ROZMOWA z RAFAŁEM GARBARZEM, menedżerem w Ernst & Young - Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania obejmują spektrum dochodów. Te, które nie są wprost w nich wymienione, też podlegają opodatkowaniu.
EWA MATYSZEWSKA
Nowa umowa z Finlandią, nad którą właśnie pracuje Sejm, nie zawiera przepisów o opodatkowaniu dochodów uzyskanych z wolnych zawodów. Co to będzie oznaczać w praktyce?
RAFAŁ GARBARZ
Zasadniczo umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania zawierane przez Polskę opracowane są na podstawie Modelowej Konwencji Podatkowej OECD. Treść tego dokumentu wraz z komentarzem zmienia się na przestrzeni lat i jest dostosowywana, z uwzględnieniem doświadczeń w stosowaniu przepisów, do nowych okoliczności wynikających ze zmieniającej się sytuacji rynkowej.
Artykuł dotyczący opodatkowania wolnych zawodów i innej działalności o samodzielnym charakterze został usunięty z konwencji w 2000 roku. Decyzja ta została podjęta ze względu na fakt, że nie znaleziono istotnego powodu, aby różnicować opodatkowanie dochodów z tytułu takiej działalności (art. 14 Konwencji Modelowej) i działalności przedsiębiorstw (art. 7 Konwencji Modelowej). Dodatkowo w stosowaniu obydwu artykułów niekiedy pojawiały się wątpliwości, który z nich brać pod uwagę przy konkretnej kategorii dochodów. Stwierdzono, że pojęcia istotne dla obydwu przepisów (tj. zakład w przypadku działalności przedsiębiorstw oraz stała placówka dla wolnych zawodów i innej działalności o samodzielnym charakterze) są koncepcyjnie podobne.
Czyli wolny zawód traktowany jest tak jak firma?
Tak. Zgodnie z komentarzem do Konwencji Modelowej dochody z tytułu wolnych zawodów i innej działalności o samodzielnym charakterze powinny być rozpatrywane w odniesieniu do artykułu regulujące- go opodatkowanie zysków przedsiębiorstw (tj. art. 7 Konwencji Modelowej).



Ale w niektórych umowach zawartych przez Polskę jest rozdział poświęcony wolnym zawodom.
To prawda. W przypadku umów o unikaniu podwójnego opodatkowania zawieranych przez Polskę odrębny artykuł dotyczący opodatkowania wolnych zawodów pojawia się w starszych umowach, np. z Węgrami, Ukrainą, USA. Z kolei, co do zasady, nowsze umowy nie zawierają już w tym względzie odrębnych regulacji, np. umowa z Wielką Brytanią, Nową Zelandią.
Jak jest z innymi rodzajami dochodów w umowach podatkowych?
Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania starają się objąć szeroki katalog dochodów. W ich treści najczęściej pojawiają się dochody z nieruchomości, zyski przedsiębiorstw, odsetki, dywidendy, należności licencyjne, zyski majątkowe, dochody z pracy najemnej, wynagrodzenia członków rad nadzorczych i zarządów itd.
Oczywiście z praktycznego punktu widzenia może być trudne i niecelowe wymienianie odrębnie w umowie wszystkich rodzajów dochodów. Jednak nie oznacza to, że opodatkowanie dochodów niewskazanych bezpośrednio w umowie nie jest w ogóle w niej uregulowane.
To jak będą opodatkowane dochody, które w umowie międzynarodowej nie są wymienione?
Na gruncie umów funkcjonuje zasada dotycząca opodatkowania innych dochodów, niewymienionych bezpośrednio w kolejnych artykułach. Przykładowo, nie- które umowy wskazują, że dochody osoby mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w jednym z umawia-jących się państw, bez względu na to gdzie są osiągane, nieobjęte postanowieniami artykułów umowy, podlegają opodatkowaniu tylko w tym państwie, gdzie osoba posiada miejsce zamieszkania lub siedzibę.
W sytuacji gdy umawiające się kraje przyznają prawo do opodatkowania dochodów również państwu jego źródła, zastosowanie będą miały przepisy dotyczące uniknięcia podwójnego opodatkowania. W zależności od brzmienia konkretnych umów podatnik uzyskujący taki dochód będzie mógł zwolnić go z opodatkowa- nia w kraju miejsca zamieszkania albo odliczyć odpowiednią część podatku zapłaconego w kraju źródła dochodu.