Rozmawiamy z GRZEGORZEM SYMOTIUKIEM, konsultantem w Grant Thornton Frąckowiak - Aby uznać, że pracownik - uczestnik imprezy osiągnął przychód podlegający PIT, muszą być spełnione dwa warunki: pracownik musi faktycznie otrzymać nieodpłatne świadczenia i musi istnieć możliwość ustalenia, jakiej wartości jest przysporzenie. Jeżeli jeden z warunków nie zostanie spełniony, nie ma podstaw do stwierdzenia, że pracownik osiągnął przychód podlegający PIT.
ROZMOWA
● Czy uczestnicząc w spotkaniu integracyjnym, pracownik otrzymuje od pracodawcy nieodpłatne świadczenie?
- Do pewnego momentu zarówno minister finansów, jak i wcześniej urzędy i izby skarbowe stały na stanowisku, że przy imprezach organizowanych dla pracowników nie jest możliwe ustalenie wartości otrzymanego przez pracownika przychodu z tytułu uczestnictwa w tego typu imprezie, a zatem pracodawca nie ma obowiązku ustalania z tego tytułu dochodu pracownika i uwzględniania go przy obliczaniu podatku.
● Rozumiem, że teraz minister zmienił zdanie.
- Mniej więcej od maja 2008 r. można zauważyć zmianę stanowiska w tym zakresie. Na przykład w interpretacji z 28 listopada 2008 r. (nr IPPB1/ 415-1085/08-2/ES) zdaniem ministra możliwe jest ustalenie wartości faktycznie otrzymanych przez danego pracownika świadczeń, ponieważ w przypadku organizowania spotkania integracyjnego nie ma przeszkód w ustaleniu, dla kogo jest impreza i kto brał w niej udział. Nieistotne jest, ile dana osoba skonsumowała potraw, gdyż koszty zakupu tych usług ponoszone są niezależnie od tego, czy pracownik skorzystał z nich w pełnym zakresie, czy nie.
● Jak obliczyć wartość świadczenia na jedną osobę?
- Zdaniem ministra wartość świadczenia należy obliczyć, dzieląc kwotę (wynikającą z wystawionych faktur i rachunków, które ma pracodawca) przez liczbę pracowników biorących udział w spotkaniu.
● Czy takie stanowisko jest prawidłowe?
- Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o PIT jednym z elementów przychodów ze stosunku pracy jest wartość pieniężna świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty. Ustawa nie precyzuje, co należy rozumieć przez nieodpłatne świadczenie, ograniczając się jedynie do wskazania sposobu i kryteriów ustalenia jego wartości. W wyroku z 18 kwietnia 2001 r. NSA stwierdził, że za uprawnione należy uznać odwołanie się do takiego rozumienia tego pojęcia, jakie nadawane jest mu w prawie cywilnym (sygn. akt SA/Sz 85/00).



● A jaka definicja znajduje się w prawie cywilnym?
- W myśl art. 353 kodeksu cywilnego świadczenie jest przedmiotem stosunku zobowiązaniowego i może ono polegać na działaniu lub zaniechaniu osoby zobowiązanej, a więc na określonym zachowaniu się, które ze strony zobowiązanego jest działaniem takim jak np. wykonanie usług, a także na takim zaniechaniu (nieczynieniu) jak niewykonywanie pewnych uprawnień lub czynności, znoszenie określonego zachowania się uprawnionego itp. Pogląd taki został też wyrażony przez NSA w wyroku z 22 marca 2001 r. (sygn. akt SA/Gd 2027/98) i w wyroku z 29 października 1999 r. (sygn. akt I SA/Gd 1290/98). W niektórych przypadkach można więc uznać, że pracownicy uczestniczący w imprezie integracyjnej korzystają z tzw. nieodpłatnego świadczenia.
● Czy zatem wartość świadczenia otrzymanego przez jednego pracownika należy obliczać zgodnie z wytycznymi ministra?
- Jak podkreśla się w orzecznictwie, w przypadku nieodpłatnych świadczeń muszą one zostać przez beneficjenta (np. pracownika) faktycznie otrzymane i konieczne jest, aby możliwe było ustalenie i przypisanie wartości tego świadczenia pracownikowi.
Na przykład WSA w Warszawie w wyroku z 20 sierpnia 2008 r. (sygn. akt III SA/Wa 625/2008) wskazał, że aby pieniądze i wartości pieniężne mogły być traktowane jako przychód, wystarczy, by były postawione do dyspozycji podatnika, natomiast żeby świadczenia w naturze i inne nieodpłatne świadczenia były uznane za przychód, konieczne jest otrzymanie tych świadczeń, a także w przypadku świadczeń nieodpłatnych opodatkowaniu może podlegać tylko przychód rzeczywiście otrzymany, a nie możliwy do otrzymania (wartość otrzymanego świadczenia, a nie możliwość skorzystania z świadczenia). Podobne stanowisko zajął WSA w Warszawie w wyroku z 10 grudnia 2007 r. (sygn. akt III Sa/Wa 1302/2007).
● Jak się do tego ma stanowisko ministra?
- W powołanej interpretacji z 28 listopada 2008 r. (sygn. nr IPPB1/415-1085/08-2/ES) minister stwierdził, że możliwe jest ustalenie wartości faktycznie otrzymanych przez danego pracownika świadczeń, ponieważ w przypadku organizowania spotkania integracyjnego nie ma przeszkód w ustaleniu, dla kogo jest impreza i kto brał w niej udział.
● Ale to prawda.
- Fakt, że w spotkaniu uczestniczy określona liczba osób, nie oznacza, że każdy skorzysta dokładnie w takim samym zakresie z przygotowanych świadczeń (np. posiłki, napoje). Każdy pracownik może skorzystać ze świadczeń w zupełnie innym zakresie (a niektórzy w ogóle). Aby ustalić przychód, należałoby dokładnie przeanalizować, który uczestnik i w jakim zakresie skorzystał np. z przygotowanych posiłków. W związku z tym teza ministra nie jest prawidłowa.