Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania dochodu, oparte na Modelowej Konwencji OECD, zawierają regulacje dotyczące opodatkowania dochodu z tytułu transportu międzynarodowego. Jakie to zasady?
dr JANUSZ FISZER
partner White & Case, docent UW
Artykuł 8 typowej umowy podatkowej, dotyczącej tych kwestii, wprowadza pojęcie miejsca faktycznego zarządu przedsiębiorstwa (place of effective management of the enterprise). Pojęcie to jest podstawowym kryterium dla określenia państwa, któremu umowa przyznaje prawo do opodatkowania dochodu z tytułu transportu międzynarodowego, lecz należy podkreślić, że ani umowy podatkowe, ani wewnętrzne prawo podatkowe nie zawierają stosownej definicji w tym zakresie, a więc należy odnieść się do przepisów i pojęć właściwych ustrojowo dla danego rodzaju podmiotu (spółka kapitałowa, spółka osobowa, osoba fizyczna lub inna jednostka organizacyjna).
Poszczególne postanowienia typowej umowy podatkowej adresują odrębnie różne rodzaje transportu międzynarodowego. Generalną zasadą jest, że zyski z eksploatacji statków morskich i samolotów w transporcie międzynarodowym podlegają opodatkowaniu tylko w tym umawiającym się państwie stronie umowy, w którym znajduje się wspomniane miejsce faktycznego zarządu przedsiębiorstwa transportowego. Podobnie zyski osiągane z eksploatacji statków żeglugi śródlądowej w transporcie śródlądowym (głównie barki rzeczne) podlegają opodatkowaniu tylko w tym państwie, w którym znajduje się miejsce faktycznego zarządu tego przedsiębiorstwa transportowego.
W przypadku gdy wspomniane miejsce faktycznego zarządu przedsiębiorstwa żeglugi morskiej lub przedsiębiorstwa żeglugi śródlądowej znajduje się na pokładzie statku morskiego lub statku żeglugi śródlądowej, przyjmuje się, że znajduje się ono w tym państwie, w którym znajduje się port macierzysty takiego statku, a jeżeli statek nie ma portu macierzystego, to w tym państwie, w którym osoba eksploatująca statek morski lub statek żeglugi śródlądowej ma miejsce zamieszkania lub siedzibę.
Artykuł 8 zawiera także postanowienia o charakterze interpretacyjnym, a mianowicie, że do zysków osiąganych z eksploatacji statków morskich lub powietrznych w transporcie międzynarodowym zalicza się również zyski osiągane z dzierżawy statków morskich lub statków powietrznych bez załogi, eksploatowanych w transporcie międzynarodowym, jeśli takie zyski z dzierżawy są uboczne w stosunku do zysków uzyskiwanych z bezpośredniej eksploatacji takich statków, oraz przepis, że te zasady stosuje się również do zysków pochodzących z uczestnictwa w tzw. umowie poolowej (umowa dotycząca wspólnej eksploatacji) we wspólnym przedsiębiorstwie lub w międzynarodowym związku eksploatacyjnym.