Rozmawiamy z TOMASZEM STANKIEM, doradcą podatkowym w Kancelarii Ożóg i Wspólnicy - Rekompensatą dla podatnika za nieterminowy zwrot podatku są odsetki w wysokości opłaty prolongacyjnej. Przyczyna opóźnienia nie może jednak leżeć po stronie podatnika.
ROZMOWA
● Ostatnia nowelizacja ustawy o VAT skróciła termin zwrotu nadwyżki podatku naliczonego do 60 dni. W jakich przypadkach zwrot VAT może nastąpić po upływie tego okresu?
– Uchybienie temu terminowi może mieć swoje źródło zarówno w nieprawidłowym funkcjonowaniu aparatu skarbowego, jak i w postępowaniu samego podatnika. O ile w tym pierwszym przypadku nie ma wątpliwości co do możliwości domagania się przez podatnika stosownych odsetek za opóźnienie, o tyle w pozostałym zakresie – a są to najczęstsze przypadki – wszystko zależy od konkretnej sytuacji, która powinna być dogłębnie wyjaśniona przez organ.
● Ale nagminną praktyką organów jest odwlekanie momentu zwrotu VAT wskutek inicjowania kontroli lub postępowania podatkowego...
– Tak. Takie sytuacje rzeczywiście są regułą. Są to działania prawidłowe tylko pod warunkiem, że organ podatkowy ma uzasadnioną wątpliwość, czy powinien nastąpić zwrot podatku naliczonego. Powzięcie wątpliwości w tym zakresie zobowiązuje nawet organ do weryfikacji rozliczeń podatnika. Niebezpieczeństwo dla podatników tkwi głównie w tym, że przepisy podatkowe nie wskazują, jak długo taka weryfikacja może trwać.
● Podatnik ma jednak możliwość domagania się odsetek, gdyby przeprowadzone przez organ czynności wykazały zasadność zwrotu podatku. Czy jest to wystarczające zabezpieczenie interesów podatnika?
– Jest to istotna gwarancja ochrony podatnika, ale wydaje się, że niewystarczająca. Nikt tak naprawdę nie jest w stanie określić w sposób jednoznaczny, co kryje się pod sformułowaniem o zasadności zwrotu podatku. Czy kilkuzłotowa pomyłka podatnika przy kwocie zwrotu na kilkaset tysięcy może pozbawiać prawa do odsetek od niezakwestionowanej części zwrotu? Ponadto w oczekiwaniu na należny zwrot podatku przedsiębiorca może przecież zaciągać zobowiązania i kwota podatku może być ważnym elementem dla ich wykonania. Odsetki nie zawsze są w stanie zrekompensować ewentualnych strat.
● Czy podatnik w celu uzyskania zwrotu podatku w terminie może złożyć zabezpieczenie?
– Bez wątpienia zwrot nadwyżki podatku naliczonego nad należnym nastąpi w terminie 60 dni w razie złożenia przez podatnika stosownego zabezpieczenia. Nie można jednak nie zauważyć, że wymagane ustawą o VAT formy zabezpieczenia, np. gwarancja bankowa, są kosztowne i nie każdy podatnik jest w stanie złożyć takie zabezpieczenie.
● W jakiej wysokości podatnik otrzyma odsetki w razie zwrotu podatku po terminie?
– Ustawa o VAT wskazuje, że wysokość odsetek z tego tytułu odpowiada wysokości opłaty prolongacyjnej, która wynosi połowę odsetek od zaległości podatkowej. W odróżnieniu od przepisów ustawy o VAT sprzed nowelizacji podatnikom został wytrącony ważny argument, na podstawie którego mogli się domagać odsetek w wysokości należnej od zaległości podatkowej, a więc dwukrotnie wyższej. Roszczenie takie powstawało w sytuacji, gdy zwrot następował po upływie 180 dni, co wcale nie było i chyba nie będzie sporadycznym przypadkiem. W poprzednim brzmieniu ustawa o VAT nie przewidywała możliwości weryfikowania rozliczeń ponad 180 dni. Praktyka organów wskazywała jednak na inną interpretację przepisów.