Nawet bez wyroku unijnego trybunału, podatnik może żądać zarówno zwrotu nadpłaty podatku pobranego niezgodnie z prawem UE, jak i oprocentowania – orzekł NSA.
Wyrok jest precedensowy. Zdaniem sądu kasacyjnego w takiej sytuacji do nadpłaty oraz oprocentowania należy stosować takie same zasady, jakie obowiązują w stosunku do nadpłat i odsetek powstałych na skutek wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE.
W przepisach ordynacji podatkowej jest w tym zakresie luka. NSA właśnie ją uzupełnił, wydając precedensowe orzeczenie.
Nierówne traktowanie
Sprawa dotyczyła spółki, która w latach 2007–2009 wypłacała dywidendy zagranicznemu funduszowi emerytalnemu (z Holandii). W związku z tym jako płatnik potrącała i odprowadzała do urzędu skarbowego zryczałtowany podatek dochodowy od dywidend.
Danina była sprzeczna z prawem wspólnotowym, ponieważ w tym czasie polskie fundusze emerytalne były zwolnione z podatku od dywidend. Były więc lepiej traktowane niż takie same podmioty z UE.
Zastrzeżenia do polskich przepisów o CIT złożyła Komisja Europejska, a Polska uznała je za zasadne. W efekcie, od 1 stycznia 2011 r. do ustawy o CIT zostało wprowadzone analogiczne zwolnienie z podatku dla zagranicznych funduszy emerytalnych.
Spór o odsetki
Spółka złożyła więc wniosek o stwierdzenie nadpłaty podatku pobranego niezgodnie z prawem UE i jej zwrot wraz z należnym oprocentowaniem. Uważała, że przysługiwało jej ono już od momentu pobrania podatku do dnia zwrotu nadpłaty.
Urząd skarbowy zwrócił nadpłatę, ale bez odsetek. Stwierdził, że nie należą sie spółce, bo nie spełniła ona żadnego warunku określonego w art. 78 ordynacji podatkowej.
Luka w prawie
Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu przyznał rację spółce. Orzekł, że oprocentowanie przysługuje jej od dnia powstania nadpłaty do dnia zwrotu niesłusznie zapłaconego podatku.
Sąd powołał się na orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości UE w sprawach Littlewoods Retail (sygn. C-591/10) oraz Zuckerfabrik Jülich (sygn. C-113/10, C-147/10 i C-234/10). W orzeczeniach tych TSUE wyjaśnił, że nadpłaty powstałe wskutek naruszenia prawa wspólnotowego są oprocentowane, a obowiązkiem sądu krajowego jest orzeczenie odsetek nawet wtedy, gdy krajowe przepisy nie przewidują oprocentowania nadpłat.
WSA uznał, że w tej sprawie mamy do czynienia właśnie z takim przypadkiem. Polskie przepisy bowiem nic nie mówią o oprocentowaniu, gdy nadpłata powstaje na skutek sprzeczności naszego prawa z prawem wspólnotowym, a nie było orzeczenia TSUE, które by to potwierdziło.
W konsekwencji WSA uznał, że w takiej sytuacji nadpłata jest oprocentowana za cały okres od dnia pobrania podatku do dnia faktycznego jego zwrotu. Stwierdził, że należy tu odpowiednio zastosować art. 78 par. 3 pkt 1 ordynacji podatkowej.
NSA ją uzupełnił
Wprawdzie NSA uchylił ten wyrok, ale tylko z powodu błędnego – jego zdaniem – wyliczenia okresu, za jaki spółce należało się oprocentowanie. Zasadniczo natomiast potwierdził, że odsetki spółce się należą. Nie zgodził się więc z fiskusem, który odmawiał wypłaty jakiegokolwiek oprocentowania.
NSA uznał natomiast, że nie należało się ono – jak orzekł WSA – za cały okres istnienia nadpłaty, czyli od dnia jej pobrania do dnia zwrotu. Stwierdził, biorąc pod uwagę orzecznictwo TSUE, że sąd może odpowiednio zmodyfikować procedurę krajową dotyczącą oprocentowania nadpłat.
W tej sprawie – jak powiedział sędzia Tomasz Zborzyński – w ordynacji podatkowej istnieje luka w zakresie określenia zasad stwierdzania i oprocentowania nadpłat podatku powstałych w przypadku pobrania daniny w sprzeczności z prawem wspólnotowym, ale gdy tej sprzeczności nie stwierdził w wyroku TSUE.
Jakby wyrok TSUE zapadł
– NSA uznał, że ta luka powinna być wypełniona przez odpowiednie stosowanie przepisów ordynacji regulujących zasady zwrotu i oprocentowania nadpłat powstałych w wyniku orzeczeń TSUE, a więc przez odpowiednie zastosowanie art. 74 ordynacji podatkowej, 77 par. 1 pkt 4 i 4a, a w zakresie oprocentowania – art. 78 par. 5 ordynacji podatkowej – wyjaśnił sędzia Zborzyński.
To oznacza, że początkową datą oprocentowania nadpłaty jest dzień pobrania podatku, a datą końcową – wskazana w art. 78 par. 5 ordynacji, a więc:
? albo data zwrotu nadpłaty – jeśli wniosek o zwrot został złożony przed terminem albo w terminie 30 dni od dnia usunięcia niezgodności prawa krajowego z prawem wspólnotowym (dzień wejścia w życie nowelizacji przepisów usuwających tę niezgodność),
? albo 30. dzień od wejścia w życie nowelizacji przepisów, jeśli wniosek o zwrot nadpłaty został złożony po upływie 30 dni od dnia wejścia w życie nowelizacji.
– Taka formuła oprocentowania nadpłat odpowiada standardowi wynikającemu z orzecznictwa TSUE, ponieważ zapewnia podatnikowi ekwiwalent za niesłuszne pobranie podatku, ale tylko za okres, gdy podatnik nie mógł skutecznie domagać się zwrotu – wyjaśnił sędzia Zborzyński.
Dodał, że dzięki takiemu stanowisku NSA podatnik nie może zwlekać z wnioskiem o nadpłatę i kumulować odsetek.
ORZECZNICTWO
Wyroki NSA z 2 lutego 2017 r., sygn. akt II FSK 506/16, II FSK 535-6/16, II FSK 758-9/16. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia
