem korekty będzie 6/10 podatku odliczonego przy jej nabyciu (tj. kwota podatku odliczonego przypadająca na lata 2017–2022).
Podstawa prawna
Art. 7 ust. 2, art. 29a ust. 8, art. 43 ust. 1 pkt 10 oraz art. 91 ust. 2 i 4–6 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1221 ze zm.).