Rozmowa z GRAŻYNĄ NASIEROWSKĄ, sędzią WSA - Doradcy podatkowi mogą udzielać dalszych pełnomocnictw innym doradcom, gdy upoważni ich do tego podatnik.
ŁUKASZ ZALEWSKI
Sądy dopuszczają do uczestnictwa w rozprawie doradców podatkowych, którzy posiadają pełnomocnictwo od innego doradcy. Kiedy doradcy mogą udzielać takiego pełnomocnictwa?
GRAŻYNA NASIEROWSKA*
Mogą, ale muszą to wyraźnie zastrzec w pełnomocnictwie, którego udziela strona. Należy mieć na uwadze, że w ustawie o doradztwie podatkowym nie zamieszczono żadnych przepisów dopuszczających udzielania dalszego pełnomocnictwa. Jednak z przepisów ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi wynika, że pełnomocnictwo ogólne lub do prowadzenia poszczególnych spraw obejmuje z samego prawa umocowanie do udzielania dalszego pełnomocnictwa na zasadach określonych w odrębnych przepisach (art. 39 pkt 2). W mojej ocenie odrębnymi przepisami jest nie tylko ustawa o doradztwie podatkowym, ale także przepisy kodeksu cywilnego.
O czym zatem powinni pamiętać doradcy podatkowi, którzy chcą zastąpić innych doradców?
Przepisy kodeksu cywilnego i ustawy o doradztwie podatkowym powinny być interpretowane w sposób mający na celu ochronę mocodawcy przed ustanawianiem dalszych pełnomocnictw bez jego zgody. Zatem, jeśli z dostarczonego do sądu pełnomocnictwa nie wynika możliwość ustanowienia substytucji, sąd wzywa substytuta do przedłożenia pełnomocnictwa od strony i z reguły odracza termin publikacji orzeczenia. Do sądu należy też każdorazowa ocena, czy przedłożone pełnomocnictwo jest prawidłowe, czy osoby, które podpisały pełnomocnictwo były uprawnione do ustanowienia pełnomocnictwa (np. w przypadku osób prawnych niezbędny jest aktualny odpis z KRS).



Czy do każdego rodzaju postępowania doradca musi przedłożyć oddzielne pełnomocnictwo?
Zakres pełnomocnictwa jest przedmiotem umowy między podatnikiem i pełnomocnikiem. Sąd ocenia każdorazowo treść pełnomocnictwa, czy obejmuje ono tylko i wyłącznie postępowanie podatkowe, czy tylko i wyłącznie postępowanie przed wojewódzkim sądem administracyjnym, czy jest to upoważnienie do wniesienia i sporządzenia skargi kasacyjnej, czy też do wniesienia i sporządzenia zażalenia. Każdorazowo też sąd wzywa do przedstawienia stosownych pełnomocnictw (postępowanie kasacyjne i zażaleniowe jest odrębnym postępowaniem).
Czy w pełnomocnictwie należy zaznaczyć, w jakim sądzie pełnomocnik może podejmować działania?
Treść pełnomocnictwa powinna wskazywać nie tylko sprawę czy rodzaj czynności do podejmowania których pełnomocnik jest umocowany, ale także sąd, przed którym pełnomocnik ten może czynności tych w tej sprawie dokonywać. Zwrócił na to uwagę NSA w wyroku z 26 października 2009 r. (sygn. akt II FSK 1992/08). W sprawie rozpatrzonej przez NSA doradca podatkowy nie złożył do akt sprawy pełnomocnictwa uprawniającego go do reprezentowania spółki w postępowaniu przed wojewódzkim sądem administracyjnym.
Jakie były konsekwencje tego uchybienia formalnego?
Sąd odrzucił skargę, a NSA, wobec braku usprawiedliwionych zarzutów skargi kasacyjnej postanowił ją oddalić. Warto też odnotować ostatni wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (ETS) z 3 grudnia 2009 r. (sprawa C-433/08), który ukazuje znaczenie pełnomocnika w postępowaniu podatkowym.
Dlaczego jest to istotny wyrok?
W orzeczeniu Trybunał stwierdził, że ósma dyrektywa nie przewiduje wyraźnie możliwości wyznaczenia pełnomocnika. ETS wyjaśnił jednak, że oznacza to tylko tyle, że ósma dyrektywa nie wyklucza możliwości ustanowienia pełnomocnika. W rezultacie tych ustaleń Trybunał uznał, że wniosek o zwrot VAT zgodny ze wzorem znajdującym się w załączniku A do ósmej dyrektywy może zostać podpisany przez pełnomocnika.
*Grażyna Nasierowska
sędzia, przewodnicząca III Wydziału Orzeczniczego Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie