Trzy pytania do MACIEJA GRELI, doradcy podatkowego w kancelarii Gide Loyrette Nouel, nominowanego do nagrody Prawnik Roku Pro Bono 2010 - Wyrok NSA co prawda formalnie nie wiąże organów podatkowych w innych sprawach, jednak poprzez siłę oddziaływania autorytetu tego sądu powinien wpływać na sposób dokonywania przez organy podatkowe wykładni art. 8 ust. 2 ustawy o VAT, w kontekście nieodpłatnego świadczenia pomocy prawnej przez kancelarie.
EWA MATYSZEWSKA
Naczelny Sąd Administracyjny wydał ostatnio wyrok w sprawie VAT od nieodpłatnych usług doradztwa prawnego pro bono. Jakich argumentów użył NSA?
MACIEJ GRELA
W uzasadnieniu wyroku z 23 marca 2010 r. (sygn. akt I FSK 326/09) NSA uznał, że WSA popełnił błąd, nie odnosząc się do meritum sprawy, tj. rozstrzygnięcia, czy świadczenie usług nieodpłatnego doradztwa prawnego związane z budowaniem dobrego wizerunku kancelarii oraz wywieraniem pozytywnego wpływu na jej klientów jest związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa kancelarii. W ustnym uzasadnieniu przedstawionym po ogłoszeniu wyroku wskazał, że taki związek istnieje, a tym samym nieodpłatne świadczenie usług prawnych pro bono nie powinno podlegać VAT.
Czy wyrok ten stanowi przełom w orzecznictwie?
Owszem. Wyrok NSA co prawda formalnie nie wiąże organów podatkowych w innych sprawach, jednak poprzez siłę oddziaływania autorytetu tego sądu powinien wpływać na sposób dokonywania przez organy podatkowe wykładni art. 8 ust. 2 ustawy o VAT, w kontekście nieodpłatnego świadczenia pomocy prawnej przez kancelarie. Wyrok ten stanowi sygnał dla organów podatkowych, że w analogicznych sprawach sądy administracyjne będą opierać się na stanowisku wyrażonym w tym zakresie przez NSA. W rezultacie próby zajmowania przez organy dotychczasowego niekorzystnego dla podatników stanowiska będą kwestionowane na etapie postępowania sądowo-administracyjnego.
Jak orzeczenie NSA wpłynie na świadczenie bezpłatnych usług prawnych?
Wyrok ten wpisuje się w szerszy kontekst działań kancelarii prawnych, ekspertów podatkowych i pozarządowych organizacji non profit na rzecz uproszczenia procedur i zredukowania ciężarów podatkowych związanych z nieodpłatnym niesieniem pomocy potrzebującym. Orzeczeniem tym NSA udowodnił, że możliwe jest racjonalne podejście do prawa podatkowego, które będzie tego rodzaju działalność wspierać, a nie w niepotrzebny sposób paraliżować. Wyrok ten może pozytywnie wpłynąć na stanowisko tych kancelarii, które dotychczas wahały się z udzielaniem pomocy prawnej pro bono lub ukrywały taką działalność ze względu na związane z tym ryzyko podatkowe.