EWA OPALIŃSKA o rozliczeniach przedsiębiorców - Przedsiębiorcy coraz częściej korzystają z cash poolingu, który pozwala na znaczne oszczędności wynikające z łatwego dostępu do finansowania w ramach grupy kapitałowej.
ROZMOWA
EWA MATYSZEWSKA:
Czy podatnicy stosują cash pooling jako sposób zarządzania środkami finansowymi w ramach grupy kapitałowej?
EWA OPALIŃSKA:*
Tak, w ostatnim czasie zauważamy bardzo duże zainteresowanie wdrażaniem schematów opartych w szczególności na tzw. zero-balancing cash pooling. Schemat ten polega na koncentrowaniu nadwyżek pieniężnych poszczególnych uczestników na wspólnym rachunku bankowym należącym do pool leadera i zarządzaniu nimi poprzez pokrywanie debetowych sald występujących u konkretnych uczestników w danym cyklu rozliczeniowym. Wynikiem tych operacji jest zerowanie sald poszczególnych uczestników cash poolingu w przyjętym cyklu rozliczeniowym (zwykle w każdym dniu roboczym).
Jakie są zalety wdrożenia cash poolingu?
Jako główną zaletę cash poolingu można wymienić zwiększenie efektywności zarządzania środkami finansowymi poszczególnych spółek w grupie kapitałowej przez optymalne wykorzystanie ich nadwyżek pieniężnych oraz zminimalizowanie kosztów finansowania działalności gospodarczej spółek o dużych potrzebach inwestycyjnych. Schemat cash poolingu pozwala zatem na wygenerowanie znacznych oszczędności wynikających z odformalizowanego i łatwego dostępu do finansowania w ramach grupy kapitałowej. Ponadto konsolidacja sald uczestników cash poolingu umożliwia również wynegocjowanie z bankiem korzystniejszego oprocentowania dla spółek z grupy.
Czy wdrożenie struktur cash poolingu napotyka na trudności w zakresie oceny ich skutków podatkowych przez organy podatkowe?
Organy podatkowe od kilku lat wydają korzystne interpretacje podatkowe w zakresie oceny skutków podatkowych struktur cash poolingu. Potwierdzają w nich m.in. brak opodatkowania transferów środków pieniężnych pomiędzy uczestnikami a pool leadrem podatkiem od czynności cywilnoprawnych, brak ograniczeń związanych z wliczaniem odsetek płaconych na rzecz pool leadera w koszty podatkowe, potwierdzenie poglądu, że uczestnicy cash poolingu w związku z transferami środków pieniężnych w ramach struktury nie świadczą usług opodatkowanych VAT.
Sytuacja od strony kwalifikacji podatkowej cash poolingu jest zatem bardzo korzystna, zachęca do wdrażania tych rozwiązań i stanowi rodzaj optymalizacji podatkowej.



Czy wypłata odsetek w ramach cash poolingu na rzecz pool leadera będącego nierezydentem podlega podatkowi u źródła?
Wszystko zależy od treści umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartej pomiędzy Polską a krajem rezydencji podatkowej pool leadera. Jeżeli umowa ta w artykule dotyczącym opodatkowania odsetek przewiduje tzw. klauzulę beneficial owner, czyli zastosowanie umowy wyłącznie do wypłat odsetek na rzecz osoby rzeczywiście do nich uprawnionej, wypłata odsetek na rzecz pool leadera nie powinna być obciążona podatkiem u źródła wynikającym z tej umowy.
Jak do tej kwestii odnoszą się organy podatkowe?
Zgodnie z poglądem powszechnie dominującym wśród organów podatkowych pool leader nie jest osobą rzeczywiście uprawnioną do odsetek przekazywanych od uczestników, skoro występuje w schemacie wyłącznie jako pośrednik przekazujący te odsetki ostatecznemu odbiorcy (innemu uczestnikowi cash poolingu) uprawnionemu do lokowania nadwyżek pieniężnych. W tej sytuacji należałoby zastosować odpowiednią umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania w zależności od rezydencji podatkowej uczestnika będącego rzeczywistym odbiorcą odsetek. W praktyce może to prowadzić do komplikacji związanych z koniecznością identyfikacji uczestnika będącego rzeczywistym odbiorcą odsetek.
Dlatego schematy zero-balancing cash pooling są bardzo często planowane tak, aby uczestnikami były wyłącznie spółki z grupy będące polskimi rezydentami podatkowymi. W tej sytuacji nie ma konieczności rozliczania podatku u źródła.
A co z umowami o unikaniu podwójnego opodatkowania, w których nie ma tzw. klauzuli beneficial owner?
W tym przypadku nie ma znaczenia, czy pool leader jest rzeczywistym odbiorcą odsetek. Podatek u źródła należy pobrać, o ile tak wynika z zapisów konkretnej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartej przez Polskę z krajem rezydencji podatkowej pool leadera. Wniosek ten potwierdził Wojewódzki Sąd Administracyjny w niedawnym wyroku z 24 marca 2010 r. (sygn. akt III SA/Wa 2055/09).
*Ewa Opalińska
doradca podatkowy w kancelarii Gide Loyrette Nouel