Świadczenie otrzymane przez studenta uczestniczącego w projekcie badawczym i finansowane z funduszy unijnych może być opodatkowane podatkiem dochodowym.
Podatniczka zwróciła się do naczelnika urzędu skarbowego z wnioskiem o stwierdzenie blisko 5 tys. zł nadpłaty w PIT za 2009 r. Wyjaśniła, że jako uczestniczka stacjonarnych studiów doktoranckich w roku akademickim 2008/2009 brała udział w projekcie dla doktorantów realizowanym w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego (ZPORR). Celem projektu było wzmocnienie współpracy między sektorem badawczo-rozwojowym a gospodarką oraz wdrażanie innowacyjnych rozwiązań.
Podatniczka w ramach tego projektu uzyskała stypendium na przygotowanie pracy naukowej oraz ukończenie studiów. Według niej świadczenie nie powinno być opodatkowane, ponieważ było związane z programem badań naukowych UE. Powołała się na art. 21 ust. 1 pkt 46 lit. a ustawy o PIT (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 361 z późn. zm.). Zgodnie z tym przepisem nieopodatkowane są dochody, które pochodzą m.in. od organizacji międzynarodowych ze środków bezzwrotnej pomocy, w tym ze środków programów ramowych badań, rozwoju technicznego. Warunkiem zwolnienia jest, aby pieniądze otrzymał podatnik bezpośrednio realizujący cel programu finansowanego z bezzwrotnej pomocy. Zwolnienie nie ma natomiast zastosowania do dochodów osób, którym podatnik bezpośrednio realizujący cel programu zleca wykonanie określonych czynności w związku z projektem. Nie ma przy tym znaczenia rodzaj umowy, na podstawie której to czyni.
Podatniczka uważała więc, że podatek od stypendium został pobrany nienależnie. Do wniosku o stwierdzenie nadpłaty oprócz korekty rocznej deklaracji PIT dołączyła zaświadczenie wojewódzkiego urzędu marszałkowskiego o kwocie stypendium.
Naczelnik urzędu skarbowego odmówił stwierdzenia nadpłaty. Wyjaśnił, że podmiotem bezpośrednio realizującym cel projektu jest urząd marszałkowski, który określił zasady, na jakich mogą zostać przyznane stypendia. Studenci zaś, wykonując prace badawcze, tylko pośrednio przyczyniają się do realizacji celu projektu.
Podatniczce nie pomogło dołączenie do wniosku sentencji wyroku NSA z 16 września 2008 r. (sygn. akt II FSK 874/07). Sąd uznał w nim, że sposób wypłaty środków pochodzących z UE jest kwestią techniczną, która nie ma znaczenia przy przyznawaniu prawa do zwolnienia z PIT.
NSA, do którego ostatecznie trafiła sprawa, uznał, że decyzja organów podatkowych jest zgodna z prawem. Sąd pokreślił, że rzeczywiście kwestia wypłaty środków – czy z instytucji unijnych, czy poprzez polską instytucję samorządową – nie ma znaczenia, bo jest kwestią techniczną. Doktorantka nie spełniła jednak warunku do skorzystania ze zwolnienia. Nie realizowała bowiem bezpośrednio celu programu – to urząd zlecał wykonywanie zadań innym. Fakt, że studentka jest ostatecznym beneficjentem programu, nie jest istotny i nie jest warunkiem zwolnienia z PIT. W podobnych sprawach do końca 2010 r. zapadały odmienne od tego wyroki sądów. Ostatnio ukształtowana jest już jednak jednolita linia orzecznicza, w którą wpisuje się opisywane rozstrzygnięcie. Wyrok jest prawomocny.
Ważne
Zwolnienie z PIT przysługuje, jeśli podatnik bezpośrednio realizuje cele programu finansowego z bezzwrotnej zagranicznej pomocy
Sposób wypłaty to kwestia techniczna
Osoba, która otrzymuje stypendium naukowe wypłacane ze środków bezzwrotnej pomocy UE i realizuje bezpośrednio cel programu, jest zwolniona z PIT – orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie.
Skarżący otrzymuje stypendium naukowo-badawcze w ramach programu Marie Curie obejmującego badania prowadzone w Norwegii. Projekt jest finansowany z bezzwrotnych funduszy Komisji Europejskiej. Podatnikowi pieniądze wypłaca francuski podmiot obsługujący program. Umowa między naukowcem a podmiotem z Francji nie ma charakteru umowy o pracę, umowy-zlecenia czy umowy o dzieło.
Problem dotyczył tego, czy skarżącemu przysługuje zwolnienie z podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 46 ustawy o PIT (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 361 z późn. zm.). Zgodnie z tym przepisem, aby uzyskać zwolnienie z PIT, trzeba spełnić łącznie dwa warunki. Po pierwsze, pieniądze muszą pochodzić m.in. od rządów państw obcych, organizacji międzynarodowych lub międzynarodowych instytucji finansowych i stanowić bezzwrotną pomoc. Po drugie, zwolnienie przysługuje, jeśli podatnik bezpośrednio realizuje cel programu finansowego z bezzwrotnej pomocy.
Zdaniem organu podatkowego nie został spełniony pierwszy warunek, ponieważ skarżący zawarł kontrakt z Europejskim Konsorcjum Badawczym, ale środki otrzymuje od instytucji współpracującej (podmiotu obsługującego). Wypłacane stypendium – według fiskusa – nie pochodzi więc bezpośrednio ze środków Komisji Europejskiej.
Sąd się z tym nie zgodził. Uznał, że oba warunki wynikające z art. 21 ust. 1 pkt 46 ustawy o PIT zostały spełnione. Nie ma bowiem wątpliwości, że wynagrodzenie skarżącego (stypendium) pochodzi z bezzwrotnej pomocy Unii Europejskiej. Sposób wypłaty tych pieniędzy jest natomiast kwestią techniczną, która nie ma znaczenia dla oceny źródła ich pochodzenia. Istotne jest to, który podmiot ostatecznie ponosi ciężar udzielonej pomocy. W omawianej sprawie jest to Komisja Europejska. Biorąc pod uwagę akta sprawy, nie ma też wątpliwości, że skarżący bezpośrednio realizuje cel projektu. Wyrok jest nieprawomocny. Wyrok WSA w Krakowie z 6 lutego 2013 r., sygn. akt I SA/Kr 1685/12.
ORZECZNICTWO
Wyrok NSA z 13 lutego 2013 r. (sygn. akt II FSK 1041/11).