Podatnik, który był zameldowany w sprzedawanym mieszkaniu lub domu przez co najmniej 12 miesięcy, może przy zbyciu nieruchomości skorzystać z ulgi meldunkowej. O takim rozliczeniu transakcji trzeba będzie powiadomić urząd skarbowy.
Podatnik, który sprzedaje nieruchomość lub prawo majątkowe związane z nieruchomością przed upływem pięciu lat, licząc od momentu ich nabycia, od takiej transakcji zapłaci podatek dochodowy od osób fizycznych. W zależności od momentu nabycia podatek ten wyniesie albo 10 proc. od przychodu, gdy sprzedawana jest nieruchomość kupiona do końca 2006 roku, albo 19 proc. od dochodu, gdy podatnik będzie zbywał nieruchomość nabytą od 1 stycznia 2007 r.

Prawo do ulgi

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przewidują pewne ulgi, z których można skorzystać przy sprzedaży nieruchomości. Jedną z takich ulg jest ulga meldunkowa. I tu od razu ważna uwaga: ulga meldunkowa ma zastosowanie tylko do sprzedaży nieruchomości nabytych od 1 stycznia 2007 r. Co ważne, to niejedyne ograniczenie czasowe w tym zakresie. Od 1 stycznia 2009 r. zniknie z przepisów ustawy o PIT ulga meldunkowa, ale zostanie ona zachowana na zasadach praw nabytych. Oznacza to, że podatnicy, którzy nabędą prawo do tej ulgi do 31 grudnia 2008 r. - tj. jeśli nabędą nieruchomość i zameldują się w niej na pobyt stały przed końcem 2008 roku - będą mogli nadal korzystać z tego zwolnienia podatkowego również w 2009 roku i latach następnych.
Wszystkie te ograniczenia prowadzą do jednego, ale istotnego wniosku - ulga meldunkowa przysługuje po spełnieniu ustawowych warunków tylko przy sprzedaży nieruchomości nabytych w okresie od 1 stycznia 2007 r. do 31 grudnia 2008 r.
PRZYKŁAD: SPRZEDAŻ GRUNTU PRZY ULDZE MELDUNKOWEJ
Czy podatnik sprzedając nieruchomość wraz z gruntem będzie mógł skorzystać z ulgi meldunkowej w PIT?
Zgodnie z przepisami ustawy o PIT podatnik może skorzystać z ulgi meldunkowej przy sprzedaży nieruchomości, jeśli był w niej zameldowany przez co najmniej 12 miesięcy na pobyt stały. Ponadto podatnik musi zawiadomić urząd skarbowy o korzystaniu z tej ulgi podatkowej. Co istotne przepisy ustawy o PIT przy uldze meldunkowej nie odnoszą się do sprzedaży gruntów. Licznie natomiast w tym zakresie wypowiadały się organy podatkowe w wydawanych interpretacjach. Zgodnie z tymi interpretacjami ulgą meldunkową objęty jest wyłącznie dochód ze sprzedaży budynku mieszkalnego. Przedmiotowe zwolnienie nie obejmuje przychodów z odpłatnego zbycia gruntów, zarówno tych, które stanowią odrębny przedmiot własności (prawo wieczystego użytkowania gruntu), jak i gruntów trwale związanych z budynkami, stanowiących część składową nieruchomości. Oznacza to, że dochód ze sprzedaży gruntu lub udziału w gruncie związanego z lokalem podlega opodatkowaniu PIT.

Zwolnienie z podatku

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 126 ustawy o PIT wolne od podatku dochodowego są m.in. przychody uzyskane z odpłatnego zbycia:
• budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku,
• lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu,
• spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie,
• prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie
- jeżeli podatnik był zameldowany w budynku lub lokalu na pobyt stały przez okres nie krótszy niż 12 miesięcy przed datą zbycia.
W konsekwencji podatnik, który chce skorzystać z ulgi meldunkowej, musi spełnić cztery ważne warunki. Po pierwsze, musiał lub musi kupić nieruchomość w okresie między 1 stycznia 2007 r. a 31 grudnia 2008 r. Po drugie, powinien zameldować się w mieszkaniu lub domu na co najmniej 12 miesięcy na pobyt stały przed datą zbycia. Po trzecie, musi być właścicielem mieszkania lub domu. Po czwarte, musi we właściwym urzędzie skarbowym złożyć oświadczenie, że spełnia warunki do zwolnienia.
Co ważne, ulga meldunkowa ma zastosowanie do obojga małżonków.
Ważne!
Podatnicy, którzy nabędą prawo do ulgi meldunkowej do końca 2008 roku, będą mogli z niej skorzystać również wtedy, gdy sprzedaż nieruchomości nastąpi w kolejnych latach

Liczenie zameldowania

Po wprowadzeniu ulgi meldunkowej od 1 stycznia 2007 r., pojawiły się liczne wątpliwości, jak prawidłowo liczyć okres zameldowania potrzebny do skorzystania z tego zwolnienia - czy meldunek należy liczyć od momentu zakupu nieruchomości czy od dnia faktycznego zameldowania. Wątpliwości po roku obowiązywania nowych przepisów rozwiał minister finansów, wydając ogólną interpretację podatkową w tym zakresie.
Zgodnie z tą interpretacją (nr DD2/033/0557/SKT/ 07/1682) resort finansów wyjaśnił, że warunkiem zwolnienia od podatku dochodowego przychodów uzyskanych z odpłatnego zbycia nieruchomości jest zameldowanie podatnika w zbywanym budynku lub lokalu na pobyt stały przez okres nie krótszy niż 12 miesięcy przed datą zbycia. Przepis ten nie określa daty, od której należy liczyć okres zameldowania, nie uzależnia zameldowania, a tym samym prawa do zwolnienia, od posiadania tytułu własności do nieruchomości lub lokalu, lecz stanowi, że istotny jest fakt zameldowania podatnika na pobyt stały w zbywanym lokalu czy też budynku przez wskazany okres.
PRZYKŁAD: LICZENIE 12-MIESIĘCZNEGO MELDUNKU
Od 27 lipca 2006 r. podatnik jest nieprzerwanie zameldowany na pobyt stały w lokalu mieszkalnym, stanowiącym własność jego rodziców. Rodzice zamierzają przekazać mu własność tego lokalu w darowiźnie w 2008 roku. Czy późniejsza sprzedaż tego mieszkania będzie korzystać z ulgi meldunkowej?
Z ulgi meldunkowej może skorzystać podatnik, który był zameldowany w zbywanym budynku lub lokalu mieszkalnym w okresie nieprzypadającym bezpośrednio przed dniem zbycia. Zatem każdy roczny okres zameldowania uprawnia do tego zwolnienia. Co ważne, żaden przepis nie uzależnia obowiązku zameldowania od posiadania tytułu własności do lokalu. Nie jest więc konieczne, by podatnik był właścicielem nieruchomości przez cały wymagany okres. Istotny jest tu tylko sam fakt zameldowania na pobyt stały w danym lokalu czy budynku, natomiast istniejące stosunki własnościowe przypadające na okres 12 miesięcy pozostają bez wpływu na możliwość skorzystania ze zwolnienia.
W konsekwencji dochód uzyskany przez podatnika ze sprzedaży nieruchomości, którą otrzyma od rodziców w drodze darowizny, będzie korzystał ze zwolnienia z 19-proc. podatku dochodowego od osób fizycznych, pod warunkiem że podatnik złoży oświadczenie o spełnieniu warunków do skorzystania ze zwolnienia w wymaganym terminie.
Według MF na gruncie polskiego systemu prawa, a w szczególności prawa podatkowego, można mówić o zasadzie pierwszeństwa wykładni językowej. Posługując się jedną z reguł tej wykładni można stwierdzić, że skoro przepis nie precyzuje, czy okres zameldowania rozpoczyna się od 1 stycznia 2007 r. albo od dnia nabycia nieruchomości lub prawa - to zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 126 ustawy o PIT określającym zasady korzystania z ulgi meldunkowej przyjąć należy, że obejmuje (co najmniej) 12 miesięcy wstecz od daty ich zbycia.
Tym samym należy uznać, że dzień 1 stycznia 2007 r. nie wywiera bezpośredniego wpływu na liczenie okresu zameldowania. 1 stycznia 2007 r. to data wejścia w życie przepisów wprowadzających nowe zwolnienie. Z przepisów ustawy z 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw nie wynika, że od tej daty należy liczyć 12-miesięczny okres zameldowania. Ustawodawca w przejściowym przepisie art. 7 ust. 1 powołanej nowelizacji również nie zawarł nakazu obliczania okresu zameldowania począwszy od 1 stycznia 2007 r.
W tej sytuacji zasadne jest, że do 12-miesięcznego okresu zameldowania podatnika na pobyt stały wlicza się okres zameldowania zarówno przed 1 stycznia 2007 r., jak i przed datą nabycia nieruchomości.
PRZYKŁAD: OKRES JAKIEGOKOLWIEK ZAMELDOWANIA
Podatniczka stała się właścicielem nieruchomości w 2008 roku. Czy sprzedając to mieszkanie nabyte w drodze spadku przed upływem 12 miesięcy od obecnego zameldowania podatniczka będzie mogła skorzystać z ulgi meldunkowej, pod warunkiem złożenia oświadczenia o zbyciu nieruchomości oraz zameldowaniu w niej w latach 1963-1992?
Skorzystanie z ulgi meldunkowej uzależnione jest od spełnienia łącznie dwóch warunków: okres zameldowania w zbywanej nieruchomości nie może być krótszy niż 12-miesięczny przed datą zbycia; konieczne jest terminowe złożenie oświadczenia o spełnieniu warunków do zwolnienia.
Jeżeli zatem zostaną spełnione te warunki, podatniczce przysługuje prawo do zwolnienia przychodu ze sprzedaży udziału w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego.
Podatniczka w mieszkaniu była zameldowana na pobyt stały od 1963 do 1992 roku, a więc powyżej 12 miesięcy, co oznacza, że spełnia warunek 12-miesięcznego okresu zameldowania. Fakt ponownego zameldowania podatniczki po objęciu własności pozostaje bez wpływu na prawo do ulgi.

Oświadczenie o uldze

Podatnik, który sprzedaje nieruchomość i korzysta z ulgi meldunkowej musi złożyć w urzędzie skarbowym oświadczenie, że spełnia warunki do tego zwolnienia. Przepisy ustawy o PIT przewidują, że takie zawiadomienie podatnik musi złożyć w ciągu 14 dni od momentu zbycia nieruchomości. Jednak minister finansów przedłużył termin na składanie tych oświadczeń. Dla rozliczenia nieruchomości sprzedanych w 2008 roku termin ten upłynie 30 kwietnia 2009 r., czyli ostatniego dnia przewidzianego dla rozliczenia PIT za 2008 rok.
Również przepisy przejściowe do nowelizacji ustawy o PIT wydłużają ten termin i przewidują, że oświadczenia o uldze meldunkowej podatnicy składają do 30 kwietnia roku następnego po roku, którego dotyczy rozliczenie, a więc również tego, w którym sprzedawana jest nieruchomość.
Warto wiedzieć, że nie przewidziano specjalnego formularza na sporządzenie oświadczenia o uldze meldunkowej. Wystarczy więc, że podatnik napisze pismo zaadresowane do naczelnika urzędu skarbowego, w którym poinformuje, że korzysta z ulgi meldunkowej, bo w sprzedawanej nieruchomości był zameldowany ponad 12 miesięcy. Trzeba pamiętać, aby w takim piśmie podać swoje dane: imię, nazwisko, adres i NIP, oraz go podpisać. Warto dołączyć zaświadczenie z urzędu miasta lub gminy, w którym będzie potwierdzenie okresu zameldowania w sprzedawanym mieszkaniu lub domu. Zaświadczenie takie będzie dodatkowym dokumentem potwierdzającym prawo do ulgi w PIT, choć jego przedstawienie fiskusowi nie jest obowiązkowe. Nie wymagają tego żadne przepisy.
Podstawa prawna
• Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
• Rozporządzenie ministra finansów z 2 kwietnia 2008 r. w sprawie przedłużenia terminu do złożenia oświadczenia o spełnieniu warunków do zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych przychodów uzyskanych z odpłatnego zbycia nieruchomości i określonych praw majątkowych (Dz.U. nr 59, poz. 361).