Podstawą wymiaru podatku od nieruchomości, również w zakresie budynków, nie jest akt notarialny czy też oświadczenia stron umowy sprzedaży, ale dane zawarte w ewidencji gruntów i budynków.
STAN FAKTYCZNY
Spółka złożyła wniosek o stwierdzenie nadpłaty w podatku od nieruchomości za 2005 r. Wskazała, że jeden z budynków (kryty basen) będących w latach 2005 – 2008 w jej posiadaniu został nabyty przez poprzedniego użytkownika wieczystego. Prawo użytkowania wieczystego budynku zostało ustanowione na podstawie obowiązujących wówczas przepisów art. 12 ust. 4 ustawy z 14 lipca 1961 r. o gospodarce terenami w miastach i osiedlach (Dz.U. z 1969 r. nr 22, poz. 159 z późn. zm.). W ocenie spółki ustawodawca enumeratywnie wymienił krąg podatników podatku od nieruchomości, nie zaliczył do nich użytkowników wieczystych budynków. W związku z tym nie ma podstaw do uznania, że wolą ustawodawcy było zaliczenie do nich także użytkowników wieczystych budynków. Dlatego jej zdaniem budynek nie podlega opodatkowaniu.
Organ podatkowy nie unieważnił jednak decyzji. Jego zdaniem umowę o oddanie budynku w użytkowanie wieczyste należy uznać na gruncie prawa podatkowego jako przeniesienie posiadania. Taka sytuacja stanowi tytuł prawny zobowiązujący posiadacza nieruchomości do zapłaty podatku od nieruchomości.
UZASADNIENIE
Ostatecznie sprawa trafiła do sądu. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku uwzględnił skargę spółki.
Jak zauważył sąd, w praktyce osoba podatnika podatku od nieruchomości jest ustalana przez organ podatkowy na podstawie danych zawartych w deklaracjach, do których składania są zobowiązane osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, lub na podstawie informacji o nieruchomości składanych przez osoby fizyczne. Dopiero w sytuacji, gdy nie ma tych dokumentów, organ podatkowy, po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego, wymierza podatek na podstawie posiadanych i uzyskanych w wyniku postępowania informacji.
Podstawą wymiaru podatków powinny być dane wynikające z ewidencji gruntów i budynków. Ewidencja ta zawiera, oprócz informacji dotyczących gruntów i budynków (zakres przedmiotowy ewidencji), również dane właściciela gruntu (zakres podmiotowy ewidencji). W przypadku braku danych dotyczących właściciela w ewidencji wykazuje się dane osób i jednostek organizacyjnych, które tymi nieruchomościami władają.
Sąd zwrócił uwagę, że w ewidencji zawarty jest również opis praw tych podmiotów do gruntów, budynków i lokali oraz informacje o dokumentach, które stanowiły podstawę wpisu. Prawa te uwidacznia się w ewidencji na podstawie wpisów dokonanych w księgach wieczystych, prawomocnych orzeczeń sądowych, umów zawartych w formie aktów notarialnych dotyczących ustanowienia lub przeniesienia praw rzeczowych do nieruchomości, ostatecznych decyzji administracyjnych, dyspozycji zawartych w aktach normatywnych oraz umów dzierżawy zgłoszonych do ewidencji.
Sąd podkreślił, że podstawą wymiaru opodatkowania podatkiem od nieruchomości, również w zakresie budynków, nie jest akt notarialny czy też oświadczenia stron umowy sprzedaży, a dane zawarte w ewidencji gruntów i budynków. Budynki i budowle wzniesione przez użytkownika wieczystego na gruncie oddanym w wieczyste użytkowanie stanowią jego własność. To oznacza, że płaci on od nich podatek jako ich właściciel. Podobnie rzecz się ma z budynkami i budowlami nabytymi przez użytkownika wieczystego przy zawarciu umowy o oddanie gruntu w wieczyste użytkowanie.
Wyrok WSA w Gdańsku z 11 stycznia 2011 r., sygn. akt I SA/Gd 747/10, niepublikowany.
Opinia
W orzeczeniu sąd odniósł się do bardzo istotnej kwestii, tj. co powinno być podstawą wymiaru opodatkowania podatkiem od nieruchomości. Sąd wskazał, że powinny to być dane znajdujące się w ewidencji gruntów i budynków. Ewidencja ta zawiera bowiem wystarczające informacje, które pozwalają na określenie zakresu zarówno przedmiotowego (informacje o gruncie, o budynkach), jak i podmiotowego (informacje o właścicielu, podmiocie władającym) opodatkowania podatkiem od nieruchomości.
Należy wskazać, że znaczenie ewidencji jest także wątpliwe na gruncie VAT w zakresie określania przeznaczenia terenów niezabudowanych dla celów zwolnienia z VAT. Organy podatkowe stoją na stanowisku, że w przypadku braku planu zagospodarowania przestrzennego lub decyzji o warunkach zabudowy pierwszeństwo w ocenie przeznaczenia terenu ma studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, a dopiero w przypadku braku takiego aktu decyduje ewidencja. Stanowisko to jest jednak kwestionowane przez doktrynę i przez dużą część orzecznictwa. W tym zakresie wpływ na praktykę może mieć wyrok NSA z 17 stycznia 2011 r. (I FPS 8/10), w którym wskazano, że w żadnym przypadku o przeznaczeniu terenów niezabudowanych dla celów VAT nie może przesądzać studium.