Zdarza się, że po likwidacji spółki osobowej środki trwałe przejmują jej wspólnicy. Jak ustalić wartość początkową składnika majątku w przypadku, gdy będzie on wykorzystywany w działalności prowadzonej przez byłego wspólnika?
W razie zmiany formy prawnej, a także połączenia albo podziału, wartość początkową środków trwałych ustala się w wysokości wartości początkowej określonej w ewidencji podmiotu o zmienionej formie prawnej, podzielonego albo połączonego, co wynika z art. 22g ust. 12 ustawy o PIT (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 361 z późn. zm.). Od 1 stycznia 2011 r. zasadę tę stosuje się odpowiednio do spółek niebędących osobami prawnymi, co budzi pewne wątpliwości w praktyce. Przykładem jest sprawa wspólnika likwidowanej spółki jawnej, której środki trwałe miały być przekazane wspólnikom proporcjonalnie do ich udziałów. Uzyskany środek trwały miał służyć jednemu ze wspólników do wykonywania jednoosobowej działalności gospodarczej. Organ podatkowy uznał, że wartość początkowa składnika majątku powinna zostać określona zgodnie ze wskazanym przepisem, a więc należy go amortyzować na zasadzie kontynuacji.
Sprawa trafiła do NSA, który w wyroku z 31 lipca 2012 r. (sygn. akt II FSK 2607/10) uznał, że likwidacja spółki osobowej nie stanowi zmiany jej formy prawnej i wspomniany przepis nie znajduje zastosowania. Sąd wskazał, że przekształcenie spółki polega na zmianie jej formy prawnej przy zachowaniu tożsamości podmiotowej. W ocenie NSA w przypadku likwidacji spółki osobowej nastąpi zmiana tożsamości podmiotowej, a także nie nastąpi przekształcenie takiej spółki w inny podmiot prawa handlowego, gdyż spółka zakończy swój byt prawny. Ponadto z chwilą likwidacji spółki środek trwały może mieć już inną wartość niż jego wartość początkowa, a także może się okazać, że po podziale nie są to już te same środki trwałe.
W konsekwencji wspólnik przejmujący środki trwałe, należące do likwidowanej spółki nie ma obowiązku kontynuowania amortyzacji tych środków trwałych. W momencie przyjęcia do używania środka trwałego podatnik ustala wartość początkową na poziomie wartości rynkowej i od takiej wartości dokonuje odpisów amortyzacyjnych.