Podejście fiskusa i sądów do podatkowego traktowania wydatków poniesionych przez spółkę na rzecz udziałowca jest coraz bardziej restrykcyjne. W szczególności chodzi o odsetki od pożyczek zaciągniętych na finansowanie tych wydatków. Czy są one kosztem uzyskania przychodów?
Kilka lat temu ukształtowała się sądowa linia orzecznicza, zgodnie z którą odsetki od pożyczek zaciągniętych przez spółkę w związku z umorzeniem jej udziałów, nie są kosztem uzyskania przychodów. Uznano, że spłata roszczenia z tego tytułu nie ma związku z przychodami spółki, a zatem odsetki zaciągnięte na tę okoliczność nie są potrącalne. Brakowało tu jednak spójności, gdyż ani urzędy, ani sądy nie kwestionowały potrącalności odsetek od pożyczek zaciągniętych na potrzeby sfinansowania dywidendy. Trudno było wskazać, dlaczego te dwie sprawy traktowane były odmiennie.
Wydaje się jednak, że orzecznictwo zmierza w kierunku ujednolicenia wykładni w tym zakresie. Nie jest to jednak dobra wiadomość dla podatników. NSA w uchwale z 12 grudnia 2011 r. w składzie siedmiu sędziów uznał, że odsetki od pożyczki na wypłatę dywidendy nie są kosztem uzyskania przychodów (sygn. akt II FPS 2/11). Sąd stwierdził, że wypłata dywidendy nie ma związku z przychodem spółki. Co więcej, sąd odrzucił argument, że zaciągnięcie pożyczki jest w gruncie rzeczy formą zachowania źródła przychodu, gdyż wypłata dywidendy ze środków spółki skutkowałaby albo pogorszeniem jej płynności, albo koniecznością zbycia aktywów.
Trudno się pogodzić z taką argumentacją z kilku powodów. Po pierwsze, realizacja postanowień kodeksu spółek handlowych (k.s.h.) jest warunkiem, aby spółka mogła zgodnie z prawem prowadzić działalności i osiągać przychody. Po drugie, przepisy k.s.h. dają wspólnikom prawo podjęcia decyzji o wypłacie dywidendy i spółka musi ją wypełnić. Po trzecie, zaciągnięcie pożyczki na sfinansowanie wypłaty dywidendy jest następstwem objęcia spółki reżimem k.s.h., umożliwiającym osiąganie przez spółkę przychodów. W konsekwencji związek pomiędzy pożyczką i przychodami spółki istnieje.