Mariusz Machciński | doradca podatkowy, partner w Stone & Feather Tax Advisory - Kluczowa zmiana w najnowszym projekcie nowelizacji ustawy o VAT polegająca na obniżeniu stawki VAT do 8 proc. dla wyrobów piekarniczych z dłuższym niż 14 dni terminem minimalnej trwałości lub przydatności do spożycia ma wejść w życie 1 kwietnia.
Wkrótce nastąpią kolejne zmiany w opodatkowaniu VAT wyrobów piekarniczych i ciastkarskich. Czy nie za dużo tych nowości?
Warto zwrócić uwagę na sposób, w jaki zmiany są wprowadzane do systemu prawnego. Cały proces niewiele ma wspólnego z rzetelną legislacją. Część ze zmian, które weszły w życie 1 stycznia 2011 r., ogłoszono dopiero 17 grudnia 2010 r. Producenci pieczywa i ciastek mieli dwa ostatnie tygodnie roku na dostosowanie swojej polityki handlowej do radykalnie zmienionych realiów prawnych. W tym czasie stawka podatku dla sporej części rynku, tj. produktów, dla których data minimalnej trwałości lub termin przydatności do spożycia jest dłuższy niż 14 dni, wzrosła z 7 do 23 proc. Trudno w tej sytuacji mówić o zapewnieniu przedsiębiorcom minimalnego okresu vacatio legis na dostosowanie ich sytuacji biznesowej do zmienionej sytuacji prawnej.
Czy taka sytuacja może się powtórzyć?
Niestety tak. Kluczowa z tej perspektywy zmiana w najnowszym projekcie nowelizacji ustawy o VAT polegająca na obniżeniu stawki VAT do 8 proc. dla wyrobów piekarniczych z dłuższym niż 14 dni terminem minimalnej trwałości lub przydatności do spożycia ma wejść w życie 1 kwietnia. Analogiczna zmiana dotycząca wyrobów ciastkarskich została zaplanowana na 1 lipca. Ministerstwo Finansów, mimo mających się ku końcowi prac parlamentarnych, zasygnalizowało, że świeże wyroby ciastkarskie mogą zostać objęte terminem ważności lub przydatności do spożycia wydłużonym do 30 – 40 dni. W świetle tej zapowiedzi ostateczny kształt regulacji dotyczących pieczywa jest także niepewny.
Jak się do tych zmian odnoszą przepisy unijne?
Wprowadzając zmiany w zasadach opodatkowania wyrobów piekarniczych i ciastkarskich, ustawodawca zapomina o wytycznych, jakie w tym zakresie nakłada na niego prawo wspólnotowe. Wzrost stawek VAT na wyroby piekarnicze i ciastkarskie inne niż świeże jest tłumaczony promocją spożycia produktów świeżych. Przez zróżnicowanie stawki VAT ustawodawca niewątpliwie oddziałuje na rynek: wspiera sprzedaż i spożycie określonych produktów kosztem innych. Stawka VAT pełni w tym przypadku rolę zakazanego instrumentu polityki handlowej. Producenci wyrobów piekarniczych i ciastkarskich na podstawie prawa wspólnotowego mogą wykazywać, że zmiany te są względem nich nieskuteczne, a ich wyroby są opodatkowane tak samo, jak wyroby spełniające warunek 14 dni. Dodatkowe argumenty za takim stanowiskiem wynikają z Dyrektywy VAT 112. W świetle jej regulacji taka dyskryminacja jest nie do utrzymania. Skutek w tym przypadku jest podobny do wspomnianego: podatnicy opierając się bezpośrednio na dyrektywie, mogą wykazywać, że ich obrót jest opodatkowany obniżoną stawką VAT, również dla asortymentu produktów, dla których termin minimalnej trwałości lub przydatności do spożycia przekracza 14 dni.