W pewnych okolicznościach moment nabycia nieruchomości przez spadkodawcę ma znaczenie dla powstania obowiązku podatkowego spadkobiercy.
dr Janusz Marciniuk doradca podatkowy, Marciniuk i Wspólnicy / Dziennik Gazeta Prawna
AKADEMIA PODATKOWA 1925
Sprzedaż nieruchomości przez osoby fizyczne nie podlega PIT, jeżeli została dokonana po upływie pięciu lat, licząc od końca roku, w którym nastąpiło nabycie, a nieruchomość nie jest sprzedawana w ramach działalności gospodarczej.
Zasada ta znajduje zastosowanie również do osób, które odziedziczyły nieruchomość. Nie mogą one jednak uwzględnić czasu posiadania nieruchomości przez spadkodawcę. Pięcioletni termin należy więc liczyć od końca roku, w którym nieruchomość nabył spadkobierca. Z orzecznictwa wynika, że za moment takiego nabycia należy uznać otwarcie spadku, czyli śmierć spadkodawcy. Nie ma natomiast wpływu późniejsza data złożenia oświadczenia o przyjęciu spadku, stwierdzenia nabycia spadku, a także data jego działu, o ile spadkobierca uzyskał składniki majątkowe odpowiadające wartości jego udziału w majątku spadkowym.
Szczególne zasady obowiązują, gdy przed śmiercią spadkodawcy nieruchomość wchodziła w skład majątku wspólnego. Wówczas za datę nabycia nieruchomości przez małżonka zmarłego należy przyjąć datę jej nabycia w czasie trwania małżeństwa.
W obrocie nieruchomościami powszechna jest praktyka poprzedzania umowy sprzedaży nieruchomości umową przedwstępną, zobowiązującą strony do zawarcia umowy sprzedaży w określonym czasie. Jeżeli spadkodawca, który zawarł taką umowę, zmarł przed zawarciem umowy przyrzeczonej, to do zbycia nieruchomości zobowiązani są jego spadkobiercy. W rezultacie są oni zmuszeni do sprzedaży nieruchomości przed upływem pięcioletniego okresu, który pozwala na uniknięcie PIT.
W tej sytuacji uznanie, że moment nabycia nieruchomości przez spadkodawcę nie ma znaczenia dla opodatkowania dochodu z jej zbycia przez spadkobierców, stanowiłoby naruszenie zasady ogólnego następstwa prawnopodatkowego. Dlatego w wyroku z 24 maja 2016 r. (sygn. akt II FSK 1014/14) NSA stwierdził, że obowiązek podatkowy nie powstaje w stosunku do spadkobierców dokonujących zbycia nieruchomości w wykonaniu umowy przedwstępnej zawartej przez spadkodawcę, w odniesieniu do którego spełniony byłby warunek upływu pięciu lat od końca roku, w którym nastąpiło nabycie nieruchomości, i który sam nie byłby zobowiązany do zapłaty podatku na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o PIT.