Osoby prowadzące prywatną praktykę i rozliczające się na podstawie księgi przychodów, muszą uznać za przychód z działalności kwoty uzyskane z tytułu odszkodowania za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Artykuł 14 ustawy o PIT, regulujący zasady ustalania przychodów z działalności gospodarczej, nakazuje uznać za takie również należności z pozoru mniej lub bardziej pośrednio związane z tą działalnością. W przypadku osób fizycznych często są to dochody, które prywatnie byłyby zwolnione z podatku lub objęte podatkiem na innych, łagodniejszych zasadach. Tymczasem lekarz-przedsiębiorca musi je uwzględnić w części przychodowej księgi przychodów i rozchodów, jako pozostałe przychody - w kol. 8 księgi.
Za inny przychód z działalności gospodarczej trzeba m.in. uznać przychody uzyskane z tytułu odszkodowania za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Ubezpieczenie samochodu

Najczęstszym przypadkiem są odszkodowania wypłacane z tytułu ubezpieczeń majątkowych, np. komunikacyjnych czy dotyczących nieruchomości.
Tego rodzaju przychód jest odmiennie potraktowany w sytuacji, gdy uzyskuje się go poza działalnością lub w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej. Wynika to z faktu, że przedsiębiorca-podatnik ma prawo wliczyć w koszt prowadzonej działalności gospodarczej wydatek poniesiony na ubezpieczenia, i to zarówno obowiązkowe, jak i dobrowolne. W konsekwencji, gdy uzyska odszkodowanie, musi je zaksięgować w kol. 8 podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Natomiast osoba prywatna ponosi wydatki na ubezpieczenia z opodatkowanych już dochodów i tego rodzaju wydatków w żaden sposób nie może odliczyć ani od przychodów, ani od podatku.
W praktyce osób prowadzących prywatną praktykę i korzystających z opodatkowania w formie księgi przychodów zdarzają się liczne wątpliwości. Trzeba więc wyraźnie postawić akcent na kwestię precyzyjnego klasyfikowania składnika majątku, którego dotyczy odszkodowanie.
Jeśli szkoda zostanie poniesiona w związku z samochodem osobowym użytkowanym dla celów działalności gospodarczej, ale który pozostaje samochodem prywatnym (niewprowadzonym do ewidencji środków trwałych), to choćby koszt jego wykorzystywania do działalności był odejmowany od podstawy opodatkowania (w ramach tzw. kilometrówki), to decydujące znaczenie ma fakt, iż ten samochód nie jest wpisany do ewidencji środków trwałych.

Zwolnienie z opodatkowania

Dlatego tego rodzaju odszkodowanie jest zwolnione z opodatkowania i nie uwzględnia się go wśród innych przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej.
Dzieje się tak nawet wtedy, gdy uprzednio składki na ubezpieczenie takiego samochodu zostały zaliczone na stronie kosztowej ewidencji przebiegu pojazdu jako wydatki mające posłużyć do rozliczenia kilometrówki. Nie zmienia to bowiem faktu, że zostały poniesione na składnik majątku prywatnego podatnika, niebędący składnikiem majątku firmy.

Szkoda w lokalu

Podobnie jest, gdy szkoda dotyczy lokalu, który częściowo jest wykorzystywany na cele prowadzonej działalności gospodarczej, ale tylko pod warunkiem że odpowiednia część składki nie została wcześniej odliczona od przychodu jako koszt prowadzonej działalności gospodarczej. Gdyby bowiem tak się stało, to i odszkodowanie - w takiej samej proporcji - powinno być uznane za przychód z działalności.
Oczywiście w konsekwencji wliczania do przychodów z działalności gospodarczej odszkodowań dotyczących firmowych składników majątku wszelkie wydatki poniesione na usunięcie skutków tych szkód stanowią koszt uzyskania przychodu z tej działalności.