Na skutek różnego rodzaju okoliczności zobowiązanie do uiszczenia należności za dostarczony towar czy wykonaną usługę przedawnia się. Kiedy do takiego przedawnienia dojdzie?
Przedsiębiorcy poszukując nowych rynków zbytu podejmują współpracę z podmiotami mającymi swoją siedzibę lub miejsce zamieszkania poza Polską. Na skutek różnego rodzaju okoliczności zobowiązanie do uiszczenia należności za dostarczony towar czy wykonaną usługę przedawnia się. Kiedy do takiego przedawnienia dojdzie?
Do określenia momentu, w którym zobowiązanie zagraniczne można uznać za przedawnione, nie stosuje się przepisów polskich. Zgodnie z art. 13 ustawy – Prawo prywatne międzynarodowe (Dz.U. z 1965 r. nr 46, poz. 290 z późn. zm.) przedawnienie roszczenia podlega prawu właściwemu dla tego roszczenia. Jednocześnie strony mogą poddać swe stosunki w zakresie zobowiązań umownych wybranemu przez siebie prawu, jeżeli pozostaje ono w związku z zobowiązaniem.
Ponadto, jeżeli strony nie mają siedziby albo miejsca zamieszkania w tym samym państwie i nie dokonały wyboru prawa, stosuje się do zobowiązań z umowy o dzieło, umowy-zlecenia, umowy agencyjnej, umowy komisu, umowy przewozu, umowy spedycji, umowy przechowania, umowy składu – prawo państwa, w którym w chwili zawarcia umowy ma siedzibę albo miejsce zamieszkania przyjmujący zamówienie, przyjmujący zlecenie, agent, komisant, przewoźnik, spedytor, przechowawca lub przedsiębiorstwo składowe.
Jakie przepisy zastosować, gdy przedsiębiorcy nie określili tego w umowie?
Jeżeli polski przedsiębiorca oraz zagraniczny kontrahent nie zapisze w zawartej umowie, że prawem właściwym w odniesieniu do zobowiązań wynikających z tej umowy jest prawo polskie, to okres upływu terminu przedawnienia należy określać na podstawie przepisów prawa właściwego dla podmiotu zagranicznego.
Czy przedawnienie będzie miało jakieś skutki podatkowe?
Zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 6 ustawy o PIT (analogicznie art. 12 ust. 1 pkt 3 ustawy o CIT) do przychodów należy zaliczyć również wartość umorzonych lub przedawnionych zobowiązań, w tym z tytułu zaciągniętych kredytów (pożyczek), z wyjątkiem umorzonych pożyczek z Funduszu Pracy. Przedawnione zobowiązania należy więc traktować jak przychód. Oznacza to, że z dniem upływu terminu przedawnienia zobowiązań przedsiębiorcy wobec kontrahenta zagranicznego z tytułu wykonanych na rzecz tego przedsiębiorcy usług lub dostarczonych towarów, wartość tych zobowiązań stanie się dla przedsiębiorcy przychodem, który będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem dochodowym.
W przypadku wszelkich podmiotów prawnych, spółek prawa handlowego nieposiadających osobowości prawnej (np. spółki partnerskie, komandytowe czy jawne), jak i zwykłych osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą wartość przedawnionych zobowiązań będzie powiększać przychód wspólników tych spółek.