Obecnie podstawowym kryterium przy odliczaniu podatku naliczonego jest powiązanie zakupu z czynnościami opodatkowanymi. Jak zmiana przepisów ustawy o VAT wpływa na rozliczenia wydatków na cele reprezentacji?
Zgodnie z zasadą ogólną wyrażoną w art. 15 ust. 1 ustawy o CIT kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Za koszt uzyskania przychodu nie jest uznawany m.in. VAT, z tym że kosztem jest podatek naliczony w tej części, w której podatnikowi nie przysługuje prawo do odliczenia.
Z dniem 1 grudnia 2008 r. został skreślony w ustawie o VAT przepis zakazujący obniżania podatku należnego o podatek naliczony wynikający z faktur dokumentujących nabycie towarów i usług, jeżeli wydatki na ich nabycie nie mogłyby być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w rozumieniu ustawy o CIT. Zmiana ta wyeliminowała niezgodność polskich przepisów z regulacjami unijnymi. Zapewniła przy tym zwiększenie neutralności w rozliczaniu VAT, co jest fundamentalną zasadą obowiązującą w systemie podatków pośrednich.
Obecnie podstawowym kryterium przy odliczaniu podatku naliczonego jest powiązanie zakupu z czynnościami opodatkowanymi. Oczywiście należy pamiętać o innych ograniczeniach wynikających z przepisów VAT (np. zakaz odliczania VAT przy zakupie usług gastronomicznych i noclegowych), jednak generalne wyłączenie prawa do odliczania podatku naliczonego w związku z niezaliczaniem pewnych kategorii wydatków do kosztów uzyskania przychodów zostało zniesione.
W efekcie nowelizacji ustawy o VAT podatek naliczony związany z wydatkami niestanowiącymi kosztów uzyskania przychodów nie może być przez czynnych podatników VAT zaliczany do kosztów. Poprzez uzyskanie prawa do jego odliczenia nie stanowi on już bowiem obciążenia dla nabywcy. Dotyczy to m.in. wydatków poniesionych na cele reprezentacji, takich jak np. zakup upominków bez logo firmy (kalendarze, pióra wieczne, alkohole). W ocenie organów podatkowych wszelkie zakupy, które mają wpływ na korzystne postrzeganie przedsiębiorcy przez podmioty zewnętrzne, stanowią wydatek na cele reprezentacji.
Nie będzie to miało zastosowania w przypadku, gdy zakupy reprezentacyjne służyć będą wyłącznie działalności zwolnionej z VAT (np. działalności ubezpieczeniowej czy też finansowej) lub w ogóle niepodlegającej temu podatkowi. W takim wypadku prawo do odliczenia podatku naliczonego nie przysługuje, podobnie jak w przypadku podmiotów korzystających ze zwolnienia podmiotowego. Podatek naliczony będzie zatem nadal mógł stanowić koszt uzyskania przychodu.
dr JANUSZ MARCINIUK
doradca podatkowy Marciniuk i Wspólnicy