Mniej rygorystyczne wymagania wobec wierzycieli i wprowadzenie terminu 180 dni na nabycie prawa do ulgi na złe długi mogą sprawić, że podatnicy będą z niej korzystali częściej niż dotychczas.
Ułatwienia w rozliczeniu podatku w odniesieniu do nieściągalnych wierzytelności (tzw. ulga na złe długi) zawiera uchwalona w październiku przez Sejm nowelizacja ustawy o podatku od towarów i usług. Przewiduje się, że przepisy dotyczące tej kwestii zaczną obowiązywać 1 grudnia 2008 r.

Nowe dodatkowe warunki

Ulga na złe długi nie jest rozliczana automatycznie. Podatnik musi spełnić kilka warunków. W nowelizacji zmodyfikowano trzy z sześciu warunków. Zgodnie z nią, ulgę na złe długi stosuje się, gdy:
• wierzytelności nie zostały zbyte,
• od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność nie upłynęły dwa lata, licząc od końca roku, w którym została wystawiona,
• wierzyciel zawiadomił dłużnika o zamiarze skorygowania podatku należnego, a dłużnik w ciągu 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia nie uregulował należności w jakiejkolwiek formie.
Do tego należy dodać obecnie wymagane i niezmienione warunki, czyli:
• dostawa towaru lub świadczenie usług jest dokonana na rzecz podatnika, zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny, niebędącego w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji,
• wierzytelności zostały uprzednio wykazane w deklaracji jako obrót opodatkowany i podatek należny,
• wierzyciel i dłużnik na dzień dokonania korekty są podatnikami zarejestrowanymi jako podatnicy VAT czynni.

Konieczne uprawdopodobnienie

Istotne jest, że nieściągalna wierzytelność (czyli długi kontrahenta) musi być uprawdopodobniona. Ten warunek będzie spełniony, gdy wierzytelność nie została uregulowana w ciągu 180 dni od upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze. Obecnie ustawa o VAT odwołuje się do dość rygorystycznych przepisów o podatku dochodowym. Na ich podstawie wierzytelności nieściągalne powinny być udokumentowane:
• postanowieniem o nieściągalności, uznanym przez wierzyciela jako odpowiadające stanowi faktycznemu, wydanym przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego, albo
• postanowieniem sądu o: oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku, gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania lub umorzeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, gdy zachodzi okoliczność, o której mowa wcześniej, lub ukończeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, albo
• protokołem sporządzonym przez podatnika, stwierdzającym że przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem wierzytelności byłyby równe albo wyższe od jej kwoty.

Po zmianach ulga dostępniejsza

Wprowadzone zmiany ułatwią korzystanie z ulgi na złe długi. Pozytywne jest to, że przepisy ustawy o VAT nie odwołują się już do uprawdopodobnienia nieściągalności, które jest określone w ustawie o podatku dochodowym. Sformułowane uprawdopodobnienie na użytek ustawy o VAT daje większe możliwości skorzystania z prawa do korekty podatku należnego. Wprowadzenie terminu 180 dni, który decyduje o uznaniu wierzytelności za nieściągalną, też zapowiada mniej kłopotliwe skorzystanie z odliczenia.
NA CZYM POLEGA ULGA NA ZŁE DŁUGI
Podatnik może skorygować podatek należny z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju w przypadku wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona. Korekta podatku dotyczy również kwoty podatku przypadającej na część kwoty wierzytelności odpisanej jako nieściągalna lub której nieściągalność została uprawdopodobniona.
ROZLICZENIE PODATKU
Korekta podatku należnego może nastąpić w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym upłynął termin 14 dni na uregulowanie należności przez dłużnika od chwili otrzymania przez niego zawiadomienia o planowanej korekcie - nie wcześniej jednak niż w rozliczeniu za okres, w którym wierzyciel uzyskał potwierdzenie odbioru przez dłużnika tego zawiadomienia. Warunkiem dokonania korekty jest bowiem uzyskanie przez wierzyciela takiego potwierdzenia.
W przypadku otrzymania zawiadomienia i nieuregulowania należności w terminie 14 dni od dnia otrzymania tego zawiadomienia podatnik (dłużnik) jest obowiązany do odpowiedniego pomniejszenia podatku naliczonego podlegającego odliczeniu lub w przypadku jego braku, do odpowiedniego powiększenia kwoty podatku należnego, o kwotę podatku wynikającą z nieuregulowanych faktur, poprzez korektę deklaracji za okres, w którym dokonał odliczenia.
PODSTAWA PRAWNA
Art. 1 pkt 43 ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw uchwalonej przez Sejm 15 października 2008 r. (ustawa trafiła ponownie do Sejmu po wprowadzeniu przez Senat poprawek dotyczących innych przepisów).